HOOFDSTUK 11 VAN REPUBLIEK TOT
RECHTSTAAT
PARAGRAAF 11.1 DE OPSTAND IN DE NEDERLANDEN
KA 22: HET CONFLICT IN DE NEDERLANDEN DAT RESULTEERDE IN DE STICHTING
VAN EEN NEDERLANDSE STAAT
KA 24: DE BIJZONDERE PLAATS IN STAATKUNDIG OPZICHT VAN DE
NEDERLANDSE REPUBLIEK
1568: begin 80 jarige oorlog
80 jarige oorlog: opstand tegen Spanje in de Nederlanden
Fillips II: koning van het Spaanse rijk
1555: Fillips II volgt Karel V op als Heer der Nederlanden
Oorzaken ontstaan opstand:
1) Karel V en Filips II streven naar centralisatie.
aanstelling landvoogd in de Nederlanden,
aanstelling 3 centrale raden van hoge edelen en juristen
De landvoogden en leden van de 3 centrale raden vormden samen in Brussel de
centrale regering botsing met opkomende burgerij die behoefte had aan
1 Geschiedenis SE3, 2021
zelfstandigheid.
2) Splitsing van de kerk
Door hervorming / reformatie was er een breuk in de kerk ontstaan Katholiek
en Protestant
Katholieke Filips II wilde geloofseenheid in zijn rijk liet calvinisten vervolgen
met plakkaten (verordeningen) die moesten uitgevoerd worden door plaatselijke,
dit deden ze met tegenzin of nauwelijks want ze keurde de godsdienst vervolging
af.
De aanleiding voor de opstand:
April 1566: groep lagere edelen bood Margaretha van Parma een smeekschrift met verzoek
om plakkaten af te schaffen aan. Zij begon plakkaten minder streng te vervolgen
calvinisten durfden openlijke acties te wagen (houden van hagenpreken etc.)
Hagenpreken: godsdienstige bijeenkomsten op het platteland.
Augustus 1566: Beeldenstorm
Beeldenstorm: Onder aanvoering van calvinisten werden veel kerken ‘gezuiverd’
(verwijderen van heiligenbeelden, schilderingen en godsdienstige voorwerpen). Margaretha
deed enkele concessie en de orde werd herstelt.
1567: Fillips II stuurde na de beeldenstorm Alva naar de Nederlanden. Margaretha nam
ontslag Filips II werd landvoogd, wilde beeldenstormers bestraffen stelde centrale
, rechtbank aan, De Raad van Beroerten. Velen vluchten naar het buitenland (Willem van
Oranje ook).
1568: Willem van Oranje + broers vallen met huurlegers uit het Duitse rijk de Nederlanden
binnen om een volksopstand op te roepen tegen Alva, dit mislukte. In het westen vielen de
Watergeuzen aan, zij hadden toestemming van Willem gekregen om guerrilla oorlog te
voeren in de Nederlanden en op zee.
Watergeuzen: calvinisten die voor Alva naar Engeland/Noord-Duitse kustgebied waren
gevlucht.
1 april 1572: De overwinning in Den Briel, hierna pakten de Calvinisten de macht in veel
Hollandse en Zeeuwse steden. Zij stelden Willem aan als leider. Spaanse pogingen tot
overname mislukten.
November 1576: Pacificatie van Gent
Pacificatie van Gent: overige gewesten kregen last van de Spanjaarden dus sloten ze een
pact met de gebieden van Willem om de Spanjaarden te verslaan ging mis vanwege
godsdienstige verdeeldheid.
Juli 1578: Willem doet voorstel tot religievrede, dit werd afgewezen
Begin 1579: 3 zuidelijke gewesten sloten een bondgenootschap, de Unie van
Atrecht/Arras. Ze onderwierpen zich aan Filips II en erkenden de nieuwe landvoogd:
Parma.
2 Geschiedenis SE3, 2021
Paar weken later vormden de noordelijke gewesten + paar zuidelijke steden de Unie van
Utrecht, een bondgenootschap tegen Parma.
1580: Parma haalt Filips over Oranje wegens hoogverraad te verbannen hij wordt
vogelvrij verklaard.
Juli 1581: de Unie van Utrecht breekt officieel met Filips II door het Plakkaat van
Verlatinge, zij verklaarde het recht te hebben om een vorst die zich als een tiran gedroeg te
mogen vervangen door een andere vorst. definitieve scheiding tussen opstandige
gewesten en de gewesten die Filips II als vorst bleven erkennen.
1581: Frans hertog Anjou werd bijna gekozen als leider van de afgescheiden gewesten,
maar hij vond dat hij te weinig macht zou krijgen.
1584: Willem van Oranje wordt vermoord door fanatieke katholiek
1588: Ontstaan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden toen de opstandige
gewesten besloten zonder vorst verder te gaan.
1585: de verovering van Antwerpen door Parma, het lukte hem verder niet om de opstandige
gewesten, geleid door stadhouder Maurits en later Frederik Hendrik, te verslaan.
Factoren die hier aan bij droegen:
Filip II voerde andere oorlogen tegen Frankrijk en Engeland
1588: Filip II stuurde grote Spaanse oorlogsvloot: de Armada, naar Engeland
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kikimeeuwissen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.61. You're not tied to anything after your purchase.