Ik heb deze samenvatting geschreven als voorbereiding voor een schoolexamen maatschappijleer over het hoofdstuk verzorgingsstaat. Hierin staat alles wat je moet weten over dit onderwerp.
Maatschappijleer samenvatting hoofdstuk 3
Kathy Yang V4d
Hoofdstuk 3.1 – de overheid of mensen zelf?
o Verzorgingsstaat => samenleving waarin de overheid zich garant stelt voor noodzakelijke
geachte voorzieningen. Die voorzieningen zijn materieel of immaterieel
Bv: collectieve belangen, spreiding van risico’s, solidariteit
o 3 reguleringsmechanismen (welfare triangle) =>
1. Overheid => overheid kan zorg/ diensten financieren door burgers belastingen en
premies te laten betalen
- Sociaaldemocraten
▪ Kernwaarde => gelijkheid
▪ Prioriteit => opkomen voor zwakkeren
- Voordelen: gelijkheid + bereikbaarheid
- Nadelen: geen keuzevrijheid, iedereen betaalt
2. Markt => individuele burgers kunnen zelf zorg/ diensten op maat inkopen via
marktwerking (vraag+ aanbod) Overheid
Markt
- Liberalen
Welfare
▪ Kernwaarde => (keuze)vrijheid triangle
▪ Prioriteit => concurrentie, innovatie
- Voordelen: keuzevrijheid, innovatie/ kwaliteit
- Nadelen: minder gelijkheid en toegankelijkheid (duur)
Particulier
3. Particulier Initiatief => zorg/ diensten kunnen ook via particulier initiatiefInitiatief
lopen
(mantelzorg (= zorg door familieleden, buren & vrienden) en vrijwilligers)
- Christendemocraten
▪ Kernwaarde => naastenliefde
▪ Prioriteit => gezin als hoeksteen
- Voordelen: naastenliefde, sociale cohesie en persoonlijk versterkte bindingen
- Nadelen: weinig netwerk = weinig steun, past niet bij individualisme, onbereikbaar
o Combinaties van de 3 mechanismen komt ook voor => ouders met jonge kinderen
bijvoorbeeld => kinderopvang, opa en oma’s etc.
Hoofdstuk 3.2 – verzorgingsstaat: betutteling of noodzaak?
o Nachtwakersstaat =>
1e helft 19e eeuw (tot ± 1850) =>
- Rol van de overheid beperkt =>
▪ Handhaven openbare orde en veiligheid
▪ Mogelijk maken van economische activiteiten
- Economie via vrije markt; weinig arbeidsrechten en slechte
arbeidsomstandigheden (industriële revolutie)
- Zorg vanuit particulier initiatief
- Tweede helft 19e eeuw eerste sociale wetgeving
o Kinderwetje van Van Houten (1874) => wet die kinderarbeid verbood van kinderen tot 12
jaar in fabrieken
o Actieve overheidsbemoeienis doordat maatschappelijke ontwikkelingen ‘dwingen’ de
overheid min of meer actiever te worden
Industrialisering, arbeider als nieuwe middenklasse, toenemende ongelijkheid
, o Theorie van Abram de Swaan =>
Interdependentie => onderlinge afhankelijkheid tussen mensen
Hoe meer bindingen, hoe meer sociale cohesie =>
- Economische binding => hoe meer handel en arbeids(ver)deling, hoe groter
de interdependentie in de maatschappij
Externe effecten => (negatieve) gevolgen van problemen voor anderen dan direct
betrokkene
Dilemma van collectieve actie => individuele keuzes leiden tot collectief ongewenste
gevolgen (freeriders = profiteren van collectieve oplossingen, zonder daar zelf aan
mee te werken)
Toename overheidsbemoeienis => niet vanuit altruïsme (zonder eigenbelang) of
solidariteit met zwakkeren, maar juist in dienst van eigen belang van de beter
bedeelden
Conclusie => voorkomen dat individuele schakels (langdurig) uitvallen is belangrijk
voor de hele keten, overheid moet dilemma doorbreken!
o Andere theorie over overheidsbemoeienis gaat in op rol van arbeidersbeweging =>
Eind van 19e eeuw veel sociale verschillen => arbeiders waren onbeschaafd, niet
lezen & schrijven, grof taalgebruik, ‘barbaarse’ tijdsbestedingen, veel drinken
Fabriekseigenaren dragen bij aan beschavingsoffensief => ‘goed’ gedrag afdwingen
met fabrieksreglementen, loonsancties en (dreiging) met ontslag
o Verzorgingsstaat heeft 4 functies =>
Verzorgingsfunctie => iedereen moet hulp krijgen als je (tijdelijk) niet (meer) voor
jezelf kunt zorgen of specialist nodig hebt
- Fysieke/ psychische ziekte
- Zorgsysteem van huisartsen, ziekenhuizen, apothekers, kraamhulp, etc
- Recht op zorg, ondanks bv. Eigen onvoorzichtigheid of niet goed voor jezelf
zorgen. Eigen risico/ verplichte zorgverzekering
- Iedereen verzekerd van minimuminkomen, ook als tijdelijk zelf niet in kunt
voorzien
▪ Bij verlies van werk door bv. Ziekte, ontslag, ouderdom
▪ Huurtoeslag, zorg toeslag, etc. bij laag inkomen
▪ Bv: AOW, Wajonguitkering, WW, WIA, etc.
- Iedereen betaalt inkomensbelasting & premies aan overheid om stelsel te
financieren
- Manier om te onderzoeken => kijken naar levensverwachting
Verzekeringsfunctie => iedereen is verzekerd van een minimuminkomen, ook als je
er tijdelijk zelf niet in kunt voorzien
- Bij verlies van werk door bv. ziekte, ontslag, ouderdom
- Huurtoeslag, zorgtoeslag etc. bij laag inkomen
- Bv. AOW, Wajonguitkering, WW, WIA, etc.
- Manier om te onderzoeken => kijken hoeveel mensen in armoede leven
Verheffingsfunctie => iedereen moet de kans hebben om zijn talenten te ontplooien
en zicht te ontwikkelen.
- Arbeidsaspect =>
▪ Goed onderwijs vergroot kansen op arbeidsmarkt
▪ Onderwijs moet meebewegen met behoeften in maatschappij
- Cultureel aspect =>
▪ Kennis opdoen van maatschappij, N&W
▪ Subsidiëren van bibliotheken, musea, theater, zwembaden
- Manier om te onderzoeken => aantal mensen met diploma
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tyy1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
