In dit document geef ik een samenvatting van de hoofdstukken 1, 2, 3, 4, en 6 van het vak maatschappijleer, thema verzorgingsstaat. Ik leg onder andere begrippen en vertel de stof zo duidelijk mogelijk.
Samenvatting maatschappijleer verzorgingsstaat
Hoofdstukken 1, 2, 3, 4 en 6
Hoofdstuk 1
Verzorgingsstaat= De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en welzijn van haar inwoners.
In een verzorgingsstaat is solidariteit belangrijk.
Solidariteit= Als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen (sharing
the risk)
De verzorgingsstaat steunt op drie belangrijke pijlers:
Goed onderwijs
Goede gezondheidszorg
Sociale zekerheid
Socialezekerheidsstelsel= Alle uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij
werkeloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
Dit stelsel wordt grotendeels door werknemers en werkgevers betaald.
Sociale rechtsstaat= Burgers hebben sociale grondrechten
Zoals:
Voldoende werkgelegenheid (art. 19)
Bestaanszekerheid (art. 20)
Een goed leefmilieu (art. 21)
Volksgezondheid (art. 22)
Voldoende woongelegenheid (art. 22)
Goed onderwijs (art. 23)
De plichten die bij sociale grondrechten horen zijn:
Sollicitatieplicht
Het betalen van belasting en premies
Leerplicht
De drie belangrijke partijen van een verzorgingsstaat zijn:
Burgers
Overheid
Werknemers- en werkgeversorganisaties
De overheid is verantwoordelijk voor:
Collectieve voorzieningen, onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting.
Inkomen, voor mensen die daar zelf niet in kunnen voorzien.
Werkgelegenheid, mensen stimuleren om te werken, in het bijzonder voor bepaalde groepen
zoals: mensen met een migratie achtergrond, vrouwen en 50+ers.
Goede arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden.
Het welzijn van mensen.
, Werknemers- en werkgeversorganisaties maken samen afspraken over de arbeidsvoorwaarden.
Werknemers zijn verenigd in vakbonden zoals FNV en CNV. Werkgevers zijn verenigd in
werkgeversorganisaties zoals VNO-NCW en MKB-Nederland.
Vakbonden= Organisaties die de collectieve en individuele belangen van werknemers behartigen.
Sociale partners= Werknemers- en werkgeversorganisaties.
Sociale partners onderhandelen over arbeidsvoorwaarden zoals loon, vakantiedagen en extra sociale
zekerheid.
Afspraken tussen de sociale partners worden vastgelegd in een CAO (collectieve
arbeidsovereenkomst)
Vakcentrale= Een samenwerking van vakbonden.
Hoofdstuk 2
Een verzorgingsstaat kan er ook anders uitzien. In andere landen worden andere keuzes gemaakt.
Zo zijn er 3 “modellen”:
In het Angelsaksische model staat vrijemarktmechanisme centraal. De belastingen zijn laag,
mensen moeten zichzelf verzekeren en de overheid bemoeit zich nauwelijks met de
economie.
Het Scandinavische model laat een sterke overheid zien. Deze landen kennen een ver
doorgevoerde verzorgingsstaat met hoge belastingen. Hier staan hoog uitkeringen en riante
verlofregelingen tegenover.
In het Rijnlandse model wordt het ideale midden gezocht tussen de bovenstaande twee
modellen. De vrije markt wordt beperkt door afspraken tussen de overheid,
werkgeversorganisaties en vakbonden.
In de 19e eeuw was Nederland volledig gebaseerd op het vrijemarktprincipe. De zwakkeren werden
geholpen door de kerk liefdadigheidsinstellingen of rijke. Zo’n staat noem je een nachtwakersstaat.
Nederland was een nachtwakersstaat van 1850 tot 1950.
Nachtwakersstaat= Staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de
rechtsorde.
Keerzijde van de vrijemarkteconomie:
Lage lonen
16 uur + per dag werken
Werken op zaterdag
Kinderen werken vanaf jonge leeftijd
Christenen-> wilde betere bescherming voor zwakkeren bieden.
Sociaaldemocraten-> streefden naar een sterkere machtspositie van arbeiders.
Liberalen-> wilde minder criminaliteit als gevolg van de armoede.
Eerste sociale wetten:
Armenwet (1854)
Wet tegen kinderarbeid (1874) kinderwetje van Van Houten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femmeversteeg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.07. You're not tied to anything after your purchase.
