PROGRAMMA
• Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad voor besluiten:
Onrechtmatigheid en toerekening bij vernietigde besluiten
Onrechtmatigheid en toerekening bij
• herroepen en
• niet-herroepen primaire besluiten
• Formele rechtskracht
• Casus ter voorbereiding op het tentamen
• In dit college staan onrechtmatigheid en toerekening centraal
ONRECHTMATIGHEID VERNIETIGDE BESLUITEN I
Vraag:
• Hoe wordt in aansprakelijkheidszaken over besluiten vastgesteld of de overheid door het
nemen van het schadeveroorzakende besluit onrechtmatig heeft gehandeld?
Zie St. Oedenrode/Driessen: als een besluit door de bestuursrechter is vernietigd, is daarmee
de onrechtmatigheid gegeven.
• “Voor zover onderdeel 3a tevens de strekking heeft te betogen dat het Hof bij zijn beslissing
over de aan de gemeente verweten onrechtmatigheid zich een zelfstandig oordeel over de
onrechtmatigheid van de betreffende beschikkingen had moeten vormen, onafhankelijk van
het oordeel van de Afd. rechtspraak miskent het onderdeel dat het oordeel over de vraag of
de beschikkingen in strijd met het recht — als nader bepaald in art. 8 lid 1 Wet Arob -zijn
genomen, bij de Afd. rechtspraak berust zodat het Hof van de uitspraken van de Afd. had uit
te gaan.”
TOEREKENING VERNIETIGDE BESLUITEN I
Hoge Raad in standaardarrest Van Gog/Nederweert:
“Indien een overheidslichaam een onrechtmatige daad pleegt door een beschikking te nemen en te
handhaven die later door de rechter wordt vernietigd (…) is daarmee de schuld van het
overheidslichaam in beginsel gegeven. Zelfs wanneer het overheidslichaam geen enkel verwijt treft
moet worden aangenomen dat deze onrechtmatige daad in beginsel (…) voor rekening van het
overheidslichaam komt.”
, Wanneer wordt die onrechtmatige daad aan het overheidslichaam toegerekend? Zie Van
Gog/Nederweert: de toerekening is in beginsel gegeven. De Hoge Raad zegt zelfs wanneer het
overheidslichaam geen enkel verwijt treft, dan komt het toch voor rekening van het
overheidslichaam. Dus die toerekening is al vrij snel aan de orde.
TOEREKENING VERNIETIGDE BESLUITEN II
• Met de term ‘pseudo risico-aansprakelijkheid’ van de overheid, wordt gedoeld op de leer van
Van Gog/Nederweert;
• In de praktijk bestaan er nauwelijks uitzonderingen op de toerekening ‘in beginsel’;
• De vrijwel automatische toerekening wordt verdedigd met stelling dat het redelijker is dat
collectiviteit schade draagt i.p.v. door besluit benadeelde burger te brengen. Het is logisch
dat de gemeenschap opdraait voor ten onrechte toegebrachte schade aan een burger dan
die individuele burger.
• Conclusie: de door de bestuursrechter vernietigde besluiten zijn onrechtmatig en in beginsel
toerekenbaar aan het overheidslichaam.
ONRECHTMATIGHEID EN TOEREKENING HERROEPEN PRIMAIRE BESLUITEN I
• Er is een primair besluit dat
• wordt gevolgd door een besluit op bezwaar
• waarbij dat primaire besluit wordt herroepen.
• Vraag: betekent de herroeping dat het primaire besluit onrechtmatig was?
ONRECHTMATIGHEID EN TOEREKENING HERROEPEN PRIMAIRE BESLUITEN II
HR 20 februari 1998, AB 1998, 231 (Boeder/Staat):
• Wanneer een besluit van een bestuursorgaan (het primaire besluit) op grond van een
daartegen gemaakt bezwaar door dat bestuursorgaan wordt herroepen en, voor zover nodig,
wordt vervangen door een nieuw besluit, zal het van de redenen die daartoe hebben geleid,
en de omstandigheden waaronder het primaire besluit tot stand is gekomen, afhangen of het
nemen van het primaire besluit onrechtmatig moet worden geacht in de zin van art. 6:162
BW en, zo ja of deze daad aan het betrokken overheidslichaam kan worden toegerekend.
Het is geen vanzelfsprekendheid dat een herroepen besluit voor onrechtmatig moet worden
gehouden. Een herroeping van het primaire besluit hoeft niet onrechtmatig te zijn want een
bestuursorgaan kan ook tot een ander beleidsinzicht komen en dat betekent niet dat het primaire
besluit onrechtmatig was.
Boeder/Staat: als het primaire besluit berust op een onjuiste uitleg van de wet en daarom
onrechtmatig is, dan moet het onrechtmatig handelen in ieder geval aan het betrokken
overheidslichaam worden toegerekend. Dus een onjuiste uitleg van de wet betekent
onrechtmatig primair besluit en betekent ook dat daarmee de toerekening is gegeven.
ONRECHTMATIGHEID EN TOEREKENING HERROEPEN PRIMAIRE BESLUITEN III
HR 20 februari 1998, AB 1998, 231 (Boeder/Staat):
• Indien, zoals in het onderhavige geval, het primaire besluit berust op een onjuiste uitleg van
de wet en derhalve onrechtmatig is, moet dit onrechtmatig handelen in ieder geval aan het
betrokken overheidslichaam worden toegerekend. In dat geval is immers sprake van een
oorzaak welke — in de bewoordingen van art. 6:162 lid 3 BW — naar de in het verkeer
geldende opvattingen voor rekening van dat lichaam komt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller madiha_e. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.23. You're not tied to anything after your purchase.