Summary
Samenvatting biologie Havo thema 5 regeling
- Course
- Level
samenvatting van thema 5, met plaatjes
[Show more]
Seller
Follow
tikavandartel
Content preview
Biologie Hoofdstuk 5 Regeling5.1 Regeling en homeostase
Je lichaam handhaaft factoren zoals zuurstofconcentratie en glucoseconcentratie in het
bloed, de osmotische waarde van lichaamsvloeistoffen en de lichaamstemperatuur rondom
een bepaalde waarde. Dit is de normwaarde. Je lichaamstemperatuur schommelt rondom
een normwaarde door omgevingsfactoren, hier is sprake van een dynamisch evenwicht.
Dit wordt in stand gehouden door een regelkring. Het in stand houden van een dynamisch
evenwicht in het inwendige milieu van organismen heet homeostase. Wanneer een
toename van een resultaat (stijging van de temperatuur) een remming van het proces
veroorzaakt, spreek je van negatieve terugkoppeling. Bij een regelkring waarin een
toename van het resultaat het proces versterkt, spreek je van positieve terugkoppeling.
Homeostase is een voorbeeld van zelfregulatie op het organisatieniveau organisme. Bij
homeostase in meercellige organismen vindt communicatie tussen cellen plaats met
signaalmoleculen, zoals hormonen en neurotransmitters,
5.2 Hormonale regulatie
Voor homeostase in meercellige organismen is communicatie tussen cellen nodig. In
organismen wordt informatie overgedragen met signaalmoleculen. Deze moleculen worden
door bepaalde cellen afgegeven en binden aan receptoren in het membraan van andere
cellen: de doelwitcellen. Een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen.
De mate van reactie van doelwitorganen wordt onder andere bepaald door de
hormoonspiegel (hormoonconcentratie) van een hormoon en het aantal receptoren op de
celmembranen van de cellen.
De signaalmoleculen die de cellen van hormoonklieren afgeven, zijn hormonen. Ze worden
afgegeven aan het bloed dat door de hormoonklier stroomt (secretie). Exocriene klieren
(zweetklieren,
speekselklieren) geven
hun product af via een
afvoerbuis.
De hypothalamus regelt
de secretie van hormonen
door de hypofyse. De
hypofyse produceert o.a.
hormonen die de werking
van andere
hormoonklieren
beïnvloeden. De hypofyse
bestaat uit de
hypofysevoorkwab en de
hypofyseachterkwab. De
hypofyseachterkwab geeft
ADH (antidiuretisch
hormoon) en oxytocine
af. Oxytocine stimuleert het ontstaan van weeën tijdens de geboorte. ADH regelt de resorptie
van water in de nieren bij de vorming van urine.
De hypofysevoorkwab produceert het groeihormoon, het thyreoïdstimulerend hormoon
(TSH), FSH (follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïserend hormoon). Het groeihormoon
regelt de groei en ontwikkeling. TSH reguleert de schildklier. FSH en LH reguleren
processen in de eierstokken en teelballen.
, De schildklier produceert thyroxine (of schildklierhormoon). Thyroxine stimuleert de
stofwisseling en de groei en ontwikkeling bij kinderen. TSH stimuleert de opname van jodium
door de schildkliercellen en de productie van thyroxine. Thyroxine remt de productie van
TSH (negatieve terugkoppeling).
Eilandjes van Langerhans in de alvleesklier produceren insuline en glucagon. Insuline en
glucose regelen de glucoseconcentratie in het bloed. Insuline verlaagt de
glucoseconcentratie in het bloed doordat het de opname van glucose in lichaamscellen
stimuleert en ervoor zorgt dat in cellen van lever en spieren glucose wordt omgezet in
glycogeen. Glucagon verhoogt de glucoseconcentratie in het bloed doordat het in cellen van
lever en spieren de omzetting stimuleert van glycogeen in glucose.
De nieren produceren epo (erytropoëtine) dat de productie van rode bloedcellen in het rode
beenmerg stimuleert.
Het bijniermerg produceert
bij stressvolle situaties
adrenaline dat een snelle,
kortdurende werking heeft.
Adrenaline bevordert de
stofwisseling, de omzetting
van glycogeen in glucose en
de afgifte van glucose aan het
bloed en zorgt dat het lichaam
in staat is snel te reageren in
stresssituaties.
5.3 Het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit
het centrale zenuwstelsel en
het perifere zenuwstelsel. De
grote hersenen, de kleine
hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg vormen samen het centrale zenuwstelsel.
Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen die alle delen van het lichaam verbinden met
het centrale zenuwstelsel.je kunt het zenuwstelsel ook indelen op grond van de functie. Het
animale zenuwstelsel regelt vooral de bewuste reacties en de houding en beweging van
het lichaam. Het autonome (vegetatieve) zenuwstelsel regelt vooral de werking van
inwendige organen.
Zintuigcellen (receptoren) vangen prikkels op en zetten deze om in impulsen. Zenuwcellen
(conductoren) geleiden impulsen naar het centrale zenuwstelsel, verwerken deze in het
centrale zenuwstelsel en geleiden
impulsen vanaf het centrale
zenuwstelsel. Spieren en klieren
(effectoren) reageren op impulsen
afkomstig van het centrale
zenuwstelsel. Er zijn drie typen
zenuwcellen:
1. Gevoelszenuwcel
(sensorische zenuwcel):
geleiden impulsen vanuit
zintuigen naar het centrale
zenuwstelsel (CZS) -> één
lange dendriet, één korte axon.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tikavandartel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
82956 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now