Dit is een samenvatting van het hoofdstuk 'rechtsstaat'! Mijn samenvatting wil ik graag delen omdat het mij heel erg geholpen heeft tijdens het leren; ik had een 9.3 voor het tentamen. Het bevat veel opsommingen en vrijwel alle begrippen staan uitgelegd!
MAATSCHAPPIJLEER HOOFDSTUK 1
PARAGRAAF 1: WAT IS EEN RECHTSSTAAT?
Nederland is een democratische rechtsstaat omdat de burgers mogen meebeslissen.
Nederland is een sociale rechtsstaat: er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart en het
welzijn van de burgers te bevorderen. Door een rechtsstaat word je als burger als het ware
beschermd tegen elkaar en tegen de overheid, d.m.v. de grondrechten.
De voordelen van een rechtsstaat:
- er is sprake van sociale vrede en sociale cohesie
- er is sprake van vertrouwen en wederkerigheid: burgers vertrouwen op een rechtvaardig
rechtssysteem en zijn daarom bereid om premies voor sociale voorzieningen te betalen.
- de overheid en burgers verwachten van elkaar dat ze zich aan de wet houden:
rechtszekerheid
PARAGRAAF 2: HOE IS DE RECHTSSTAAT ONTSTAAN?
Tot de 18e eeuw oefenden machthebbers onbegrensde macht uit op burgers en hoefden ze
geen rekening te houden met het rechtssysteem. Tot opeens de verlichting zorgden voor het
verlangen naar maatschappelijk geluk. Het volk oefenden druk uit om de koninklijke macht
te beperken en om
1789 1798 1813 1814 1815 1840
rechts- en
Franse revolutie Nederland kreeg Nederland Grondwets
Rust Grondwets
staatsregeling van werd een wijziging
ontstond wijziging
de Bataafse constitutio (België
door de (België weg)
republiek, wat een nele erbij)
val van
soort voorloper van monarchie
Napoleon
de grondwet was. : een machtssystemen in te
voeren. koninkrijk
met een
De burgerij geloofde in de kracht van de rede, grondwet. want vanuit de rede zou
een rechtvaardige en gelukkige samenleving worden gecreëerd. De
belangrijkste voorwaarde hiervoor was vrijheid -> de macht van de staat werkt ingeperkt.
Democratisch vastgestelde regels leidden tot een sociaal contract tussen burgers en
(gekozen) bestuurders:
-> beiden accepteren hun rechten en plichten.
Ze sluiten een contract waarin ze tot afspraken komen om in de natuurlijke vrijheid en
gelijkheid te kunnen leven. De overheid beschikt over geweldsmonopolie, maar mag hier
geen misbruik van maken en moet zich aan de gemaakte afspraken houden.
PARAGRAAF 3: DE EERSTE RECHTSSTATEN
De verenigde staten
In 1776 werd Engeland (Amerikaanse kolonie) onafhankelijk en riep de
, onafhankelijkheidsverklaring op tot een nieuwe samenleving -> deze was gebaseerd op
vrijheid en gelijkheid. De macht van de staat is gebonden aan de Bill of Rights. De grondwet,
de onafhankelijkheidsverklaring en de Bill of Rights vormen samen de Amerikaanse
constitutie.
Frankrijk
In 1789 volgde de Franse revolutie -> ‘De strijdkreet: vrijheid, gelijkheid, broederschap of de
dood!’ In 1791 werd de verklaring van de rechten van de mens en burger opgesteld, maar in
1799 pleegde Napoleon een staatsgreep en werd Frankrijk een verlichte dictatuur = een
dictatuur waarin de machthebber in zekere mate rekening houdt met de bevolking.
Ontwikkelingen in West-Europa
Napoleon veroverde grote delen van Europa, en verspreidden zo zijn ideeën en idealen van
de rechtsstaat. Zijn Code Civil vormde ook in Nederland het begin van het burgerlijk recht.
Door zijn verlies bij de Slag bij Waterloo, verloor hij zijn macht en werden de oude
machtsstructuren hersteld: koning, adel en kerk kregen weer macht. Later in de 19 e eeuw
werden de burgerrechten en democratieën in West-Europa hersteld door politieke oorlogen.
MAATSCHAPPIJLEER HOOFDSTUK 2
PARAGRAAF 1: HET ONTSTAAN VAN DE GRONDWET
De grondwet:
1. Begrenst de macht van de staat
2. Legt fundamentele rechten van de burgers vast
3. Geeft aan hoe de machtsorganen zijn georganiseerd
4. Drukt de eenheid van de natie uit
TIJDLIJN:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isaaaken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
