H1 STRALINGSFYSICA
ELEKTROMAGNETISCHE GOLVEN
Planetair model
- Atomen
• Atoomnummer (Z)
o #protonen
• Atoomgewicht (A)
o #Protonen + neutronen
• Bevat atoomkern
o Omgeven door elektronen (-)
o Bevat protonen (+) en neutronen
§ Bereiken neutrale lading
- Elektronen
• Bewegen in verschillende banen (schillen)
o Elke schil heeft bepaalde energie
o Hoe verder van kern, hoe lagere bindingsenergie, grotere potentiële energie
• Bewegen tussen verschillende banen
o Naar lager energieniveau
§ Als niet alle schillen gevuld zijn
§ Uitzending van foton
o Naar hoger energieniveau
§ Energie opnemen " later uitstralen (fluorescentie) " elektron terug op
oorspronkelijke positie
Straling
- Vorm van energieoverdracht
- Soorten
• Deeltjesstraling
o Beweging van
§ Atoomkernen
§ Andere atoomdeeltjes met hoge snelheid
o Voorbeelden
§ ⍺-straling
o Klein doordringend vermogen
s " Hoge absorptie
o Schadelijkst
o Hoge LET
s Linear energy transfer (LET)
o Hoge RBE
s Gemakkelijke interactie in cellen
s Relative biological effectiveness
§ β-straling
o Dringt dieper door " minder ionisaties dicht bij elkaar " lage RBE
• Elektromagnetische straling
o Beweging van
§ Energie als combinatie van elektrische en magnetische velden
o Bv. γ-straling
§ Gaat gemakkelijk door materie
§ Laag biologisch effect (RBE)
1
, o Als
§ Golf
𝑐
𝑓=
𝜆
§ Foton
o Klein pakketje energie
𝑐
𝐸! = ℎ
𝜆
- Equivalente dosis
• = ontvangen stralingsdosis . weegfactor
o Weegfactor
§ Afh van soort straling
§ Hoger bij ⍺-straling
- Effectieve dosis
• = Equivalente dosis . weefselspecifieke weegfactoren
o Niet alle weefsels even gevoelig
RÖNTGENBUIS
Kenmerken
- Bevat
• Kathode
o Bevat gloeidraad
§ Aangesloten op laagspanningsvoeding " verhit door gloeistroom " wolk
elektronen rond verhitte gloeidraad
§ Hoe sterker gloeistroom, hoe meer uitzending elektronen
• Anode
o Bestaat uit
§ Focus van Wolfram
o Hoe groter, hoe minder scherp beeld
o Indien te klein " hoeveelheid warmteontwikkeling te hoog op kleine
plaats " evt. smelten anode
o Schuin plaatsen tov elektronenbundel
s " Verdelen e- over groter oppervlakte " effectieve focusgrootte
lijkt klein
o Roterende focus
s Voor tegengaan warmteontwikkeling
s In geneeskunde
§ Koperen omhulsel
o Rondom focus
o Voor minder warmteontwikkeling
• Isolerende folie en lood
o Rond röntgenbuis
o Beschermingsomsulsel
2
, - Ontwikkelt röntgenstraling
• Verloop
o Aanleggen potentiaalverschil (40-150kV) tussen anode en kathode "
elektronen van gloeidraad worden aangetrokken door anode " botsen met
hoge snelheid tegen focus " opwekken röntgenstraling
§ 1% van Ek in elektronenstroom omgezet in röntgenstraling
o Rest is warmte
o Hoe hoger potentiaalverschil, hoe penetrerender de stralen zijn
o Hoe lager potentiaalverschil, hoe slechter beeld
• Remstraling
o Grootste deel van röntgenstraling
o Verloop
§ e- komt in elektrisch veld van kern in anode " snelle afbuiging en
afremming " verlies energie in vorm van uitzending foton " = remstraling
o Hoe dichter e- bij kern, hoe meer afbuiging, hoe meer verlies energie
§ Bij botsing met kern " afgeven maximale energie " ≠ remstraling
o Maximale energie röntgenfotonen (keV)
§ Is evengroot als buisspanning
§ Gemiddelde energie ~ 1/3 buisspanning
• Beïnvloed door
o Belichtingstijd
§ Hoe hoger, hoe meer straling
o Variatie van gloeistroom (mA)
§ Hoe hoger, hoe meer e-, hoe hoger intensiteit
o Variatie van buisspanning
§ Hoe hoger, hoe hogere snelheid e-, hoe korter golflente, hoe meer
penetrerende straling en energie
o Filter
§ Bv. aluminiumfilter
o Houdt laag energetische straling tegen
s Wordt geabsorbeerd door patiënt
o Hoge energie gaat erdoorheen
o Collimator
§ Voor beperking strooistraling
o Strooistraling
s Bevat geen nuttige informatie
s Geeft sluiering van film
o Manier
s Metalen structuur in vorm van diafragma " beperkt grootte
stralingsbundel " beperking bestraalde weefselvolume
o Focus-filmafstand
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller THKleuven1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.09. You're not tied to anything after your purchase.