Class notes
Alle colleges uitgeschreven van IPO 2B!
- Course
- Institution
Alle colleges 1 t/m 8 uitgeschreven naar aanleiding van de colleges die op Brightspace zijn gezet. Heel uitgebreid
[Show more]
Seller
Follow
babettelange
Content preview
College 1 – Dyslexie, LeerproblemenHoe ontwikkelen leerproblemen zich?
Aanleg & omgevingsfactoren zoals school en gezin
Leerproblemen en pedagogiek richt zich op problemen bij leren van basisvakken taal,
lezen, rekenen en schrijven
Dyslexie en Gezondheidsraad:
Automatisering van woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen) zich
niet/zeer onvolledig/zeer moeizaam ontwikkelt
Lezen en spellen van woorden is problematisch
Problemen in woordherkenning
Stichting Dyslexie 2003 definitie:
Een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het
accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau
Stoornis want > significant afwijkend van normale ontwikkeling
Probleem > ligt op vaardigheidsniveau want gaat om aanleren
Hardnekkig > probleem lang bestaan ondanks passende extra remediërende
instructie en oefening
Definitie College voor Zorgverzekeringen 2006
Dyslexie is:
Specifieke lees-en spellingsstoornis met een neurobiologische basis veroorzaakt door
cognitieve verwerkingsstoornissen bij fonologische en orthografische taalverwerking
Specifieke taalverwerkingsprobleem wijken proportioneel af van overige cognitieve
en taalverwerkingsprofiel leiden tot ernstig probleem met lezen en spellen
ondanks onderwijs
Probleem beperkt in ernstige mate een normale educatieve ontwikkeling die door te
kijken naar overige cognitieve vaardigheden wel zouden plaatsvinden
Beschrijving van probleem: ernstig lees- of spellingsprobleem
Oorzaak: cognitieve verwerkingsstoornis die te maken heeft met fonologische
(verwerken van klanken) en orthografische taalverwerking (spellen) dus
neurobiologische basis
Specificiteit: probleem niet gevolg van onderliggend probleem zoals algemeen
leerprobleem
Consequenties van dyslexie: ook voortvloeiende belemmeringen maken deel uit van
de definitie, niet enkel de stoornis
Diagnose SDN 2016
1. Achterstandscriterium: niveau significant lager dan vergeleken met leeftijdsgenoten
verwacht mag worden
2. Resistentiecriterium: problemen blijven ondanks adequate instructie en oefening
(minimaal 6 maanden op niveau 3 zorg)
3. Exclusiviteitscriterium: andere oorzaken uitgesloten
,Nieuwe definitie SDN
Specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in het aanleren van
accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau, niet het gevolg is van
omgevingsfactoren en/of een lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke
beperking
Comorbiditeit = twee of meer ontwikkelingsstoornissen die samen voorkomen
Niet vaak sprake van bij dyslexie, omdat dit specifieke lees- en spellingsproblemen
zijn en geen onderliggende problemen de oorzaak mogen zijn
Decoderen = de tekentjes die je ziet (letters) worden omgezet in klanken en die klanken
weer samenvoegen tot woorden
Tekst lezen goede en zwakke lezer
1. Zwakke lezer
- Verhaal niet meer te volgen
- Meer tijd nodig om woord te herkennen en leerling gaat raden omdat het
langzamer gaat
- Context werkt inhiberend (context valt uiteen omdat decoderen van woorden
heel traag gaat)
2. Goede lezer
- Correct decoderen kan context faciliterend werken (sommige woorden worden
waarschijnlijker)
Proces woordidentificatie of automatiseren van woordherkenning meten rij losse
woorden laten lezen die oplopen in moeilijkheidsgraad in 1 minuut correct laten lezen
Wanneer is een score op BRUS test een goede score?
Kijkt naar de snelheid waarmee grote populatie zich normaal ontwikkelende kinderen
woorden lezen
Waarom gaan woorden lezen in een tekst sneller?
1. Naast moeilijke ook veel gemakkelijke woorden tussen
2. Steun van context aanwezig: beetje kunnen raden wat er kunt en goed voor de
snelheid
Hoe kan het dat woorden lezen steeds sneller gaat?
Orthografische kennis die je opdoet met lezen draagt bij aan leessnelheid = sublexicaal
niveau (woorddelen)
Woorden die bekend zijn, lees je makkelijker
Letterclusters en klankcombinaties die veel voorkomen worden sneller gelezen want
letters hoeven niet apart verklankt te worden
Voordelen pseudowoorden
Even onbekend voor iedereen en niet beschikbaar in het mentale lexicon
(langetermijngeheugen) geen herkenning mogelijk nadat je deel van het woord
hebt gelezen gedwongen om woord volledig te decoderen
, - Dyslectici hebben moeite met verwerken van woorden op foneem/klankniveau
- Pseudowoorden doen maximaal beroep op zwakke plek van dyslectici, namelijk
fonologische verwerking (moeite met decoderen)
Basisvaardigheden bij leren lezen:
Fonologisch bewustzijn > nauwkeurig te lezen
Benoemsnelheid > voor de leessnelheid
Dyslectici = fonologisch tekort + achterstand in benoemsnelheid
Ontwikkeling fonologisch bewustzijn
Continuüm = eerst grote, concrete klankeenheden onderscheiden en daarna kleine,
abstracte klankeenheden
Eerst woorden onderscheiden in een zin, daarna lettergrepen en andere sublexicale
eenheden
Geen fasemodel = de niveaus overlappen
Fonologisch bewustzijn: robuust
1. Onderscheiden van woorden
- Woorden in zinnen kunnen onderscheiden, woorden kunnen combineren tot
samengesteld woord en woord halen uit samengesteld woord en zeggen welk
resteert
2. Onderscheiden van lettergrepen
- Kinderen kunnen woorden in klankgroepen verdelen (aard-bei-jun-sjem)
Lastig voor kinderen omdat het zo abstract is
Fonologisch bewustzijn: verfijnt
3. Onderscheiden van subsyllaben-eenheden dat loopt van:
- Eindrijm (de klinker of eindconsonant) > R-oos en B-oos
- Onset-rijm (beginconsonant in syllabe) > B-oom en B-oot
- Afzonderlijke fonemen binnen consonant clusters: B-oo-m > fonemisch
Fonemisch bewustzijn: Foneemanalyse
Fonemisch bewustzijn = onderscheiden van kleinste klankeenheid
Foneemanalyse = voor ieder fenomeen in een woord moet een blokje worden neergelegd
bijvoorbeeld
Bij Koe K en OE
Fonemisch bewustzijn: Foneemdeletie
Foneem = kleinste klankeenheid die betekenisverschil aangeeft (bij boom is dat /bu/, /oo/ en
/mmm/)
Foneemdeletie: wat is boog als ik de /bu/ weglaat? (plaatje van oog ter ondersteuning)
Stellingen
1. Fonologisch bewustzijn is vermogen de klankopbouw van betekenisvolle woorden te
ontdekken en manipuleren KLOPT NIET
, 2. Om geheugen van kinderen te ontlasten bij foneemmanipulatie taken
(samenvoegen/weglaten klankeenheden) kunnen plaatjes of objecten
ondersteunend zijn KLOPT
Waarom is foneemsegmentatie zo moeilijk?
Op 2 plaatsen in de zin een korte stilte maar bij merendeel van woorden geen pauze
Einde van een woord is verweven met begin van volgende woord
Co-articulatie
= de invloed van klanken in een woord op elkaar
Dezelfde fonemen kunnen door co-articulaties anders klinken in woorden
- De klank /k/ in het woord /kaal/ is anders dan klank voor /k/ in het woord /koel/
(hangt af van klank ervoor en erna)
Foneem = klanken die sprekers van een taal beschouwen als variaties op dezelfde klank
Allofonen van foneem = verschillende klanken die gerekend worden tot zelfde foneem
Verschillende klank van /t/ in /taal/ en in /stop/ worden gerekend tot de allofonen
van het foneem /t/
Ontwikkeling foneembewustzijn
1. Rijmen is minder complex (grotere klankeenheid) en ontwikkelt in groep 2:
Kleuters die later leren lezen problemen hebben, iets meer moeite met deze taak
Vóór leesinstructie zijn weinig verschillen tussen goede en zwakke lezers in
fonologisch bewustzijn en kinderen lopen verschil in
2. Eindklank, alle kinderen scoren in kleuterfase hier laag op
Foneembewustzijn tests bij kleuters ongeschikt om voorspeller van leesprobleem te zijn
door vertraagd fonologisch tekort
Cijfers benoemen: RAN
De snelheid waarmee ze de naam van het cijfer uit geheugen kunnen opdiepen varieert /
verwerkingssnelheid waarbij je verschillende processen integreert
Kritiek: toegankelijkheid van kennis, niet beschikbaarheid ervan
Ontwikkeling benoemsnelheid
Jong & van der Leij: verschillen in snelheid waarmee fonetische codes kunnen worden
opgediept zijn vrij constant
Gaat niet om de beschikbaarheid van kennis, want dat hebben zwakke lezers maar de
toegankelijkheid ervan
Kernprobleem dyslexie > fonologisch deficit: na een aantal jaren onderwijs dus niet
meer/slecht meetbaar met taken voor foneembewustzijn maar in Rapid naming taken
Conclusie Dyslexie I
Onderzoek Boets:
Hersenactiviteit vergelijken, tijdens luisteren naar klanken op basis van MRI-scans van
dyslectische volwassenen en controles
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller babettelange. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now