Summary
Samenvatting Probleem 3 - Inleiding staats- en bestuursrecht
- Course
- Institution
Uitgebreide samenvatting van probleem 3 van Inleiding staats- en bestuursrecht
[Show more]
Seller
Follow
evyk2000
Reviews received
Content preview
PROBLEEM 3Leerdoelen:
1. Wat zijn grondrechten (soorten, kenmerken)?
2. Kan de overheid ze beperken (delegatietherminologie 2.4 en ook
over EVRM)?
3. Hoe worden grondrechten beschermd (Nederland en EVRM)?
4. Welke rol speelt EHRM bij bescherming van grondrechten?
Bronnen:
- 14.2
- 14.3
- 14.6
- 14.7
- 2.4
- Arrest ‘Sunday Times’
1. Wat zijn grondrechten?
Grondrechten, ook wel fundamentele rechten of mensenrechten, zijn
fundamentele rechten die aan burgers persoonlijke vrijheid en een
menswaardig bestaan moeten verzekeren en die ingrijpen van met name
de overheid moeten beperken.
Grondrechten hebben een ontwikkeling doorgemaakt. Dat heeft tot gevolg
gehad dat zowel naar tijd als naar land verschillend gedacht wordt over de
vraag of een recht als grondrecht moet worden aangemerkt, en zo ja, in
welke omvang.
Toch hebben veel grondrechten iets gemeenschappelijks: traditioneel
garanderen zij een staatsvrije sfeer, waarin de burgers zonder
overheidsinmenging van zekere vrijheden gebruik kunnen maken
Sociale & klassieke grondrechten
Bij sociale grondrechten gaat het vrijwel steeds om taakstellingen van
de overheid (bijv. voldoende werkgelegenheid of de volksgezondheid
bevorderen of om maatregelen te treffen op de bewoonbaarheid van het
land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu).
Van rechtstreeks door rechters te handhaven aanspraken van de burgers
kan hierbij meestal geen sprake zijn. Het gaat om aansporingen om het
overheidsbeleid (inclusief de wetgeving) op bepaalde doeleinden te
richten, waarbij een grote vrijheid overblijft voor overheids- instanties om
af te wegen in welk tempo en op welke wijze de vervulling van deze taken
zal geschieden. -> niet afdwingbaar bij een rechter. Leggen
opdrachten voor de overheid vast om voorzieningen te treffen voor het
maatschappelijk functioneren van de burger
1
, Klassieke grondrechten zijn gericht op overheidsonthouding en zijn
voor een groot deel al langer als grondrechten erkend. Bieden de burgers
bescherming tegen de overheid, bijv. vrijheid van meningsuiting.
Er is een nauwe samenhang tussen klassieke en sociale grondrechten. De
vrijheid van drukpers heeft geen zin voor hen die door onvoldoende
onderwijs niet kunnen lezen of schrijven. De vrijheid om onderwijs te
mogen geven (een klassiek grondrecht) kan niet werkelijk functioneren
zonder een recht op bekostiging van sommig onderwijs van
overheidswege (een sociaal grondrecht).
Zo mag de overheid niet zomaar beperkingen opleggen aan de vrijheid
van meningsuiting. Dit wordt de verticale werking (overheid-burger)
genoemd. Horizontale werking van grondrechten is de werking tussen
twee burgers onderling.
Horizontale werking van grondrechten
Grondrechten zijn oorspronkelijk gemaakt voor tegengaan van de grote
macht van de overheid. Er zijn echter steeds meer machten in de
samenleving die het leven van burgers niet minder ingrijpend kunnen
beïnvloeden. Zijn grondrechten ook tegen dergelijke machten in te
roepen? Dit is een vraag van de horizontale werking ofwel
derdenwerking van grondrechten: werking van grondrechten tussen
burgers of privaatrechtelijke instellingen onderling (kan een werkgever zijn
werknemer het lidmaatschap van een vereniging verbieden?). Een
verwante vraag is, of overheidsinstanties die op gelijke voet met de
burgers aan het privaatrechtelijk rechtsverkeer deelnemen, aan
grondrechten gebonden zijn (moet een overheidsinstantie bij aankomen
van goederen gelijkheid in acht nemen?).
Het traditionele antwoord op de problematiek van de horizontale
werking van grondrechten luidde dat deze werking niet moest worden
aangenomen. In principe diende in particuliere verhoudingen het beginsel
van de contractsvrijheid te gelden. Wel konden grondrechten indirect in
privaatrechtelijke rechtsverhoudingen doorwerken, bijvoorbeeld doordat
een beding in een overeenkomst in strijd was met de openbare orde of de
goede zeden, of doordat een gedraging in strijd was met de zorgvuldigheid
welke in het maatschappelijk verkeer moest worden in acht genomen. Bij
deze beoordelingen kon de rechter de inbreuk op grondrechten laten
meewegen.
Bij de behandeling van de grondwetsherziening van 1983 is
uitdrukkelijk uitgesproken dat de overheid altijd aan grondrechten
gebonden is: ook waar overheidsinstanties aan privaatrechtelijk
rechtsverkeer met burgers deelnemen, dienen zij de grondrechten in acht
te nemen.
En wat betreft relaties tussen burgers onderling (en particuliere
instellingen) is men bij de behandeling van die grondwetsherziening er
eveneens van uitgegaan dat de grondrechten in beginsel horizontale
werking hebben. Dit betekende echter niet dat een fundamentele
systeemverandering werd beoogd. De rechter zal van geval tot geval, per
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evyk2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now