Hoorcollege 1 Woensdag 7
oktober
Theoretische criminologie
- ‘Gereedschapskist’ voor de rest van de opleiding
- Vooral etiologie (oorzakenleer) en paar sociale reactiebenaderingen
- Onderwijsgroepen
o Toepassing op concrete problemen, delictsvormen,
onderzoeksdesigns en op criminaliteitsbeleid
o Focus op leerdoelen: tentamenvragen gaan maar zeer ten dele
over ‘feitjes’ en veel meer over begrip en toepassing
- Zelfstandiger leren zoeken naar literatuur en wederom take home
tentamen met essayvragen
Wat is criminologie?
Een sociale wetenschap die zich bezighoudt met de volgende vragen:
- Waarom worden er wetten gemaakt?
- Waarom worden er wetten overtreden?
- Wat gebeurt er dan?
Wat is theorie?
- Algemeen: bepaalde manier van kijken naar de werkelijkheid waar
je hypothesen uit kunt afleiden en die je helpt conclusies te trekken
uit onderzoeksgegevens
- Specifieker: systematische en consistente redenering die volgt uit
een generalisering (niet uit 1 onderzoek opgebouwd) en
abstrahering (op bepaald abstractieniveau) van
onderzoeksgegevens, die een mogelijke verklaring aandraagt en die
in zo veel mogelijk toetsbare termen is gevat (Starring & Van
Swaaningen, in: Decorte & Zaitch 2016)
Feiten spreken niet voor zich
‘Feiten spreken nooit voor zichzelf, ze worden in het licht van theorieën
gelezen.’ je kan allerlei data hebben, maar hieruit kunnen andere
conclusies getrokken worden: met welke blik kijk je naar de data, welke
theoretische invalshoek
Onderzoeksvraag, theorie en methode
- Functie van theorie en relatie met onderzoeksvraag en methode
- Kwalitatief onderzoek binnen verschillende theoretische
perspectieven
- Hoofdstuk 10 over visuele methoden: gebruiken bij research lab
Relatie theorie en methode
- Keuze van beide is afhankelijk van type onderzoeksvraag
- Kwantitatief: correlaties, omvangsvragen, ‘evidence bases, ‘top
down’
- Kwalitatief: verstehen en emic, motieven, ‘bottom up’
1
,Functie theorie
- Stellen van de ‘juiste’ wetenschappelijke vragen
- Focus onderzoek: waar let je (vooral) op?
- Interpretatie van en reflectie op data: overstijgen beschrijvende
niveau
- Verklaring waargenomen verschijnsel
- Theorie-toetsend (deductief) onderzoek vs. theorie-vormend
onderzoek (inductief, ‘sensitising’ & ‘grounded’)
Waarom zoveel theorieën?
- Vele moederdisciplines (recht, statistiek, biologie, sociologie,
psychologie, economie)
- Vele verschijningsvormen van ‘criminaliteit’ (dus andere theorieën
nodig)
- ‘Wetenschappelijke revoluties’ en pradigmawisselingen
- Verschillende mens- en maatschappijbeelden
- Meerdere verklaringsniveaus
o Micro: individu
Genen, persoonlijkheid, rationele keuze
o Meso: omgeving
Opvoeding, subcultuur, buurt, labelling
o Macro: categorieën en structuren; samenleving
Economische en machtsverhoudingen, cultuur, sekte
Vb. gender
- Micro: vrouwen hebben andere hormonen
- Meso: vrouwen worden anders gesocialiseerd, zorgzame houding
wordt verwacht
- Macro: mannen trekken aan de touwtjes, meer mannen in hogere
functies
Biologische perspectieven
- Common sense: je kunt misdadigers herkennen
- Historisch: de geest van Lombroso
- Populair: CSI
Ontwikkeling biocriminologie
- Eerst empirisch onderzoek in 19e eeuw
- Morele bankroet biocriminologie voor en tijdens Tweede
Wereldoorlog (Exner)
- Tijd lang taboe: affaire Buikhuisen 1978 (geen biocriminologie meer)
- Terug in centrum belangstelling als gevolg van ontwikkelingen
neurologie en genetica in 21e eeuw
Hedendaags onderzoek: Adrian Raine
- Heropleving idee geboren geweldscriminelen
- Neurocriminologie
- How to spot a murderer’s brain?
2
, o ‘Do you genes, rather than your upbringing, determine
whether you will become a criminal?’
Interview:
‘Raine was in part drawn to his discipline by his own background. In the
course of scanning his murderers, Raine also examined his own PET profile
and found, somewhat to his alarm, that the structure of his brain seemed
to share more characteristics with the psychopathic murderers than with
the control group.
He laughs quickly when I ask how that discovery felt. "When you have a
brain scan that looks like a serial killer's it does give you pause," he says.
And there were other factors: he has always had a markedly low heart rate
(which his research has shown to be a truer indicator of a capacity for
violence than, say, smoking is as a cause of lung cancer). He was plagued
by cracked lips as a child, evidence of riboflavin deficiency (another
marker); he was born at home; he was a blue baby, all factors in the kind
of developmental difficulties that might set his own researcher's alarm
bells ringing.”
Bv. Iemand kreeg ineens pedofiele gevoelens. Na het verwijderen van een
tumor had hij deze neigingen niet meer
False positive: als je positief getest bent, wil dat niet 100% zeggen dat het
ook echt zo is
Als iemand hersenafwijkingen heeft, wil niet zeggen dat hij het ook echt
gaat doen
Vrije wil & determinisme
- Swaab: vrije wil is een illusie
- Maar zonder regels kan een maatschappij niet bestaan
Begin- en tegenwoordige tijd
- Lombroso’s idee ‘geboren misdadiger’ is al sinds 1916 (in de
wetenschap, tweede wereldoorlog natuurlijk wel) verlaten (Raine
komt beetje terug)
- Van ‘buiten’ (schedel, fysionomie) naar ‘binnen’ (hersenen en
neurosysteem)
- Van monocausaal tot multicausaal
- Van strikt ‘nature’ naar combi ‘nature-nature’
- Van eliminatie tot diagnostiek
Bekende misvattingen
- Erfelijkheid als ά en Ω:
o Effecten alcohol, drugs, voeding & gif zijn ook biologisch
(reactie van je lichaam)
- MAO-A als ‘agressiegen’
o Altijd alleen in combinatie met sociale omstandigheden
- Alles ligt vast
o Alles is veranderbaar
- ‘Hij kan er niks aan doen’
3
, o Neemt stoornis de ‘schuld’ (helemaal) weg?
o Wat zijn de consequenties voor de rechtspraak?
Oorsprong biocriminologie (voor Lombroso)
- 1535 Jean Baptiste della Porte: eerste studie naar gelaatstrekken
- 1741 Johann Kasper Lavater: fysionomie relatie tussen
gelaatstrekken en gedrag
- 1810 Frans Joseph Gall: frenologie relatie schedel en hersenstructuur
en gedrag
Evolutieleer als ‘missing link’
- Fysionomie en frenologie als basis voor Lombroso’s denken
- 1859 Charles Darwin On the origin of species: als een soort zich
niet aanpast aan veranderende omstandigheden, zal de soort ten
ondergaan
- 1864 Herbert Spencer Principes of Biologie: toepassen op mens;
welke mensen zijn succesvol en welke zijn gedoemd tot armoede
o Sociaal darwinisme, bedenker term ‘survival of the fittest’
- 1876 Cesare Lombroso L’uomo delinquente: toepassen op
criminologie
- Positivisme: natuurwetenschappelijke methode gebruiken om
maatschappelijke verschijnselen te onderzoeken
De ‘missing link’ voor Lombroso tussen de hersenwetenschap en
criminologie is de evolutieleer
Link tussen ‘survival of the fittest’ en Lombroso is atavisme (zijn idee is
dat ze vanzelf zullen uitsterven)
In Nederland: Arnold Aletrino (‘Nederlandse Lombroso’)
- 1899: arts, eerste ‘privaatdocent’ criminele antropologie in
Amsterdam
- 1902: Handleiding bij de studie der crimineele antropologie -
Lombrosiaan
- 1906: Is celstraf nog langer geoorloofd en gewenscht? – abolitionist
o Mogen we ze nog wel straffen? Klara Wigman koppelen aan
Lombroso’s ideeën
- Homo-activist: tegen achterstelling homo’s
- Literator: tachtiger, Frans naturalisme
Lombroso’s idee ‘geboren misdadiger’
- Wie meer dan 5 van de 18 atavistische kenmerken bezit is gedoemd
tot criminaliteit te vervallen
- 1/3 is ‘geboren misdadiger’; overige passionele, gestoorde en
gelegenheidsmisdadigers
Excesen
- Nazi criminologie
o Psychiatrisering delinquentie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evyk2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.