VAMA 1
Roos van Leary
Wie ben ik?
Hoe communiceer ik? (om je communicatievaardigheden in beeld te krijgen en te
experimenteren met ander gedrag)
Zicht op betrekkingsniveau (houding om meer zicht te krijgen op het betrekkingsniveau)
Mensen reageren vaak op een voorspelbare manier op elkaar.
Een model om zicht te krijgen op communicatiegedrag. Op welke manier gaan
mensen met elkaar in interactie?
2 dimensies:
1. Dimensie rond macht en invloed (boven-onder)
Wie neemt de leiding?
Welk hiërarchisch gedrag speelt er?
Wie vertoont er bovengedrag en wie ondergedrag?
2. Dimensie rond intimiteit en affectie (samen / naast – tegen elkaar/tegenover)
Wat is het klimaat waarin mensen met elkaar communiceren?
Hoeveel bereidheid is er om samen te werken?
Wie vertoont er samengedrag en wie tegengedrag?
(assenstelsel)
1
, (vier kwartjes)
Dominant tegen elkaar: is de hiërarchische boven positie, dus dominant gedrag. En je
bevind je ook aan de tegenzijden van de horizontale as. Dit resulteert in tegengedrag
of strijd. Het gedrag van de mensen in dit vakje kan je bestempelen als zelfverzekerd,
arrogant en controlerend.
Dominant met elkaar: is de hiërarchische boven positie. Maar ditmaal bevind je je aan
de samenzijden van de horizontale as. Dit leidt tot sympathie of overtuigend en
leidend gedrag.
Volgzaam vriendelijk: hier vinden we het sympathieke of vriendelijke gedrag nog
steeds terug. Maar dit keer zitten we in de hiërarchische onder positie. Het gedrag
zou dus eerder volgzaam of afwachtend zijn. Wij zijn trouw en coöperatief aan
diegene die ons leidt.
Volgzaam onvriendelijk: we spreken hier opnieuw van ondergedrag. Maar dit keer
met een minder coöperatieve inslag. Het gedrag hier is onvriendelijk, sub-assertief,
defensief en teruggetrokken.
2
,Vormen van communicatief gedrag
Elk kwartje kan op haar beurt in twee
worden verdeeld. Zodat er eigenlijk 8
soorten gedrag ontstaan. Al
naargelang je in elk kwartje meer
overhelt naar de as rond macht en
invloed of meer neigt naar de as van
intimiteit of affectie, krijgt je gedrag
een andere kleur.
Symmetrisch en complementair gedrag
Het was Leary ook opgevallen dat
mensen vaak op een zelfde manier
reageren op een bepaald type
gedrag. Hij ging uit van de
volgende bevindingen:
bovengedrag roept ondergedrag
op en ondergedrag op haar beurt
bovengedrag. Dit is het
complementair gedrag. Deze
posities vullen elkaar aan.
Wat hij ook nog opmerkte is dat
tegengedrag, tegengedrag oproept
en samengedrag, samengedrag.
Er is hier sprake van symmetrisch
gedrag. Je krijgt namelijk hetzelfde
gedrag.
3
, Complementair gedrag
Men ziet hier dat de gedragingen bij de
rode pijlen elkaar aanvullen. Als je in
de aanval gaat, ga je meteen
verdediging of opstandigheid
oproepen. Stel je jezelf helpend op,
dan lok je ook medewerking uit. ‘Stop
met prutsen en blijf de les volgen!’,
deze uiting is duidelijk te plaatsen bij
bovengedrag. Ik geef je een bevel en
roep veel te luid. Ik klink ook boos. Ik
spreek je dus ook aan vanuit een
sterke tegenpositie. En waarschijnlijk
heb je in eerste instantie bij jezelf
gemerkt dat je er stil van wordt. Je
kruipt in een onderpositie. Je hebt je
misschien zelfs een beetje
teruggetrokken, letterlijk en figuurlijk.
(bovengedrag roept ondergedrag op)
Symmetrisch gedrag
De uitroep van zonet is eigenlijk ook
een voorbeeld van symmetrisch
gedrag. De manier waarop ze je
aansprak schept niet meteen een
aangename werkklimaat. Ze zat dus
duidelijk aan de linkerkant van de as
van affectie, tegengedrag. Het
gevolg: jij zal jezelf ook ineens in
een tegenpositie hebben
teruggevonden. Je vindt het heel
waarschijnlijk niet fijn dat je op deze
manier wordt aangesproken. En je
wordt er misschien zelfs ook wat
opstandig van. (Als je samengedrag
tentoonspreidt, roep je ook
samengedrag op)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller HakimaT. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.