Summary
Basiskennis Geschiedenis samenvatting.
- Course
- Institution
- Book
Dit is een goede voorbereiding voor de geschiedenistoets
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
2 reviews
By: 0266395 • 8 year ago
By: linc • 8 year ago
Reply deleted by the user
By: wendywennie • 9 year ago
fine abstract, I've met with the key!
By: linc • 8 year ago
Ow what super good !! Congratulations!!
Seller
Follow
linc
Reviews received
Content preview
1. Tijd van jagers en boeren (prehistorie 3000 v Chr.)Jagers-verzamelaars
De mens komt oorspronkelijk uit Afrika. Door de landbouw was er meer mogelijk en kwamen er
grote veranderingen.
Migraties uit Afrika
Ongeveer 150000 jaar geleden trokken groepjes mensen (homo sapiens sapiens) uit Afrika naar het
midden oosten op zoek naar nieuwe voedselgebieden. Ongeveer 35000jaar geleden kwam de mens
in Europa. De neanderthalers stierven uit.
De nomadische samenleving van jagers-verzamelaars
Dit is de oudste vorm van bestaan. Ze trekken rond op zoek naar voedsel. Ze komen nu nog voor in
het amazone gebied in Zuid-Amerika. Het hele jaar door is er voedsel door het klimaat, ze hoeven
dus niet ver te trekken. In Europa was dat anders. Door het klimaat moesten er wintervoorraden
aangelegd worden en veel trekken op zoek naar eten (met de dieren mee trekken).
Rendierjagers
13000 jaar geleden was de laatste ijstijd in het noorden van Europa. De rendierjagers leefden hier
toen. Ze leefde als nomaden (rondtrekken voor voedsel, kleding, tent en gereedschap). Belangrijke
hulpmiddelen zijn vuur, gereedschappen van vuursteen, botten en hout. Vuurstenen
gereedschappen waren belangrijk. Niet alleen bijlen werden gemaakt ook schrapers, boren, messen
en naalden. Ze leefden in eenvoudige tenten of hutten.
Jagers en vissers = in Nederland de Vlaardingencultuur (benoemt naar een archeologische vindplaats)
Na de ijstijd werd klimaat warmer. 9000 jaar geleden hoefde de jagers in West-Europa niet ver meer
te trekken. Er was voldoende voedsel in de gebieden. Nieuwe uitvindingen zijn boomstamkano met
peddel en visfuik.
De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw
Eerste boeren leefden 9000 jaar geleden in Midden-Oosten (de vruchtbare halve maan). Vanuit
hieruit verspreide ze zich.
Verschillen tussen jagers-verzamelaars en landbouwsamenleving
Jagers-verzamelaars trokken rond en hadden weinig bezittingen. Iedereen hielp mee bij de jacht. Er
zijn daarom weinig archeologische sporen gevonden. De vruchtbare halve maan was het grensgebied
van Turkije, Irak en Syrië. Hier waren graanvelden.
Ze zaaide hiermee akkers in. Dieren werden gefokt en de oudste werden gegeten. De boeren bleven
bij hun akkers wonen in boerderijen of in grotere nederzettingen. Door grotere productie van
voedsel hoefde niet iedereen op het land te werken. Mensen konden zich specialiseren
(pottenbakken, spinnen en weven van wol, uitvinding van het wiel voor karren, spinnen en
pottenbakken). Runderen, ezels en paarden werden gebruikt voor last- of trekdier. Ploegen en
bemesten was een belangrijke uitvinding. De grond bleef zo vruchtbaar. Boeren stopten niet
helemaal met jagen.
Er waren ook negatieve gevolgen. Door uitputting van de grond bestond er erosie, afvalhopen en
dieren waren een bron van nieuwe ziekte. Ziektes gingen over van dieren op mens (griepvirus,
pokken en q-koorts).
Eerste boeren in ons gebied
Eerste landbouwcultuur in West-Europa was bandkeramiekcultuur (5300 v. Chr.). Ze kregen de naam
door opvallende versieringen in de vorm van een band op het aardewerk. De eerste boeren vestigde
zich op makkelijk te bewerken lössgrond (Zuid-Limburg). Grote boerderijen van 30m lang werden
gebouwd en akkers kwamen in het bos op kaalgekapte plekken.
,Een andere landbouwcultuur was trechterbekercultuur (3500-2700 v. Chr.). Zij kregen hun naam
door trechtervormige potten, bekers en schalen. Ze begroeven de overledenen in hunebedden. De
meest opvallende prehistorische monumenten van Nederland.
Steen, brons en ijzer
Steen was eerst belangrijk voor gereedschap en wapens mee te maken (vooral vuursteen). Soms
wordt het ook de steentijd genoemd. Later werd brons en ijzer ook belangrijk. Door er in de lengte
spanen af te slaan, ontstonden scherpe stukken vuursteen voor bijlen, messen, boren en pijlpunten.
Rond 4000 v. Chr. werd vuursteen opgegraven d.m.v. mijnbouw (Zuid-Limburg). Later werd er koper
gebruikt. Dit was alleen veel te zacht en buigzaam. Door het mengen van koper en tin, ontstond
brons. 2100 v. Chr. Kwamen de eerste bronzen voorwerpen voor. Het werd gegoten in gietmallen.
Vanaf 700 v. Chr. werd in Europa gebruik gemaakt van ijzer. Het kon op veel plaatsen worden
gevonden in tegenstelling tot koper en tin. Er was alleen wel een hogere temp. nodig bij het smelten.
Religieuze uitingen: grottekeningen, beeldjes en grafgiften
Er zijn geen geschreven bronnen, dus wat men dacht weten wet niet. Kunstwerken staan wel vaak in
het tegen van religie. Grottekeningen in Spanje en Frankrijk (dieren en handafdrukken) worden
gezien als religieuze uitingen. In hunebedden zijn ook giften gevonden. Dit wordt gezien als religieus
besef. Het kan iets zeggen over geloof in hiernamaals.
De bronnen van dit tijdvak
De kennis van de prehistorie is gebaseerd op archeologie. Er waren geen geschreven bronnen.
Prehistorie
Dit eindigt wanneer er geschreven bronnen komen. In het Midden-Oosten was dat 5000 jaar
geleden. In West-Europa na de komst van de Romeinen ruim 2000 jaar geleden. En in afgelegen
gebieden zoals Nieuw-Guinea 80 jaar geleden.
Archeologie
Dit is de wetenschap die zich bezig houdt met het in kaart brengen van bodemsporen, het doen van
opgravingen en het rapporteren en interpreteren van vondsten. Opgravingen worden alleen verricht
als bodemsporen dreigen te verdwijnen. Archeologisch onderzoek gebeurt heel systematisch. De
vondsten worden getekend en in kaart gebracht. De grondlaag kan iets zeggen over de ouderdom.
Om ouderdom te bepalen zijn er ook methoden namelijk c14-methode. Het radioactieve koolstof
gehalte wordt gemeten. Jaarringen in hout vertellen ook iets over de oudheid.
Door weinig vondsten kunnen archeologen toch veel te weten komen. Door paalsporen iets over
huizen, door afvalhopen en vuurplaatsen iets over voedsel. Wel is het afhankelijk in welke grond het
gevonden wordt. In veen blijft veel organisch materiaal bewaard. In zand verdwijnt het, wel zijn er
verkleuringen in de bodem zichtbaar.
Culturele antropologie
Dit is een andere belangrijke wetenschap om inzicht te krijgen in de prehistorie. Mensen denken dat
ze toen het zelfde dachten en handelden als nu. Er worden dan ook gegevens verzameld van het
begin van de 20ste eeuw. Over de leefwijze van Eskimo’s in het noordpoolgebied, Yanomami-indianen
in het Amazonegebied en Papoea’s in Nieuw-Guinea.
, 2. Tijd van Grieken en Romeinen (oudheid 3000 v. Chr. – 500 na Chr.)
Van 50 na Chr. tot 400 na Chr. waren de Romeinen in Nederland. Sommige landbouwsamenlevingen
in het Midden-Oosten ontwikkelde zich tot statstaten of zelf grote rijken. De bewoners kwamen rond
het begin van onze jaartelling in contact met het Romeinse rijk. De Romeinen brachten hier de
cultuur van het middellands zeegebied rond 50 v. Chr. Na 400 jaar trokken zij weer terug. Veel
cultuur verdween, maar er bleef een erfenis over die onder meer bestond uit het christendom.
De eerste beschavingen: het ontstaan van stadstaten
Door het ontstaan van nieuwe specialismen en beroepen leefde de beoefenaars in stadsstaten.
Stadsstaten werden het centrum van nieuwe ideeën en ontwikkelingen.
Stadstaten in het Midden-Oosten (ca. 3000 – 600 v. Chr.)
De landbouwsamenleving van het Midden-Oosten lagen aan rivieren als de Eufraat, Tigris (in het
huidige Irak en Syrië) en de Nijl (Egypte). De landbouw was afhankelijk van irrigatie. Samenwerking
van boeren was noodzakelijk. Een goede oogst was belangrijk voor het voortbestaan. Goden
moesten hiervoor gunstig worden gestemd. Er werden tempels gebouwd zodat priesters voor goden
konden zorgen. Vruchtbare grond moest worden verdedigd en veroverd. Hiervoor waren wapens
voor nodig van ambachtslieden. Door veroverd gebied kreeg je slaven die ingezet konden worden op
het land. Alles werd georganiseerd en geleid door ambtenaren en bestuurders. Die werden weer
geleid door een koning. Hierdoor ontstonden stadsstaten of beschavingen. Mensen hielden zich
bezig met taken die niet direct iets te maken hadden met bewerking van het land. Om iedereen te
kunnen voeden werd er belasting geheven. Belastingambtenaren hielden voorraadadministraties bij.
Hierdoor ontstond de eerst geschreven tekst (kleitabletjes met een geit of schaap). Sommige
koningen stelden vaste regels op. Er ontstonden geschreven wetten. Sommige staten waren zo
succesvol dat er grotere rijken ontstonden (Egyptische rijk geleid voor farao’s).
Griekse stadstaten (ca. 800 – 300 v. Chr.)
Stadstaten die in Griekenland ontstonden zijn Athene, Sparta en Thebe. Later stichtte deze steden, in
middellands zeegebied, koloniën. Ze waren gericht op landbouw, maar door koloniën werd handel
ook belangrijk. In Athene werden nieuwe ideeën ontwikkeld, zoals democratie en filosofie. ‘vrije’
mannelijke burgers hadden invloed op het bestuur. Griekse filosofen (Socrates, Plato en Aristoteles)
ontwikkelde ideeën door een ideaal bestuur. Andere geleerden namen hier geen genoegen mee. Ze
stelde vragen en onderzoeken voor wetenschappelijke verklaringen. Zij legde de basis voor
natuurwetenschappen. Andere beschreven op kritische wijze hun omgeving en ontwikkelingen van
verleden. Hierdoor werd de basis van geschiedschrijving en geografie vastgelegd.
Het Romeinse rijk
Door veroveringen groeide de stadsstaat Rome uit tot een groot Romeins rijk (ca. 200 v. Chr. – 400
na Chr.). Er werden veel zaken overgenomen uit de Griekse cultuur, zoals religie, wetenschap en
bouwstijlen. Nederland lag op de grens, doordat de rijn een grens rivier was. Na de ondergang van
West-Romeinse rijk verdween een groot deel van de beschaving.
Rome, het middelpunt van een rijk
Rome was rond 750 v. Chr. uit enkele nederzettingen ontstaan. De bewoners veroverde het
omringde gebied. Rond 270 v. Chr. was Italië veroverd. Vervolgens werd het middellandse zeegebied
door de Romeinen tot één rijk samengevoegd. Daarna trokken ze naar boven. In 50 v. Chr. in België
en Nederland. Het Romeinse leger werd geleid door Julius Caesar. Zijn opvolger (de eerste keizer van
het Romeinse rijk) was Caesar Augustus (27 v. Chr. – 14 na Chr.). Hij gebruikte de naam Caesar als
eerbetoon aan zijn voorganger. Tijdens Augustus was er veel stabiliteit en welvaart die tot 250 na
Chr. duurde (de pax Romana = de Romeinse vrede). Het rijk kreeg natuurlijke grenzen (Sahara,
rivieren, oceaan en gebergte). Waar geen natuurlijke grenzen waren kwamen muren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linc. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now