Verzorgingsstaat
1. Wat is een verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners.
Met welvaart bedoelen we ons inkomen en de mate waarin we onze behoeften kunnen
vervullen. Het begrip ‘welzijn’ geeft aan in hoeverre we ons geestelijk en lichamelijk goed
voelen.
De kern van de verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte.
Solidariteit: als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te
delen.
De verzorgingsstaat steunt op 3 belangrijke pijlers:
- Goed onderwijs: Vergroot kansen op de arbeidsmarkt en hoogopgeleiden kunnen
meer belasting en premies betalen.
- Goede gezondheidszorg: De burger hoeft niet alle zorgkosten zelf te betalen.
- Sociale zekerheid: Als je werkt betaal je sociale premies voor het geval je ziek,
werkloos of arbeidsongeschikt raakt.
Al deze regelingen samen noemen we het socialezekerheidsstelsel: alle uitkeringen die
mensen verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of
arbeidsongeschiktheid.
Nederland is een sociale rechtsstaat: dit betekend dat mensen gelijke kansen moeten
hebben om een menswaardig bestaan te leiden en zichzelf te kunnen ontwikkelen.
Sociale grondrechten zijn niet afdwingbaar bij de rechter, maar de overheid is wel verplicht
zijn best te doen.
De belangrijkste sociale grondrechten zijn:
- Voldoende werkgelegenheid
- Bestaanszekerheid en spreiding van welvaart
- Bewoonbaarheid van het land en een goed leefmilieu
- Volksgezondheid en voldoende woongelegenheid
- Goed onderwijs
Bij de verzorgingsstaat horen niet alleen rechten maar ook plichten, zoals de
sollicitatieplicht. De overheid moet zich inspannen om iedereen aan werk te helpen, maar
in ruil daarvoor moet iedereen die kan werken, zijn best doen om een baan te vinden. Is
iemand niet actief opzoek naar werk, dan heeft hij geen plicht om een uitkering te krijgen.
Een andere plicht bij de verzorgingsstaat is het betalen van premies voor verzekeringen
als de AOW, de Werkloosheidwet (WW) en de zorgverzekering. Deze worden afgetrokken
van je loon.
, Een ander voorbeeld is onderwijs. Je hebt recht op onderwijs, maar daar staat de leerplicht
tegenover: je moet tot je zestiende naar school.
In een verzorgingsstaat spelen 3 partijen een belangrijke rol:
- Burgers
- Overheid
- Werknemers- en werkgeversorganisaties
Burgers
In Nederland wordt van iedereen verwacht dat hij in eerste instantie voor zichzelf zorgt en
eventueel voor een partner, kinderen of ouders. Je bent dus zelf verantwoordelijk voor het
hebben van werk, een huis, een school voor je kinderen.
Pas als het niet lukt bij het vinden van een baan, kun je bij de overheid aan kloppen.
Overheid
De overheid is verantwoordelijk op verschillende terreinen:
- Collectieve voorzieningen zoals onderwijs, huisvestiging, gezondheidszorg. Wij
spreken van collectieve voorzieningen bij alle zaken die we niet zelf kunnen regelen
en waar we dus de overheid voor nodig hebben. De basis van deze collectieve
voorziening is solidariteit.
- Garandeert een inkomen aan mensen die daar zelf niet aan kunnen komen
(ouderen, zieken, werklozen, arbeidsongeschikten)
- Stimuleert werkgelegenheid voor een bepaalde groep mensen.
- Zet zich in voor goede arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden: door de
Arbowet. De wet geeft werknemers recht op een veilige/gezonde werkplek.
- Bevordert het welzijn van mensen: sportverenigingen, bibliotheek etc.
Werknemers- en werkgeversorganisaties
Het grootste deel van de kosten van de verzorgingsstaat wordt betaald door de
werknemers en de werkgevers. Om voor hun belangen op te komen hebben beide
groepen zich georganiseerd.
Werknemers zijn verenigd in vakbonden: organisaties die de collectieve en individuele
belangen van de werknemers behartigen. We spreken van een vakcentrale als vakbonden
samenwerken.
Werkgevers hebben zich georganiseerd in werkgeversorganisaties (VNO-NCW).
Werkgeversorganisaties en vakcentrales noemen we samen de sociale partners. Zij
maken afspraken die voor alle werknemers en werkgevers gelden, zoals een afspraak
over loonstijgingen in een bepaalde tijd.
Op bedrijfstakniveau stellen vakbonden en werkgeversorganisaties samen een collectieve
arbeidsovereenkomst (cao) op. Hierin worden de arbeidsvoorwaarden vastgesteld voor de
werknemers in één hele bedrijfstak, bijvoorbeeld de horeca. Het maken van een cao is
handig voor een werkgever, omdat hij dan niet met al zijn werknemers apart hoeft te
onderhandelen over zaken als werktijden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller verkoper123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.67. You're not tied to anything after your purchase.
