Samenvatting maatschappijleer hoofdstuk 3
‘Inrichting van een samenleving’
Paragraaf 3.1 Samenlevingsdilemma’s
Elke samenleving wordt ingericht op 4 hoofddomeinen, telkens speelt hetzelfde waardendilemma en
die 4 dilemma’s heten samenlevingsdilemma’s: een dilemma van een groep maatschappelijke
problemen met hetzelfde dilemma:
1. Machtsdilemma;
2. Mensenrechtendilemma;
3. Welzijnsdilemma;
4. Cultuurdilemma
Machtsdilemma: inspraak of daadkracht
Mag iedereen bepalen over wie de macht heeft in een land/ gebied of bepaalt één iemand
dat?
Inspraak: iedereen moet mee beslissen (links).
Daadkracht: het snel en efficiënt nemen van besluiten (rechts).
- Midden rechts: een kleine democratisch gekozen regering mag voor het hele land
beslissen.
- Extreemrechts: dictatuur, één leider bepaalt wat er gebeurt.
Kiesrecht: mensen mogen het bestuur van de samenleving kiezen (centrum).
Extreem-links Links Centrum Rechts Extreem-rechts
De groep beslist Iedereen beslist Iedereen beslist Een kleine groep Één leider beslist
als geheel, maar wie mag wie mag beslist
gelijkheid wordt beslissen en krijgt beslissen
afgedwongen. zoveel mogelijk
invloed op de
beslissers
Zaken waarbij het de vraag is hoe de politieke macht verdeeld wordt en daarmee gaat het over het
machtsdilemma.
, Mensenrechtdilemma: orde of vrijheid?
Bij een mensenrechtendilemma horen de begrippen orde of vrijheid. Hierbij horen de twee
tegenovergestelde waarde bij het verschil hoe de actoren het dilemma willen oplossen: strijd of
vrijheid.
- Strijd: de overheid moet veel macht hebben en zij kiezen daarbij voor de waarde orde.
- Vrijheid: de vrijheid heeft veel te maken met mensenrechten die vrijheid voor alle
groepen zoveel mogelijk garanderen (mensenrechtendilemma).
Extreem-links én -rechts strijden voor maatschappelijke problemen.
- De overheid moet veel macht hebben om hun gelijk in de samenleving af te kunnen
dwingen. Orde: het opstellen van strenge regels en streng controleren op handhaving
ervan overheid/ dictator regeert met de harde hand en weinig zeggenschap voor de
onderdanen in het land.
o Extreem-links: gelijkheid af te dwingen.
o Extreem-rechts: één waarheid en cultuur met daarbij horende normen
afdwingen.
Actoren uit het midden kiezen voor het debat, inwoners moeten daarom vrijheid hebben.
In noodgevallen kan de overheid ervoor kiezen de vrijheid te beperken om meer orde te creëren en
daar kom het dilemma om de hoek: alleen vrijheid en helemaal geen orde is voor het midden ook
niet wenselijk.
Rechts/ centrumrechtse actoren benadrukken dat mensen voor hun slechte daden gestraft moeten
worden (repressie: De bestrijding en hulpverlening in noodsituaties door inzet van interne en
externe hulpverleningsdiensten).
Linkse/ centrumlinkse actoren benadrukken juist dat mensen die de fout ingaan hulp moeten krijgen
om weer op het goede pad te komen (preventie: het beperken van de kansen op en de gevolgen van
ongevallen met behulp van het doorvoeren van maatregelen/ voorkomen).
In Nederland kennen we preventie én repressie tweesporenbeleid.
Extreem-links Links Centrum Rechts Extreem-rechts
Strijd om orde te Debat over Zoveel mogelijk Debat over Strijd om orde te
krijgen voor vrijheid met de gelijke vrijheden vrijheid met de krijgen voor één
economische nadruk op het voor alle groepen nadruk op het waarheid en één
gelijkheid stimuleren van bestraffen van cultuur
het goede het kwade
Welzijnsdilemma: bestaanszekerheid of eigen verantwoordelijkheid
Het welzijnsdilemma: veel verdelen om gelijkheid te krijgen (bestaanszekerheid) of mensen
zelfverantwoordelijkheid maken voor hun welzijn en accepteren dat er verschillen zijn (eigen
verantwoordelijkheid).
- Als privébezit waar winst mee gemaakt kan worden zoveel mogelijk wordt afgeschaft,
kan de overheid zorgen dat iedereen kan rondkomen bestaanszekerheid: mensen
moeten voldoende middelen hebben om basisbehoeften te kunnen bevredigen.
De linke en centrum-linkse actoren vinden vrijheid en privébezit ook belangrijk
gelijkheid niet afdwingen.
- Economische vrijheid maakt het mogelijk dat mensen het beste voor zichzelf kunnen
zoeken eigen verantwoordelijkheid: mensen zijn zelfverantwoordelijk voor hun
welvaart.
Extreem-rechts: groepen buiten de eigen cultuur worden buitengesloten.
Binnen de cultuurgroep is er wel onderlinge steun en dus geen volledig eigen
verantwoordelijkheid, maar er is een sterke hiërarchische verhouding.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauragerritsen2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.