Summary
Samenvatting ethologie 1
- Course
- Institution
Samenvatting van de lessen ethologie 1
[Show more]
Seller
Followevelienlefilon
Reviews received
Content preview
Ethologie2. Wat is Ethologie
Definitie
- Ethologie is de biologische benadering van gedrag: de studie van gedrag vanuit
de evolutietheorie
2.2. De geschiedenis van Ethologie
Oude Grieken
- Aristoteles => levende wezens groeperen op basis van gemeenschappelijke
kenmerken -> scala naturae
1890
- Georffroy saint hillaire => eerste keer woord ethologie, pleite voor onderzoek in
het leefmilieu
1930
- Oskar Heinroth (Duitser) => term ethologie voor de studie van dierengedrag
gericht op erfelijke aspecten, zorgde voor snel groeide populariteit
=> onderzoek op ganzen en eenden -> variatie in hun instictief gedrag hangt
samen met de taxonomische relaties tussen diersoorten
- opgepikt door Konrad Lorenz
Bij uitstek Europese discipline
- eind jaren 30 => Niko Tinbergen (Nederland), Carl Von Fish (Oostenrijk), Lorenz
-> gedeelde nobelprijs voor de fysiologie/geneeskunde
Konrad Lorenz (1903-1989)
- grondlegger van de ethologie
- bestudeerde instictief gedrag bij dieren
- vb onderzoek: jongen ganzen volgen automatisch hun moeder, hebben een
kritische periode waarin ze alles volgen wat beweegt omdat ze denken dat dit
hun moeder is
- boek “ik sprak met viervoeters, vogels en vissen”
Niko Tinbergen
- invloedrijkste persoon
- cruciale rol bij de ontwikkeling van de ethologie als objectivistische studie van
dierengedrag
- 4 vragen => betrekking op de veroorzaking van gedrag op de ontogenie, op de
functie, op de evolutie van gedrag
=> 1) onderzoek gedrag(waardoor), 2) ontstaan gedrag(ontogenie/ontwikkeling),
3) functie (waarom), 4) evolutie (waaruit)
-> vormen nog steeds de basis van de gedragsbiologie
-onderzoek graafwespen
- onderzoek zilvermeeuw => manipuleerde de dieren om de oorzaak van een
bepaald gedrag te achterhalen
- richt het tijdschrift behaviour op
Karl Von Frish
- experiment bij bijen => rondedans -> voedsel op <50m, een cirkelvormige
beweging waarbij de bij steeds terugkeert op zijn passen
,- kwispeldans -> voedselbron >50m, maakt een kwispelbeweging en keert terug
in een halve cirkel maakt dan weer een kwislepbeweging en keert dan aan de
andere kan terug in een halve cirkel
- keek niet naar emoties van dieren ( geen antropomorfisme)
Ethologie was bij uitstek een Europese wetenschap
- start vergelijkende psychologie en behaviorisme in Noord-Amerika
=> Skinner -> onderzoek operante conditionering met Skinner-box
Na tweede wereldoorlog
- Tinbergen gaat naar Oxford, verspreid ethologie in de Angelsaksiche wereld
- onderzoek bonobo’s door Rwanda, Biruté,Galdikas (trimates)
Beging jaren 70
- ontstaan cognitieve ethologie => men onderzoekt de perceptie, gevoelens en
kennis van het dier
- de tak toegepaste ethologie ontwikkelt zich met als basis de 4 vragen van
Tinbergen
Ethologie vs vergelijkende psychologie
- Ethologie => kijkt naar de aangeboren componenten van gedrag in kader van
evolutie. Focus ligt op de studie van het dier om het dier zelf en niet op het dier
als model voor de mens
- vergelijkende psychologie en behaviorisme => aangeleerde aspecten van het
gedrag en niet gekaderd binnen in de evolutie, proeven in labo (ratten)
2.3 Nog enkelen Invloedrijke personen binnen de ethologie
Charles Darwin
- zonder evolutietheorie geen ethologie
- gedrag vormt een deel van de fenotypische kenmerken van een dier
- de ethologie onderzoekt dierengedrag in het kader van de evolutie van gedrag
via het mechanisme van natuurlijke selectie
- survival of the fittest
- selectie op basis van individu niet van soort
Jhon Maynard Smith
- Engelse evolutie bioloog
- cruciale rol in het toepassen ven de speltheorie op de evolutietheorie
- ontwikkelde de theorieën over de evolutie van seksuele voortplanting en
seintheorie
Desmond Morris
- Leerling van Tinbergen
- wetenschappelijke en populaire wetenschappelijke boeken waarin hij menselijk
gedrag beschrijft vanuit het standpunt van een zoöloog
Robert Trivers
- Amerikaans evolutionair bioloog en sociobioloog
- theorie van ouderlijke investering, ouder-kind conflict
Jan Van Hooff
- promoveerde op een onderzoek naar sociaal gedrag en communicatie bij
mensapen
,Frans De Waal
- leerling Jan Van Hooff
- onderzoek apenkolonie van Burgers Zoo
-beschrijft gedrag van apen als intelligent, sociaal strategisch en emotioneel
gedreven
Gedragstechnologie
- ontstond uit de ethologie
- studie van ecologische en evolutionaire basis van dierengedrag en de rol van
gedrag bij het aanpassen aan een ecologische niche
- vb vraag; waarom leven leeuwen in groepen terwijl katten dit niet doen
Edward Osborn Wilson
- onderzoeker naar sociobiologie en naar biodiversiteit
- vader sociobiologie
- schreef sociobiology the new synthesis over de evolutionaire wortels van sociaal
gedrag bij dieren
Stephen Jay Gould
- Amerikaanse paleontoloog, geoloog, evolutiebioloog
Richard Dawkins
-begrip “meme” => een culturele eenheid die overgedragen wordt naar de
volgende generatie
Ethologie in verschillende culturen met verschillende aspecten uitgevoerd
- culturele verschillen tussen Japan en Westerse onderzoekers
Japan -> lang termijn onderzoek, willen een reconstructie van de
gemeenschappen kunnen maken
2.5 Kernbegrippen
Gedragsbiologie
- onderdeel van de zoölogie waarin de studie van het gedrag van dieren centraal
staat
The Expression of the emotions in man and animals
- boek Darwin
3. De evolutionaire benadering van gedrag
Gedrag is elke eigenschap van een organisme waarmee het – sneller dan tijdens
ontwikkelingsprocessen zijn relatie tot de uitwendige omgeving kan veranderen.
Het is de verzameling van functies die een organisme in staat stelt snel te
reageren op en zich aan te passen aan (plotse) veranderingen in de omgeving
3.1 Het SIR-model en de stilaan doorzichtige black box
SIR model
- vroegere benadering van ethologe voor gedrag
- gedrag werd ontleed als een opeenvolgende sequentie van
- het waarnemen van een stimulus of prikkel via zintuigen
- waarna het integreren van deze prikkel
- leid tot een reactie
, Signaal
- gedrag dat een stimulus of prikkel is voor ander gedrag
Black box
- vroeger werd niet waarneembaar gedrag niet mee onderzocht (bv emoties)
- door de black box kan het functioneren van de hersenen in beeld gebracht
worden , het onderliggende sturende mechanisme van gedrag
3.2 Darwiniaanse theorie als basis voor ultieme hypotheses
Orgin of species
- evolutie theorie om gedrag te verklaren
- primordiaal belang voor de ethologie
- evolutionaire verandering is onvermijdelijk wanneer er aan 3 voorwaarden
voldaan is
- Variatie: leden van een soort in een of andere eigenschap verschillen
- erfelijkheid: ouders geven hun kenmerken door
- verschil in voortplantingssucces: sommige individuen hebben meer
overlevende nakomelingen.
Natuurlijke selectie
- de soort zal gedomineerd worden door individuen die bepaalde kenmerken
hebben die samenhangen met een groot voortplantingssucces
Veel variatie
- door onderliggende genen => segmenten van DNA die de informatie coderen
voor de synthese van eiwitten, kunnen gekopieerd worden -> doorgeven aan
nakomelingen
- genetische variatie => wanneer een gen in twee of meer vormen bestaat
(allelen) binnen in de genenpoel van de soort
Genetische variatie+ verschil in voortplantingssucces = evolutionaire
verandering op genetisch niveau
Fitness
- het reproductief succes en wordt vaak gemeten op het niveau van de gen
vorming of allelen
- dier met hoge fitness en dus veel nakomelingen kan een slechter welzijn
hebben dan een dier met een lage fitness
3.3 niveaus van selectie
3.3.1 Selectie op niveau van het gen
Binnen één genoom kunnen conflicten uitgevochten worden tussen de
samengestelde genenen
- vrouwelijke meeltorren draagt het gen Medea => vernield alle nakomelingen
van de moeder die geen drager zijn van het gen
- sprinkhaan Myrmeleotettix maculatus draagt een chromosoom dat nergens voor
nodig is maar wel wordt doorgegeven.
3.3.2 Selectie op het niveau van individuele organisme
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evelienlefilon. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now