Summary
Samenvatting Farmacologie
- Course
- Institution
Deze samenvatting is gebaseerd op de slides, colleges en cursusteksten van beide proffen.
[Show more]
Seller
Follow
THKleuven1
Reviews received
Content preview
FARMACOLOGIESAMENVATTING
FARMACOKINETIEK EN -DYNAMIEK
ALGEMEEN
- Farmacokinetiek (PK)
• Wat het lichaam doet met het geneesmiddel (GM)
o Kijken hoe het verdwijnt
o ≠ Per patiënt (bv. door gewichts- of geslachtsverschillen)
• Concentratie/tijd
• Bepaalt PD
• Determinanten (ADME)
o Absorptie
o Distributie
o Metabolisme
o Excretie/eliminatie
- Farmacodynamiek (PD)
• Wat het GM doet met het lichaam
• Concentratie/effect
• Eerst bestuderen PK, voordat men uitspraak doet over PD
- Dosis
• Bepaald door PK en PD
• Indien lage dosis " bereiken bepaalde conc, niet bereiken effect
• Indien hoge dosis " bereiken effect en toxiciteit
- Verloop
• Orale inname geneesmiddel " naar maag-darmkanaal " absorptie (bv. in dunne
darm) " v. porta " naar lever " (first-pass +) metabolisme " naar
systeemcirculatie (bloed)
o " Stof gebonden aan eiwit
o " Vrije stof
ABSORPTIE
Definitie
- Snel of traag verdwijnen van GM
- Afh van doorbloeding/ontsteking
• Indien ontsteking " meer doorbloeding " sneller verschijnen in bloedbaan
o Voorkomen door gebruik vasoconstrictor " remt bloedcirculatie " tragere
absorptie naar bloedbaan + langer pijnstillend effect
Farmaceutische fase
- = Mate waarin geneesmiddel uiteenvalt en oplost in de maag
- Pre-absorptie
- Desintegratie
- Dissolutie
• = Vrijstellen
• Paracetamol
o Indien bruistablet ipv tablet " hogere en sneller bereiken max concentratie "
snellere opname paracetamol
§ Nadeel " meer natrium " extra zout geven bij cardiale patiënten
Formule
1
, - Biologische beschikbaarheid (F)
• = Mate waarin geneesmiddel onveranderd de bloedbaan bereikt
o Indien 100mg toediening, bereikt niet 100mg het doel
𝐹 = 𝐷 ∙ 𝑓𝑏 ∙ 𝑎𝑏𝑠 ∙ 𝑓𝑝𝑒
• D: Dosis
• Fb: farmaceutische beschikbaarheid
o Of resultaat van farmaceutische fase
• Abs: mate van absorptie door darmwand
o Gemakkelijker bij vetoplosbare GM
• Fpe: first-pass effect
o Verminderde concentratie GM voordat het de systeemcirculatie bereikt
o Deel van geneesmiddel al opgenomen thv lever
o Niet bij i.v. toediening
Transport darmwand
- Paracellulair
• Transport doorheen poriën tussen cellen
- Transcellulair
• Transport doorheen celmembraan
• Onderscheid
o Passieve diffusie
§ Van hoge naar lage concentratie
§ Lineair transport
o Hoe hoger dosis, hoe makkelijkere opname
o Geen saturatie
§ Afh van
o Oppervlakte
o Grootte molecuul
o Soort stof
· Sneller bij vetoplosbaar GM
· Beter bij wateroplosbaar GM
o Concentratiegradiënt
o Membraandikte
o Transportmoleculen
§ Voor influx of efflux van GM
o Influx via carrier gemedieerd actief transport
· Tegen concentratiegradiënt in
o Efflux via transporteiwitten
· Thv darmwand
2
, · Efflux GM " minder GM naar v. porta " minder GM in
systeemcirculatie
· Bv. P-glycoproteine (P-gp/MDR)
◊ Geen opname van bepaald geneesmiddel
◊ Biedt bescherming tegen borstkanker en xenobiotica
· Bv. CYP3A4
◊ Metaboliseren/afbraak van GM " lagere concentratie GM
intracellulair
◊ Bij pompelmoessap/grapefruit " remmen CYP33A4 " meer
GM in systeem circulatie/bloedbaan
§ Saturatie
o Indien lage dosis " goede absorptie " op gegeven moment zijn
moleculen gesatureerd " weinig/geen absorptie
o Pinocytose
…
Beïnvloedende mechanismen
- Transportmoleculen en metabole enzymen
• Zie hierboven
- Complexvorming
• Indien opname GM met zuurremmer of melk (# Ca2+) ipv water " neerslaan GM
" geen opname mogelijk
- Bariatrische chirurgie
• Creëren bypass in maagdarmstelsel " geen normale absorptie meer
- pH
- maaglediging
DISTRIBUTIE
Kenmerken
- = Verdeling
- Geeft verdeling van GM in lichaam na inname
• Afh van doorbloeding
o Meest in bloed " dan zeer goed doorbloede weefsels en organen " dan
spierweefsel " dan vetweefsel
- Bepaald door (patho)fysiologische aspecten
• Baby’s " bestaan bij geboorte 80% uit water " verminderd in verloop der tijd
- Formule
𝑚𝑔
𝑑𝑜𝑠𝑖𝑠(𝐷) = 𝑑𝑖𝑠𝑡𝑟𝑖𝑏𝑢𝑡𝑖𝑒𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 (𝑉! ) ∙ 𝑑𝑜𝑒𝑙 𝑝𝑙𝑎𝑠𝑚𝑎𝑐𝑜𝑛𝑐𝑒𝑛𝑡𝑟𝑎𝑡𝑖𝑒 ( )
𝑙
- 𝑉𝑑
• Mate waarin GM van intra- naar extracellulair treedt
• Geeft niet aan waar GM zich bevindt
• Afh van
o Eigenschappen GM
§ Indien lipofiel " hogere Vd " mn extravasculair/in weefsel
§ Indien klein " hogere Vd
o Eiwitbinding
o Doorbloeding
o Depotvorming
Compartimenten
- Bloed-hersen barrière
• Bevat transportmoleculen
o Bepalen hoeveel GM-hersenen bereikt
- Placenta barrière
3
, • Bevat o.a. effluxtransporters
- Diepe compartimenten
• Evt. neerslag in urine " nierstenen
• Tetracycline " complexvorming met calcium in botten en gebit " neerslag +
bruine verkleuring gebit
o Niet geven bij zwangerschap
• Ketoconazol " ophoping in nagels
Bloedcompartiment
- Plasma-eiwitbinding
• Indien GM gebonden " moeilijk uittreden uit bloedbaan " minder aanwezig thv
weefsels " laag distributievolume (Vd)
• Indien 2 geneesmiddelen die beide sterk binden aan eiwit (bv. ibuprofen of vita K
antagonisten) " competitieve binding " toename concentratie van een of beide
geneesmiddel(en) " evt. toxiciteit of neveneffecten
• Bv. albumine
• Bv. ⍺1-glycoproteïne
o Belangrijk:
§ Bindt LA
§ AFE " neemt toe bij heelkunde of infectie
ELIMINATIE/KLARING
Kenmerken
- Irreversibel verwijderen van GM
- Via biotransformatie en excretie
Biotransformatie
- = Metabolisme
- Via enzymen
- Mn in lever
• Ook huid of maagdarmstelsel
- Prodrug
• Pas actief na metabolisme
- Let op bij meerdere GM
• Ene geneesmiddel (bv. cimetidine) kan ander GM beïnvloeden
- Reacties
• Fase 1
o Niet-synthetische reacties
§ Afbraak/kleiner maken
o (iso-)Enzymen/cytochromen
§ Mn CYP3A4
o Activiteit
· Bepaald door
◊ Ziekte
◊ Andere medicatie
p Ene zorgt voor inductie (versterken) andere inhibitie
o Substraten
· H1-antihistaminica
◊ Terfenadine
· Macrolide AB
◊ Clarithromycine en erythromycine
· Statines
◊ Lovastatine, simvastatine en atorvastatine
◊ Excl pravastatine, rosuvastatine en fluvastatine
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller THKleuven1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77988 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now