Summary
Samenvatting Probleem 5 - Inleiding Rechtswetenschap
- Course
- Institution
Uitgebreide samenvatting van probleem 5 van het vak Inleiding Rechtswetenschap
[Show more]
Seller
Follow
evyk2000
Reviews received
Content preview
Probleem 5Leerdoelen:
1. Wat is een democratie?
2. Wat is een rechtsstaat?
3. Wat is de verhouding tussen een democratie en een rechtsstaat?
4. Zit er een grens aan vrijheid van meningsuiting van politica?
Bronnen:
- Recht in context
- Arresten
- Artikelen
1. Wat is een democratie?
- Grieks afkomstig: Democratie
o Eerste deel, demo, afgeleid van demos = oorspronkelijke bewoners van het
gemeenschappelijk land, ook omschreven met termen als allen, de velen, het
volk.
o Tweede deel, cratie, afgeleid van kratein = heersen, regeren
- Democratie betekent in de Griekse context: de regering door velen. De velen waren
de Grieken die burgerrechten bezaten
- Democratische rechtstaat omvat twee basisgedachten:
o Dat burgers invloed hebben op, en participeren in, politiek en bestuur
(democratie)
o Dat overheidsmacht gebonden is aan maat en regel (rechtsstaat)
- Democratie betekent de regering door velen of de regering van, voor en door het
volk.
- Directe democratie: directe deelname van alle burgers aan de politieke
besluitvorming
- Indirecte/vertegenwoordigende democratie: deelname door
volksvertegenwoordiging, die periodiek door verkiezingen door de burgers wordt
samengesteld
- Hedendaagse politieke stelsel, directe democratie -> referendum, burgerinitiatief en
internetconsultatie
- Democratiebegrip:
o De stem van elke burger telt en de meerderheid van de stemmen geeft de
doorslag
- Minimumeisen democratie:
1. Stemrecht, actief kiesrecht: iedereen heeft recht om via vrije en geheime
verkiezingen invloed uit te oefenen op de vertegenwoordigende colleges
2. Passief kiesrecht: iedereen heeft het recht zelf te worden gekozen in die colleges
Deze twee aspecten vormen de staatsrechtelijke basis van de vertegenwoordigende
democratie. Het actieve kiesrecht garandeert dat elke Nederlandse burger in beginsel
meebeslist wie in de volksvertegenwoordiging mogen plaatsnemen.
, Geen stemplicht in Nederland dus het is aan de burgers zelf of ze van het actief kiesrecht
gebruik maken
3. Meerderheidsregel: in politieke besluitvorming geldt dat een meerderheid van
stemmen beslissend is
4. Iedereen heeft het recht om naar politieke machtsuitoefening te streven
5. Politieke grondrechten: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging en de
vrijheid van vergadering en betoging
6. Positie van minderheden in de samenleving. Rechten van de minderheden
garanderen
7. Controle van besluitvorming
2. Wat is een rechtsstaat?
- Drukt het ideaal uit van uit van de heerschappij van het recht waarmee de vrijheid
van de burgers is gediend
- Deze maatschappij, ‘rule of law’, impliceert in zijn oorspronkelijke vorm dat ook de
soeverein het recht moet gehoorzamen en moet regeren volgens het recht.
- Duits concept, geïnspireerd op het werk van Immanuel Kant, 1797
o Staat werd als een burgerlijke toestand voorgesteld. Deze burgerlijke
toestand werd gedragen door de principes van de vrijheid. Elk individu diende
op basis van gelijkheid tegemoet getreden te worden
o Beperken van de overheidsmacht -> handelen van de overheid moest
gefungeerd worden op de liberale vrijheids- en gelijkheidsbeginselen
o Erkenning van de individuele vrijheid en de vrijheidsrechten
- Rule of law: 1885 schreef Albert Venn Dicey, dat dit 3 betekenissen had: het
onderwerpen van de uitoefening van overheidsmacht aan reguliere wetten,
gelijkheid voor de wet, en dat de constitutionele principes van het Engelse recht het
resultaat zijn van de bescherming van de rechten van individuen door de rechter. In
de laatste betekenis herkennen we de common law-traditie, waarin groot belang
gehecht wordt aan rechtsvorming door de rechter. De eerste twee begrippen komen
overeen met continentale beginselen van de rechtsstaat
In Nederlandse context is het gebruikelijk om van een rechtsstaat te spreken, indien de
volgende beginselen worden gerespecteerd.
Vanuit een breder perspectief, niet beperkt tot Nederland, worden soms verschillende
andere elementen aan deze beginselen toegevoegd of wordt de rechtsstaatgedachte juist
veel beperkter opgevat.
In elke rechtsstatelijke theorie: respect voor formele en procedurele vereisten.
Algemeenheid van regels en gelijkheid voor de wet zijn breed gedeelde aspecten
1. Legaliteitsbeginsel: elke overheidsoptreden dient te berusten op een wettelijke
grondslag.
o Willekeurig handelen wordt voorkomen
o Vrijheid moet niet te veel door de overheid worden ingeperkt
2. De trias politica
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evyk2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now