Summary
Samenvatting alle kenmerkende aspecten samengevat voor het havo examen
- Course
- Level
samenvatting van alle kenmerkende aspecten voor het geschiedenis examen havo
[Show more]
Seller
Follow
evaoverweg
Reviews received
Content preview
Kenmerkende aspectenTijd van ontdekkers en hervormers.
Het begin van de Europese overzeese expansie.
De expansie van de christelijke wereld vond na het jaar 1000 niet alleen plaats in de vorm van
kruistochten naar Palestina, maar ook in de vorm van verovering van het Arabische gebied in het
huidige Spanje en Portugal. Deze ontdekkingsreizen waren mogelijk door nieuwe uitvindingen.
Vanuit Portugal werd expansie in de 15e eeuw voortgezet -> Portugezen ontdekken een steeds
groter deel van de Afrikaanse kust. Aan het eind van de 15e eeuw bereikten ze via het zuidpunt van
Afrika ook Aziatisch gebied in het huidige India -> Vasco Da Gama als voorbeeld. Columbus ontdekte
in 1492 Amerika, en daardoor werd de basis gelegd voor Europese overzeese expansie in de 16e
eeuw. De bedoeling om Amerika te ontdekken was het hiertegen niet, de bedoeling was om een
andere handelsroute naar India te ontdekken, vandaar dat Columbus de mensen hier Indianen
noemden. Spanjaarden en Portugezen speelden aanvankelijk de hoofdrol: Spanjaarden ->
Amerikaanse continent, Portugezen -> Afrika en Azië. Nederlandse ontdekkingsreizigers waren
Willem Barends en Abel Tasman.
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling.
In Italië was de internationale handel al vroeg op gang gekomen. Daardoor waren er al veel rijke
handelaren die standbeelden, schilderijen en dure huizen konden veroorloven. Er was dus een groep
mensen die interesse hadden in het laten maken van kunstwerken, ook was er daar nog veel klassiek
erfgoed aanwezig (ruïnes van gebouwen en kunstwerken uit de Romeinse tijd). Vanwege deze reden
ontstond te Renaissance in Italië. De Renaissance wordt ook wel de wedergeboorte van de oudheid
genoemd. Men kreeg in deze tijd veel belangstelling voor de wetenschap en kunsten van de Grieks-
Romeinse cultuur. In deze tijd begon de mens steeds meer centraal te staan bij het denken, dit wordt
ook wel humanisme genoemd. Men begon kritischer naar het leven te kijken, hierdoor veranderde
het wereldbeeld van de mens.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.
In de renaissance kregen men steeds meer belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur.
Romeinse geschriften werden kritisch bestudeerd en kunstwerken werden nagevolgd. In 1516 werd
door Erasmus het nieuwe testament geschreven, omdat hij fouten ontdekt had in de bijbel uit het
jaar 400. Ook had hij veel kritiek op de katholieke kerk, maar het uiteenvallen van het christendom
wilde hij niet.
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
Men begon vanaf het jaar 1500 kritischer naar de kerk en het geloof te kijken. Ook de Duitse monnik
Maarten Luther deed dit. In 1517 publiceerde hij de 95 stellingen om via deze hervorming de
misstanden recht te zetten. Volgens Luther had een gelovige genoeg aan een bijbel, deze schreef hij
dan ook in het Duits over. Priesters en andere geestelijke waren niet meer nodig. De paus was het
niet eens met deze hervorming en deed Luther in de kerkelijke ban (officiële verwijdering uit de
kerk). Karel V zag deze kerkruzie als bedreiging voor de eenheid van zijn rijk en deed Luther in de
rijksban (rechteloos maken). Na deze maatregelen zijn de volgelingen van Luther een eigen
kerkgemeenschap begonnen, het lutheranisme. Ook ontstaat het Calvinisme, hierbij mogen lage
overheden zicht verzetten tegen hoge overheden als deze de geboden van God niet goed navolgt.
1
, Kenmerkende aspecten
Het conflict in de Nederlanden dat het resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat.
Oorzaken voor het uitbreken van de opstand in 1568
- De centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II waardoor privileges van edelen en steden de
Nederlandse gewesten worden bedreigd.
- De afkeer van Nederlandse protestanten en katholieken tegen de steeds gewelddadiger en
intensiever wordende kettervervolging in de Nederlandse gewesten.
1581; het Plakkaat van Verlatinge, hierin wordt vastgelegd dat Nederlandse edelen het gezag van de
Spaanse koning niet langer erkennen.
1588; De Republiek der Zeven Verenigde Provinciën wordt uitgeroepen. (Er wordt besloten dat het
gebied ook zonder vorst bestuurd kan worden).
Voorbeeld;
Smeekschrift: in 1566 trokken honderden lagere edelen naar landvoogdes Margaretha van Parma
voor de afschaffing van de katholieke rechtbank voor kettervervolgingen, zij beloofde de vervolgingen
te matigen. Hierdoor durfden calvinisten zich aan openlijke acties te wagen met de Beeldenstorm tot
gevolg. Het lukte Margaretha niet om de orde te herstellen en werd vervangen door Alva, hij trad
hard op tegen ketters.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evaoverweg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50843 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now