Zuid-Amerika
1.1 ligging
Werelddeel Zuid-Amerika bestaat uit 13 zelfstandige staten: Brazilië, Venezuela, (Brits)
Guyana, Frans Guyana, Colombia, Peru, Argentinië, Suriname, Chili, Paraguay, Uruguay en
Bolivia. Zuid-Amerika is niet hetzelfde als Latijns-Amerika, want dat omvat alle landen waar
Spaans en Portugees gesproken wordt (dus ook Midden-Amerika). Grens tussen midden en
zuid ligt tussen Colombia en Panama. De Galapagoseilanden, Juan Fernandezeilanden en
Falklandeilanden horen bij Zuid-Amerika.
Indeling hoogtezones:
Andesgebergte (gem. 4000 meter hoog) met werkende vulkanen
Tropisch laagland met 3 rivieren: Amazone, Orinoco en Parana/Paraguay
Hoogland van Guyana & hoogland van Brazilië
Altiplano: hoogvlakte/hoogland (gem. 4000 meter hoog)
Plateau van Patagonië: hoogvlakte (500-1500 m hoog) in Cono Sur
Atacamatrog (oceaan) evenwijdig aan Andes
Veel West-Europeanen hebben een stereotiep beeld van Zuid-Amerika (bijv. krottenwijken
en villawijken) = niet gebaseerd op diepgaande kennis, maar enige bekende
cultuurelementen. Perceptie = beeld dat iemand van de werkelijkheid heeft (kan stereotiep
zijn), beïnvloedt besluitvorming (bijv. geschikte vakantiebestemming/investering) en leidt tot
mental map = soort kaart in je hoofd. Door nieuwe kennis verandert dit, bijv. geografische
kenmerken leren:
- Ligging
- Landschappelijke kenmerken
- Bevolkingskenmerken
- Interne en externe relaties
1.2 ongekende natuur
Klimaat bepaald door:
- Breedteligging
- Zeestromen
- Windpatronen
- Ligging gebergten
Groot deel in tropische luchtstreek: altijd warm, opstijgende lucht, lagedrukgebied =
Intertropische convergentiezone (ITCZ), opstijgende lucht koelt af, condenseert neerslag.
ITCZ in januari op 20 graden ZB, in juli op 10 graden NB. Regengebieden schuiven dus met de
zon mee ( afhankelijk van ligging tropische klimaten met 1 of 2 natte en droge perioden
per jaar).
Op Grote en Atlantische Oceaan hogedrukgebieden bij keerkringen
Op noordelijk halfrond zuidoostpassaat naar ITCZ
Op zuidelijk halfrond noordoostpassaat naar ITCZ
, Examenstof aardrijkskunde 2021
Lucht waait van hogedrukgebied naar lagedrukgebied met op het noordelijk halfrond een
afwijking naar rechts en op het zuidelijke halfrond een afwijking naar links = wet van Buys
Ballot.
Oostkant ZA:
- Aanlandige (vochtige) passaat (invloed Atlantische Oceaan)
- Stuwingsregens aan loefzijde kustgebergte Brazilië, droogte aan lijzijde
- Zuidelijker geen kustgebergte vochtige lucht verder landinwaarts
- Warme Zuid-Equatoriale Stroom splitst in (warme) Braziliëstroom (naar noord en
zuid). Daardoor kan koude Falklandstroom doordringen (tot Kaap Frio).
Westkant ZA:
Grote Oceaan minder invloed, door
- Andesgebergte
- aflandige passaatwinden
- koude Peru/Humboltstroom -> temperatuur lager -> minder verdamping -> minder
neerslag (verklaart atacamawoestijn, soms mist)
Zuidelijk:
- gematigd (zee)klimaat met het hele jaar door neerslag (Cf): aan loefzijde bergen
regen, aan lijzijde woestijn en steppe
- poolwind uit het zuiden = pamperos, brengen koude lucht ver landinwaarts
Normale situatie
Zuidoostpassaten stuwen oppervlaktewater (Grote Oceaan) naar het westen, waardoor
koud water opwelt aan de Zuid-Amerikaanse westkust -> weinig waterdamp -> geen
neerslag, water is (plankton- en daarom) visrijk.
El Niño
Verandering luchtdruk en zeestromen in Grote Oceaan. Hogedrukgebied zwakt af ->
passaatwind zwakt af -> oppervlakte water blijft + westenwind voert warm water aan ->
heftige regenbuien overstromingen, modderstromen (lahars), aardverschuivingen, geen
visvangst. Bij Indonesië en Filipijnen juist droog bosbranden, misoogst, veesterfte.
Spreiding natuurlijke zones overeenkomstig met klimaten (uitzondering Andes).
Tropisch regenwoud / selva
o + 18 graden
o Veel neerslag
o Latosolbodem: onvruchtbaar1, door dunne humuslaag en uitspoeling.
Roestvorming omdat aluminium- en ijzerverbindingen niet oplossen -> rode
kleur bodem (latosol)
o Mangrove in brak water (mengsel zoet en zout) bij rivierdelta’s en
kustgebieden. Wortels boven water voor zuurstof. Kust beschermen tegen
erosie en stormschade.
1
Alleen vulkanische bodem bij de oevers van rivieren (Brazilië) is vruchtbaar (dus geschikt voor landbouw) door
slib (afgezet door overstromingen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noahvanwerkhoven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.30. You're not tied to anything after your purchase.