Deze begrippenlijst bevat alle begrippen uit het boek 'Basiskennis taalonderwijs'. Bij ieder begrip is een uitleg, beschrijving of toelichting gegeven. Ook worden sommige begrippen verhelderd door middel van voorbeelden.
Deze begrippenlijst bevat de basiswoordenschat die nodig is voor de lkt in he...
,Begrip Toelichting
Aanvankelijk lezen De fase in het leesonderwijs waarin de kinderen de letters aanleren
en eenvoudige woorden hardop kunnen lezen. Voor de meeste
kinderen speelt het aanvankelijk lezen zich af in groep 3.
Achtervoegsel Een gebonden morfeem dat achteraan in een woord voorkomt.
Afleiden Strategie voor het begrijpend lezen waarbij de lezer impliciete
informatie uit de tekst aanvult.
Afleiding Een woord waarvan niet alle delen als zelfstandig woord kunnen
voorkomen. Bij een afleiding wordt een gebonden morfeem (een
voorvoegsel of achtervoegsel) toegevoegd aan een woord, zodat er
een nieuw woord ontstaat, bijvoorbeeld nattig.
Akoestische identiteit De klank van een woord, zoals die ligt opgeslagen in het
woordgeheugen.
Alfabetisch schriftsysteem Schriftsysteem waarbij taal wordt weergegeven door de
afzonderlijke spraakklanken van een woord te noteren.
Amuseren Spreekdoel/tekstdoel waarbij de spreker/schrijver het doel heeft
om de toehoorders te vermaken, te boeien of te ontroeren.
Analogiestrategie Spellingstrategie waarbij een woord geschreven wordt door het te
vergelijken met een ander woord.
Analyseren Taalbeschouwingsstrategie waarbij een woord, een zin of een tekst
uit elkaar gehaald wordt in onderdelen, in losse elementen.
Analyseren van een woord Woordleerstrategie waarbij je achter de betekenis van een woord
komt door het te analyseren in bekende woorden of door te letten
op bekende voorvoegsels of achtervoegsels.
Antoniemen Woorden met een tegengestelde betekenis.
Argumentatieve tekst Tekstsoort waarin de schrijver de lezer probeert te overtuigen van
zijn standpunt.
Articulatorische identiteit De uitspraak van een woord, zoals die ligt opgeslagen in het
woordgeheugen.
Auditieve analyse De vaardigheid om in een woord afzonderlijke fonemen te
onderscheiden. Ook het herkennen van afzonderlijke woorden in
een zin en klankstukken in een woord rekenen we tot de auditieve
analyse.
Auditieve discriminatie De vaardigheid om overeenkomsten en verschillen tussen klanken
of woorden te kunnen vaststellen.
Auditieve objectivatie De vaardigheid om te reflecteren op de klankvorm van een woord
en niet op de betekenis.
Auditieve synthese De vaardigheid om losse klanken samen te voegen tot een woord.
Auditieve vaardigheden Vaardigheden die betrekking hebben op het horen. Ze spelen een
rol bij het aanvankelijk lezen en spellen.
We kennen de volgende auditieve vaardigheden:
auditieve objectivatie, auditieve discriminatie, auditieve analyse,
auditieve synthese, temporeel ordenen en klankpositie bepalen.
Automatisering/automatiseren De vaardigheid van een lezer om het decoderen van woorden
sneller te laten verlopen en efficiëntere leesstrategieën te
gebruiken. Een lezer die leest met behulp van clusters en
spellingpatronen past een vorm van automatiseren toe ten
opzichte van de elementaire leeshandeling. Het lezen met behulp
van de visuele woordvorm, morfologisch analyse of met behulp van
de context is een verdere vorm van automatisering.
1
, BAVI Indeling van teksten in AVI-niveaus waar de leesbeleving voorop
staat. Bij het indelen van teksten wordt er rekening gehouden met
de interesse van kinderen, het thema van een tekst, de leeservaring
en de complexiteit van de verhaalopbouw.
Beginrijm/alliteratie Een rijmvorm waarbij (bijna) alle woorden van een dichtregel met
dezelfde klank beginnen.
Beginnende geletterdheid De ontwikkeling van de geletterdheid in de groepen 1 tot en met 3
van de basisschool.
Begrijpend lezen Domein van het taalonderwijs waarbij het gaat om het begrijpen
van de tekst en het achterhalen van de bedoeling.
Beoordelingscriteria De criteria op grond waarvan boeken voor kinderen worden
jeugdliteratuur beoordeeld. Belangrijke criteria zijn: literaire criteria, pedagogische
criteria en ideologische criteria.
Bepalen doel, publiek en Stelvaardigheid waarbij een schrijver van tevoren nagaat wat hij
tekstsoort met zijn tekst wil bereiken, voor wie de tekst bestemd is en daar
een passende tekstsoort bij kiest.
Beschouwende tekst Tekstsoort die gaat over wat iemand vindt van iets uit de
werkelijkheid. De mening van de schrijver is van belang.
Betoogstructuur Een tekststructuur waarin een mening of standpunt wordt
ondersteund met argumenten.
Bottom-upmodel Theorie over het verloop van het leesproces die ervan uitgaat dat
een lezer begint met het waarnemen op het meest elementaire
niveau, dat van de letters, en vervolgens de hogere niveaus
waarneemt van de woorden en de zinnen in een tekst.
Brabbelen Fase in de prelinguale periode waarin
de baby klankgroepen produceert zoals dadada, bababa, mamama
en waarbij de klanken worden aangepast aan de moedertaal.
Categoriseren Principe voor woordenschatverwerving dat kinderen gebruiken
voor het leren van woorden. Bij categoriseren combineer je
betekenissen met elkaar en breng je woorden onder bij
overkoepelende begrippen.
Classificeren Taalbeschouwingsstrategie waarbij taalverschijnselen worden
ingedeeld in een bepaalde (grammaticale) klasse.
Coderen Aspect van de stelvaardigheid formuleren, waarbij het gaat om het
correct toepassen van taalregels.
Cognitie Principe van informatieverwerking waarbij het gaat om het
verwerken van nieuwe informatie door het denken en het koppelen
aan bestaande kennis. Belangrijk is ook het creëren van nieuwe
kennis en het gebruiken van die kennis. Het speelt een rol bij
begrijpend lezen.
Communicatieve functie/sociale De functie van taal waarbij het gaat om het gebruik van de taal als
functie communicatiemiddel. Er zijn vier communicatieve of sociale
functies van de taal: zelfhandhaving, zelfsturing, sturing van
anderen, structurering van het gesprek.
Communicatieve competentie De vaardigheid van een taalgebruiker om in alle communicatieve
situaties adequaat te communiceren. Deelcompetenties zijn de
grammaticale competentie, de tekstuele competentie, de
strategische competentie en de functionele competentie.
Concept De betekenis van een woord. De relaties tussen de klankvorm van
een woord en de betekenis is willekeurig.
Conceptualiserende functie/ De functie van de taal waarbij het gaat om het gebruik van de taal
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manonstreutjes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
