Een gedegen verslag van Beroepsopdracht 5 met de focus op schrijfvaardigheid. Duidelijke indeling hoofdstukken, paragrafen en bijlagen en behulpzaam voorbeeld van datamuur. Let ook op de reflectie. Deze is met behulp van de reflectiecirkel van Korthagen gedaan.
,Inleiding
Inmiddels geef ik al ruim een jaar les aan vmbo tl/havo klassen op de …. Er is steevast sprake van
grote niveauverschillen in de eerste klassen. Een klein deel stroomt af naar basis/kader, terwijl
andere leerlingen gedurende het schooljaar al lesstof op havo-niveau krijgt aangeboden. Echter ook
die ‘niveauhokjes’ zijn heterogeen (Berben & Van Teeseling, 2018) vanwege de onderlinge
verschillen. Middels deze beroepsopdracht wil ik onderzoeken hoe ik beter kan gaan inspelen op de
verschillende onderwijsbehoeften van mijn leerlingen. Deze vraag leeft al langer bij mij. Wat doe je
met de frustratie van de leerling die niet mee kan komen of juist van de leerling die zich verveelt?
Middels differentiatie heb je als docent de kans om een passend aanbod te doen. Niet alleen als
leerling, maar ook als docent kun je hier veel voldoening uit halen.
Ik heb afgelopen november een gedifferentieerde les gegeven aan een eerste klas over het creatief
schrijven van een kort verslag. Hier is het één en ander aan voorbereiding aan vooraf gegaan.
Differentiatie vloeit namelijk voort vanuit een bewust voorbereide, didactische uitwerking (Berben &
Van Teeseling, 2018). Geheel volgens de fasen van de HGW-cyclus heb ik mijn beroepsopdracht in
vier onderdelen verdeeld. Hoofdstuk 1 staat in het teken van ‘waarnemen’ (fase 1): het verzamelen
en analyseren van leerlinggegevens. In hoofdstuk 2 ligt de focus bij ‘analyseren en begrijpen’ (fase 2):
het evalueren en signaleren van leerlingen en een passend groepsplan ontwerpen. Hoofdstuk 3 toont
welke ‘plannen’ (fase 3) ik vervolgens heb gemaakt. Ik benoem de SMART-geformuleerde lesdoelen
en kom tot een lesplan. De ‘realisatie’ (fase 4) van het plan wordt omschreven in Hoofdstuk 4. Het
gaat hier om de uitvoering van de gedifferentieerde les en tot welke conclusies ik ben gekomen na
reflectie.
3
, 1. Waarnemen
Voor de zogeheten ‘0-meting’ zijn er een aantal belangrijke momentopnames geweest om een beeld
te krijgen van de capaciteit van de leerlingen. Hierbij hanteer ik de juiste referentieniveaus (1F)
passend bij ‘schrijfvaardigheid’ (SLO, 2015). De resultaten van deze toetsingen heb ik verwerkt in een
datamuur. Deze is samen met een conclusie te vinden in bijlage 1. Ik heb er bewust voor gekozen
gegevens uit deze bronnen te halen, omdat de bijbehorende leerdoelen passend zijn bij
schrijfvaardigheid.
1.1 Analyse leerlingresultaten
Ik heb de resultaten van een Kinderboekenweekopdracht verzameld (bijlage 2). Hierbij heb ik
uitgebreid het Vijffasenmodel voor schrijven (Fiori, 2012) met de leerlingen doorlopen. Daarnaast
heb ik ook gekeken naar een kennismakingsbrief, het instapdictee en een deel van een toets over
taalverzorging (bijlage 3). In de kennismakingsbrief die de leerlingen schreven aan het begin van het
schooljaar kon ik al teruglezen hoe ze onder andere aankijken tegen schrijfonderdelen van het vak
Nederlands en in hoeverre ze zich bewust zijn van hun sterke en zwakke kanten. Voor mij als docent
is dit belangrijk te weten om goed bij de leerlingen te kunnen aansluiten (Bonset, 2019). Bij het
Kinderboekenweekverhaal heb ik vooral gelet op hoe en of de leerling de inhoud voorbereidt.
Daarnaast zijn ze in deze getoetst op het ‘verstrekken van informatie’: hoe gaat het bijvoorbeeld met
de tekst- en alineaopbouw? Ook spelling (eventuele dyslexie) en interpunctie kwamen hier aan de
orde, alsook in het instapdictee en de toets over taalverzorging.
Het referentieniveau (SLO, 2015) dat na de basisschool van deze leerlingen verwacht wordt, is in
ieder geval 1F met in de loop van het schooljaar een neiging naar streefniveau 2F voor de leerling die
daar aan toe is. De leerdoelen en mijn conclusie van de analyse van de leerlingen staan vermeld bij
de datamuur. Wat mij opviel aan de resultaten, was dat er een duidelijk niveauverschil is wat betreft
de kunst van het voorbereiden van je verhaal met behulp van je eigen creatieve ideeën. Als je bekijkt
hoe soepel dit wel of niet per leerling ging, zie je al drie verschillende groepen ontstaan. Daarnaast is
er een groep die het wat lastiger vindt om de bedachte inhoud te ordenen in alinea’s. In samenhang
hoeven ze qua niveau nog niet sterk te zijn, maar het is een interessant punt om
instructieonafhankelijke leerlingen straks mee uit te dagen.
1.2 Reflectiegesprekken
Aan de hand van de uitkomsten van deze eerste heb ik zowel een zwakke als een sterke leerling
geselecteerd. Met beiden heb ik een reflectiegesprek gevoerd om samen doelen te formuleren voor
de gedifferentieerde les. Ik heb deze gesprekken voorbereid en gevoerd aan de hand van de opbouw
die Pameijer (2012) voorstelt. De opnames van deze gesprekken zijn te bekijken via de volgende
links: en h (...) en (...). Bijlagen 4 en 5 zijn per leerling een overzicht van het mailcontact, de
gesprekspunten en de onderwijsbehoefte in hulpzinnen.
… heeft de diagnose TOS en scoort laag op het onderdeel spelling. Verder is mij opgevallen dat zij
tijdens de lessen vaak blokkeert en dan geen woorden kan verwerken of formuleren. Bijvoorbeeld
tijdens instructies of bij het verwoorden van haar gedachten. Na de kinderboekenweekopdracht
begrepen te hebben, heeft zij een verhaal opgeschreven dat ze in het verleden uit haar hoofd had
geleerd.
… is een leerling die hoge cijfers haalt voor de verschillende toetsen en naar verwachting op havo-
niveau zal gaan werken vanaf februari. Hij kent alle regels omtrent hoofdletters en interpunctie
perfect, maar is nalatig en (begrijpelijk) gauw verveeld. Ik merkte op dat … het helemaal niet nodig
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Eva2021. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.33. You're not tied to anything after your purchase.
