Historische Context: Duitsland
Joost van Oort filmpjes
Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het
machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten, 1871-1918?
§1 de Duitse eenheid
Tot 1871 bestaat het Duitse rijk uit losse staatjes. Dit is ook de tijd van het nationalisme. Ook in
Duitsland zijn er veel mensen die hiervoor streven in Duitsland. Rijkskanselier van Pruissen, Bismarck,
wilde ook een grote Duitse staat. Hij dacht dat dit door middel van een oorlog wel zou lukken.
Duitsland werd in tweeën verdeeld en hij wilde graag deze twee delen nog met elkaar verenigen.
1870-1871: de Frans Duitse oorlog
Bismarck provoceert Frankrijk. De Franse verklaren dus de oorlog aan Duitsland. Alle Duitse staten,
dus ook noord en zuid, gaan samen vechten tegen Frankrijk. De Duitsers verslaan Frankrijk snel.
Duitsland heeft namelijk een betere organisatie (spoorlijnen) en een sterker leger (betere wapens).
Franse keizer geeft zich over, maar de bevolking van Parijs vecht nog door. De Duitsers gaan Parijs
omsingelen en ze worden uitgehongerd. Ze winnen Elzas-Lotharingen.
In Versailles wordt het Duitse keizerrijk uitgeroepen en de koning van Pruissen tot keizer Wilhelm I
gekroond. Bismarck wordt de rijkskanselier van het Duitse rijk.
Vanaf 1871: Duitsland wordt een grootmacht.
Politiek Militair Economie
Grote staat middenin Europa Groot modern leger en veel Snelle industrialisatie
met veel inwoners spoorlijnen
§2 de alliantiepolitiek van Bismarck
Vanaf 1871 is Duitsland een grootmacht. Dit was een verstoring van het Europese machtsevenwicht.
Duitsland wordt omgeven door sterke mogendheden.
Bismarck is tevreden met nieuwe grenzen. Hij gaf aan dat hij dus het recht had om te bestaan maar
hij gaf ook aan dat hij niet verder wilde uitbreiden.
Buitenlandse politiek van Bismarck na 1871:
Alliantiepolitiek: doel was handhaving van het bestaande machtsevenwicht, zodat Duitsland niet
meer aangevallen wordt.
Dit werd geregeld door middel van allianties. Hij probeerde de positie van Duitsland in Europa te
versterken en het handhaven van vrede.
1884: conferentie van Berlijn: afspraken over de verdeling van Afrika om machtsevenwicht te
handhaven. Bismarck nam het initiatief.
Doelen Bismarck:
- Geen oorlog tussen de Europese grootmachten
- Kolonies voor Duitsland
- Spanning creëren tussen GB en Frankrijk. Want als zij een hekel aan elkaar hebben dan zullen
ze niet samen tegen Duitsland keren.
§3 de Weltpolitik van Wilhelm II
Duitsland is tevreden met de bestaande grenzen. Tijdens het bestuur van Wilhelm I krijgt Bismarck
veel taken en veel vrijheid. Maar tijdens het bestuur van Wilhelm II gaat hij zich wel heel erg
bemoeien met de politieke koers van Duitsland. Hij is het niet eens met de alliantiepolitiek. Hij wil dat
Duitsland een belangrijke plaats op het wereldtoneel verdient.
, Ambities van Wilhelm II gaan samen met:
- Sterke groei van de Duitse economie
- Groeiend militarisme
GB en Frankrijk werden bang van deze ontwikkelingen en vonden dit maar niks. Zeker als deze keizer
zegt dat Duitsland een betere plaats verdient.
Weltpolitik wereldpolitiek
Buitenlandse politiek gericht op uitbereiding van het Duitse koloniale rijk. Vooral de Engelse waren
hier niet blij mee, want de Engelse hadden het grootste rijk nu.
1898: invoering van de vlootwet
Begin van systematische opbouw van de Duitse oorlogsvloot. Vanwege de groeiende industrie kon
Duitsland deze bouw voortzetten.
Ondanks de groei van de vloot blijkt GB te sterk in Afrika. De Weltpolitik gaat bijgesteld worden dus
en vanaf 1900 is de Weltpolitik meer gericht op Europa.
§4 de oorzaken van de Eerste Wereldoorlog
Vanaf 1900 ging de aandacht van Duitsland meer op Europa. Dit zorgt voor toenemende spanningen
tussen de Europese mogendheden. (GB, Frankrijk, Italië, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Rusland.
- Groeiend nationalisme: de eenwording.
- Groeiend militarisme: er was dus meer waardering voor het leger onder de burgerbevolking.
- Wapenwedloop: door de vlootwetten. Ze daagde hiermee de Engelse uit.
- Bondgenootschappen: die waren er al vanaf 1880.
De belangrijkste bondgenootschappen:
Centralen vs. geallieerden
Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië (triple alliantie)
Geallieerden: Frankrijk, Rusland en GB (triple entente)
§5 de eerste wereldoorlog
Juni 1914: Servische moordaanslag op Oostenrijkse kroonprins Frans-Ferdinand brengt de
bondgenootschappen in beweging.
Oostenrijk stelt Servië een ultimatum omdat ze denken dat de regering hierachter zit. Servië kan niet
aan dit ultimatum doen en dan verklaart Oostenrijk Servië de oorlog. Duitsland en Italië zullen
Oostenrijk steunen in deze oorlog bondgenootschappen. Servië had een bondgenootschap met
Rusland, dus Engeland en Frankrijk deden hier dus ook aan mee bondgenootschappen. Er wordt
een kettingreactie in gang gezet.
Augustus 1914: mobilisatie van de legers leidt tot groot enthousiasme onder de burgerbevolking.
Door nationalisme en militarisme.
Duitse mobilisatie via Von Schlieffenplan. Een twee fronten oorlog moest voorkomen worden
(Frankrijk en Rusland).
Het plan: russen zouden minder snel mobiliseren als de russen. Dus eerst de fransen verslaan. Frans
Duitse grens werd goed bewaakt, dus ze gingen door België Frankrijk aanvallen. Von Schlieffen was
optimistisch en dacht dat België neutraal zou blijven. Hierna zouden ze Parijs innemen, en als ze
Parijs hadden, hadden ze heel Frankrijk onder controle. Dit moest allemaal binnen 40 dagen maar dat
kon wel volgens Von Schlieffen. Hierna zouden ze naar de grens van Rusland gaan.
Het plan werkte niet. Redenen:
- Belgische tegenstand is te sterk, veel sterker dan ze op hadden gerekend. Het duurde dus
heel lang voordat ze door België gekomen zijn. Ze hebben België nooit helemaal in handen
gekregen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosheffelaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.