Class notes
Hoorcollege week 7 De rechter en grondrechten (woord voor woord uitgetikt)
- Course
- Institution
Hoorcollege week 7 De rechter en grondrechten (woord voor woord uitgetikt)
[Show more]
Seller
Follow
madiha_e
Reviews received
Content preview
Hoorcollege week 7 Grond- en mensenrechten en de rechterVandaag hebben we een wat technischer verhaal. Het gaat over de vraag wat doet de rechter als die
werkt met grondrechten en wat voor keuzes maakt de rechter daarbij? Wat voor trends zien we
daarin?
Robert Alexy: hij probeert aan de hand van formules duidelijk te maken wat de rechter doet. We zijn
er juist als het gaat om grondrechten altijd een beetje bang dat de rechter er van alles inleest en
subjectief te werk gaat. Robert Alexy probeert dat duidelijker te maken aan de hand van formules.
Het gaat daar met name om de vraag: hoe weeg je af.. we hebben bij veel grondrechten een
proportionaliteitseis. Als je een proportionaliteitseis hebt, dan heb je aan de ene kant een inbreuk op
het recht van het individu (bv. iemands vrijheid van godsdienst wordt beperkt door het
boerkaverbod) en aan de andere kant het algemeen belang wat daar tegenover staat (bv. de
openbare orde). Bij zo’n proportionaliteitseis is dan de vraag uiteindelijk welke van de twee
prevaleert, dus het is een afweging. Robert Alexy probeert die afweging in formules te vatten waarin
je opneemt dit is het individuele belang en de inbreuk daarop is zo groot en dit is het algemene
belang en de baten die het daarbij heeft zijn zo groot en dan moet je nog kijken naar het gewicht van
het recht in het algemeen. Daarmee probeert Alexy die afweging dus zo objectief mogelijk te maken.
Vooraf
Nederland is een raar land als het om grondrechten gaat. We kennen allemaal artikel 120 Gw. Wij
toetsen w.i.f.z. niet aan grondrechten. We toetsen misschien wel lagere regelgeving maar dat heeft
niet echt toe geleid dat de grondrechten die in de grondwet staan helemaal zijn uitgewerkt in de
rechtspraak en dat we precies weten wat ze betekenen en wat er in verschillende situaties mee
bedoeld wordt want daarvoor verwijzen we toch heel vaak naar het EVRM. We doen een beroep op
het EVRM en in de rechtspraak van het EHRM zijn alle rechten zo extreem uitgebreid en
geïnterpreteerd dus daar zit veel meer vlees aan als het ware. Als we dus in Nederland over
grondrechten hebben heb je het dus automatisch over een combinatie van dingen. Grondrechten
omvatten constitutionele rechten, maar in Nederland zijn het eigenlijk ook meteen de
mensenrechten. De docent gebruikt ‘fundamentele rechten’ als een overkoepelende term. Als je
enerzijds zegt mensenrechten dan kies je sterk voor die internationale normen en dan heb je het
automatisch niet over de normen die in de grondwet staan want dat zou je eerder constitutionele
grondrechten noemen. En omgekeerd als je het over constitutionele grondrechten hebt, dan heb je
het eigenlijk niet zozeer over mensenrechten want die staan niet in constituties maar in
internationale verdragen. De docent zal het soms door elkaar heen gebruiken. Even om het punt te
maken, als we het in Nederland over grondrechten hebben dan is het automatisch een combinatie
van nationaal en internationaal van wat je mensenrechten en van wat je constitutionele rechten kunt
noemen.
Waar zijn grondrechten neergelegd. Even een kort overzichtje:
Internationaal
VN-niveau: UVRM (1948); IVBPR (1966); ICESCR (1966); etc.
Regionaal
EVRM (1950); ESH (1961), etc.
Europese Unie
HGEU (2000); etc.
UVR Nationaal
Constituties; overige wetgeving
, Internationaal
UVRM
Meer een politiek document en niet juridisch bindend. Het is de moeder van alle
mensenrechtenverklaringen. Klassieke én sociale grondrechten zijn hierin opgenomen.
IVBPR en ICESCR
Deze verdragen komen letterlijk voort uit UVRM. De wens was op VN-niveau om van die
verklaring ook bindende verdragen te maken. Waarom zijn dat er twee? In die UVRM staan
zowel de klassieke mensenrechten, burger en politieke rechten, vrijheid van godsdienst,
demonstratierecht, maar ook sociale grondrechten zoals het recht op huisvesting,
gezondheidszorg etc. Toen ze ze wilden vastleggen in bindende verdragen was daar zoveel
discussie over dat ze toch hebben gezegd we maken er twee verschillende verdragen van.
Waar zou die discussie over zijn gegaan? Die sociaal economische rechten kost geld om ze te
verwezenlijken. Recht op huisvesting is voor een arm land niet te verwezenlijken. Voordat we
daarover een internationaal verdrag gaan ondertekenen, denken we er nog over na.
Regionaal
EVRM: klassieke grondrechten
Ook hier zijn de sociale en klassieke grondrechten in twee verschillende verdragen
terechtgekomen. Daar was hier een andere reden voor. Ze begonnen namelijk in het EVRM
met de klassieke grondrechten en pas later bedachten ze om ook een verdrag op te richten
met sociale grondrechten.
ESH: sociale grondrechten
Europese Unie
HGEU (2000): eigen grondrechtenhandvest
Nationaal
Constituties
Overige wetgeving
Je hebt natuurlijk ook grondwettelijke waarborgen die in wetten in formele zin zijn neergelegd. Denk
bijv. aan de wet algemene gelijke behandeling wat eigenlijk puur en alleen uitwerking is van art. 1
van onze grondwet.
(Institutionele) ontwikkeling (vanaf midden 20e eeuw)
Na de Tweede Wereldoorlog had Raad van Europa het idee om dat nooit meer te laten gebeuren. In
1950 was er dan wel veel discussie over welke rechten stoppen we in het EVRM. Gaan we
daadwerkelijk een hof creëren of niet, wat voor soorten klachtrecht gaan we invoeren. Sindsdien is
het EVRM aangevuld met heel veel protocollen. Destijds dacht men al die dingen die we in het EVRM
opnoemen, daar voldoen wij allang al. Toen Nederland het EVRM ondertekende was meer het idee
dit is een mooi signaal voor barbaarse landen maar wij voldoen per definitie aan alles wat in het
EVRM staat. Wij doen niet aan foltering, wij hebben een kiesstelsel, we hebben een vrijheid van
godsdienst en meningsuiting etc. Dit wordt geen probleem voor ons. Maar zelfs Nederland wordt
vaak door het EHRM teruggefloten. Ze hebben destijds dus een beetje verkeer ingeschat.
ESH is er later bij gekomen. Het kent geen rechterlijke procedure maar kent slechts een
Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) en dat behandelt collectieve klachten dus geen
individueel klachtrecht. Collectieve klachten zoals bijv. de bed-bad-broodzaak. Uitspraken van EESC
zijn niet bindend, wel gezaghebbend.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller madiha_e. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now