Summary
Samenvatting pedagogische basisbegrippen en contexten
- Course
- Institution
samenenvatting van les + PPT (13/20)
[Show more]
Seller
Follow
charlottewauters2
Content preview
Charlotte WautersPEDAGOGISCHE BASISBEGRIPPEN EN
CONTEXTEN
INLEIDING
Pedagogiek Die wetenschappen die dienstbaar willen zijn ten aanzien van pedagogische processen.
è Dienstbaarheid kan verschillend zijn en hangt af van
• De gekozen invalshoek (verschillende ‘subpedagogieken’) (orthopedagogiek,
onderwijspedagogiek, …) vanuit welke discipline je vertrekt ligt je klemtoon anders.
• De wetenschapsopvatting. Je kan een vragenlijst afnemen, literatuuronderzoek, …
Het is evident dat afhankelijk van de onderzoeksmethode je andere inzichten
bekomt.
Vb : het onderzoek dat je verricht probeer je pedagogische processen zo goed mogelijk te
ondersteunen. Onderzoek doen naar bookbabys voor ondersteunen onders in hun
pedagogische vaardigheden.
Van een normatieve (weinig gebaseerd op onderzoek maar meer op gezond verstand) naar
een wetenschappelijke pedagogiek.
Alledaagse normatieve pedagogiek (EHBO eerste hulp bij opvoeden)
• Vuistregels voor de dagelijkse omgang met kinderen
• Ook aandacht voor kinderen die min of meer afwijkend gedrag vertonen
• Combinatie van ‘gezond verstand’ en overgeleverde ‘opvoedingswijsheid’
• Basis vor heel wat adviesliteratuur
• Common sense-adviezen fluctueren naar tijd en cultuur
Pedagogiek in Meervoud (wetenschappelijke pedagogiek)
• Geschiedenis van de wetenschappelijke pedagogiek kenmerkt zich door
o Discussie over hoe opvoeding best kan worden beschreven
o Hoe ze het best bestudeerd kan worden
o En welke rol zij vervult voor de opvoedingspraktijk
• Grote diversiteit aan pedagogisch-inhoudelijke en wetenschapstheoretische ideeën
• Klassieke pedagogische driestromenland (3 grote pedagogische stromen worden onderscheiden)
o Geesteswetenschappelijke Pedagogiek (Dienstbaarheid ten aanzien van de realiteit. Het begrjipen)
o Empirisch-analystische Pedagogiek (Waarheid, feiten, pedagogiek die zich inspireerd vanuit
methode uit de exacte wetenchappen. Het laat hen toe tot het komen van waarheiden )
o Kritisch-emancipatorische Pedagogiek (Rechtvaardigheid, wat er gebeurd vanuit de samenleving
en hoe dit kan vanuit opvoeding. )
GEESTESWETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK
• ’30-’40 van de 20ste eeuw
• De opvoeding ontleent haar zin en waarde niet aan iets buitenpedagogisch maar is in zichzelf zinvol en
waardevol.
• De opvoedingspraktijk is betekenisvol (als een tekst) : de pedagogiek brengt deze betekenissen aan het
licht
,Charlotte Wauters
• Hermeneutiek als onderzoeksmethode (cfr. Theologie) Men probeert de pedagogische realiteit te lezen,
te begrijpen (hier is de geesteswetenschappelijk op gebaseerd.) . Dit staat in contrast met het verklaring
(empirische pedagogiek)
Pedagogische sensitiviteit/ Wat maakt dat mensen zeggen, dat is een echte opvoeder of dat is een sterke
pedagogische act leerkracht. Men vertrekt vanuit de realiteit en laat vanuit eigen praktijk mensen
(TEKST LEZEN) vertellen wat voor hen het verschil maakt. Waar zit voor hen de kracht van de
pedagogische act. Men gaat dit vastnemen en kijken wat het nu juist betekend. Ze
zoeken dat belangrijkste zaken. Vben hiervan zijn :
• Terughoudenheid (niet meteen willen ingrijpen en bijsturen)
• Empatisch ten aanzien van het kind
• Kind in zijn uniciteit benaderen (elk kind heeft een andere benadering
nodig.)
• Subtiele beïnvloeding
• Vertrouwen in zichzelf
• Improvisatorisch vermogen (elke situatie is verschillend, je moet als
begeleider improviseren om een situatie op te lossen)
è Proberen te pakken te krijgen wat je hier nu onder begrijpt. Men legt dit
allemaal samen en probeert hier een beeld van de krijgen.
KRITISCHE PEDAGOGIEK : KRITIEK OP DE GEESTESWETENSCHAPPELIJKE PEDAGOGIEK
• De begrippen ‘pedagogische relatie’ en ‘pedagogische autonomie’ komen onder vuur te liggen
• Bij geesteswetenschappelijke te weinig aandacht voor het macroniveau, voor het niveau van de
maatschappelijke structuren
• Klemtoon op maatschappijkritiek waarbij dus niet gaat gezien worden naar pedagogische relatie maar hoe
verlopen processen van communicatie, socialisatie.
• Communicatie en socialisatie vervangen het begrip pedagogische relatie (hoe ben je een goede leerling
en welke processen zitten hier achter)
• Emancipatie (jongeren bevrijden uit maatschappelijke structuren zodat er nieuwe mogelijkheden
voortkomen) vervangt Bildung (inlijven in de samenleving,socialiseren) (emancipatorische pedagogiek).
è MAAR scherpe debat tussen denkscholen is verstomd. Vroeger stonden de stromingen veel harder tegenover
elkaar dan nu.
• Dominantie positivistische wetenschapsbenadering in de pedagogiek (empirisch analystische)
o Wetenschappelijke pedagogiek gepresenteerd als verzameling empirische onderzoeksgebieden
o Klemtoon op wetenschapstheoretische beweringen en niet op pedagogisch-inhoudelijke
overwegingen
o Vervagende grens tussen pedagogiek en ontwikkelingspsychologie
• Toegenomen pragmatiek in onderzoeksmethode
• Het ongrijpbare van de pedagogiek (Crf. Rizoom, wortels die met elkaar verbonden zijn. Je moet zo naar
pedagogiek kijken. Vb gezinspedagogiek, focus op gezinnen maar je kan vanuit verschillende brillen kijken
vanuit diversiteit, historisch, verschillende vormen van onderzoek)
PEDAGOGIEK = Een historisch gegroeide discipline, verankerd in een rijke traditie. Maar zonder verplichtend
raamwerk dat scherp afbakent wat wel en niet pedagogisch mag en kan zijn.
à Veelvormigheid van de pedagogiek
• Aandacht voor pedagogische basisbegrippen
• Positionering tot nieuwe sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen
• Pedagogiek als discipline met een bredere methodologische onderzoeksoriëntatie
,Charlotte Wauters
DE MENS, HET KIND, DE CULTUUR EN DE OPVOEDING (WILNA MEIJER)
Wat is een kind, in welke mate verschilt dit van een dier of van een volwassenen. Opvoeden van honden is dat te
vergelijken met opvoeden van een kind? Hoofdstuk is een vb van geesteswetenschappelijke benadering. Proberen te
pakken krijgen over wie we het nu juist hebben.
WAT IS EEN KIND VOLGENS MARTINUS LANGEVELD?
• Pioneer geesteswetenschappelijk pedagogiek
• 2 kenmerken
o Kind is hulpeloos en afhankelijk van volwassenen
o Kinderen willen ‘zelf iemand zijn’ en dat vraagt vrijheid en speelruimte
• ‘Het eigen vormprincipe van het kind’. Kinderen spelen zelf ook een actieve rol in hun eigen opvoeding.
• Kinderen werken zelf mee aan hun opvoeding en vorming.
• Vooral aandacht voor relatie opvoeder-opvoeding (focus op het micro niveau, pedagogische relatie, is
typisch voor geesteswetenschappelijke benadering)
BEELDEN VAN KINDEREN (UITBREIDING VAN HET BOEK)
Het te temmen kind • Meest gekende en meest gangbare (pedagogisering, normalisering,
disciplinering) à men kijkt naar het kind als we moeten dat niet te veel vrijheid
geven, het is van belang om het kind passend te maken zoals het zich zou
moeten gedrag. We verklaring dit volgens het top-down model.
• Top-down (volwassenen bepaald wat er gaat gebeuren)
• Democratie als te realiseren project versus voortdurende dynamiek van
democratie. à ideen als burgerschap, het gaat over een project waar alles
opvoorhand vastligt en we ervoor moeten zorgen dat kinderen leren hoe het is
om zich te gedragen.
• Opvoeding als reconstruerende (we leren kinderen instappen in het leven, niet
te veel afwijken, ze moeten zich inlijven binnen de samenleving) versus
opvoeding als creatieve en construerende activiteit
Het goddelijke kind • Bottom-up (beweging gaat van kind naar volwassenen)
• Kinderen brengen goedheid in de wereld. We kijken naar kinderen als
inspiratiebron voor wat het zou kunnen zijn. Het is door ons te orienteeren op
het goede, zuivere, dat we goedheid in de wereld zullen brengen.
• Sentimentalisering/Romantisering van het kind(zijn). à Je ziet het cultiveren
van kinderlijke onschuld in vele culturen. “de waarheid komt uit de
kindermond” het pedagogische verdwijnt, je gaat kinderen verheerlijken en dan
is er weinig aan opvoeding mogelijk.
• Laisser-faire. Men laat kinderen maar doen. (Anti pedagogiek, die zich enorm
verzette tegen disciplinering)
è Belangrijk te onthouden is dat je op verschillende manieren naar kinderen kan kijken en dat je dat ook in het
dagelijkse leven kan terugvinden. Je hebt enerzijds het te temmen kind en wie niet horen wil moet voelen en
anderzijds kindvriendelijkheid, dat er sterk geluisterd wordt naar kinderen.
WAT IS EEN KIND VOLGENS DIETRICH BENNER?
• Duitse geesteswetenschappelijke pedagoog
, Charlotte Wauters
• Een kind is niet zozeer hulpeloos, maar wel vormbaar (Duitse vertaling : Bildsamkeit). Dat kinderen kunnen
leren.
• Niet allen aandacht voor pedagogische relatie, maar ook voor intergenerationele
overdracht/cultuuroverdracht. Er worden bepaalde kennis/waarde/literatuur doorgegeven. Je bouwt verder p
wat er geweest is.
• In vraag stellen premoderne aanname dat de bestemming van de mens op voorhand vast ligt. We weten niet
waar dat kind eindigt wanneer we de opvoeding starten. We bereiden alles voor en geven mee wat wij
belangrijk vinden maar wat kinderen daarmee doen weten we opvoorhand niet.
• Opvoeding, onderwijs en vorming maken individuele maatschappelijke bestemming mogelijk (vrijheid en
gelijkheid). Hoe opvoeding meer is dan alleen inlijven, het gaat gepaard met gelijkheid en vrijheid en probeert
kinderen de vrijheid te geven om iets te doen met hun leven.
Spanningsveld in de opvoeding. ENERZIJDS de zorg voor het bewaren wat er is, wt we belangrijk vinden als persoon.
ANDERZIJDS de ruimte die er is aan kinderen te geven en de vrijheid om te kunnen worden wie ze zijn.
GRONDBEGRIPPEN VAN DE PEDAGOGIEK
• Aanleg en milieu vormen niet de grondbegrippen van de pedagogiek
o Kritiek op aanleg: Er ligt niet op voorhand vast wat er uit de mens wordt
o Kritiek op milieu: negeert de eigen activiteit van de mens zelf
• Mensen zijn niet een optelsom van aanleg en milieu, maar altijd een uitkomst van individueel en sociaal
handelen
• Grondbegrippen van de Pedagogiek : (Benner schuift deze naar voor)
o Het kunnen leren (1)
o Het uitdagen tot eigen activiteit (2)
(1)HET KUNNEN LEREN (BILDSAMKEIT=VERVORMBAARHEID)
• Kinderen hebben de mogelijjheid om te leren, niet de mogelijkheid tot het kneden van kinderen. We spreken
elk kind aan vanuit het vertrouwen dat ze kunnen leren. We gaan ervan uit dat kinderen/baby’s opnemen wat
we zeggen en hieruit leren.
• ≠ eigenschap van plasticiteit van opvoedelingen die hen tot passieve ontvangers van een bepalende invloeden
van buitenaf zou maken (een soort kneedbaarheid of opvoedbaarheid)
• = Pedagogische praktijk als intergenerationele praktijk (kinderen worden aangesproken op hun vermogen tot
leren)
• 3 kenmerken van het menselijk handelen :
o Productieve handelingsvrijheid. Kinderen zijn in staat om zelf acitivteiten te tonen, actief zijn.
o Historiciteit : alles wat wij als mens doen heeft een kader binnen een maatschappelijke/culture
context. Vb : een roma opvoeding is een andere opvoeding dan in een chinees gezin. De geschiedenis
van een volk kleurt mee de wijze van de opvoeding.
o Taal : taal is belangrijk om in interactie met elkaar te gaan.
(2)HET UITDAGEN/OPROEPEN TOT EIGEN ACTIVITEIT
• Opvoeding en vorming overkomen kinderen niet, ze geven er zelf vorm aan. We nodigen kinderen constant
uit om mee te stappen in het verhaal. We hebben voortdurent situaties waarin we kinderne oproepen in
eigen activiteiten. Het is aan ons om een ruimte te creeren waarin kinderen zichzelf kunnen uitdagen.
• 2 grondbegrippen zijn niet ‘los verkrijgbaar’. Wanneer we kijken naar deze verwenheid botsen we op de
paradox.
• Paradox van het pedagogisch denken en handelen :
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottewauters2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now