Prestatie-indicatoren als veranderinstrument en de rol van
de middenmanager
Kritische Studies van Management en innovatie
Eindessay
Student:
Werkgroepdocent:
Aantal woorden: 2335
4 juli 2021
, Inleiding
‘’Prestatie-indicatoren hebben weinig effect op de verbetering van de kwaliteit van de zorg.
Bij individuele zorgverleners leiden ze eerder tot strategisch gedrag, zoals het weren van
hoogrisicopatiënten of het manipuleren van gegevens (CEG, 2006)’’
Dit schreef het Centrum voor Ethiek en Gezondheidszorg (CEG) in 2006 in het verschenen
signalement ‘Vertrouwen in verantwoorde zorg?’ Het CEG is een samenwerkingsverband van de
Gezondheidsraad en de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) (Zorgvisie, 2007) (CEG,
2006).
Prestatie-indicatoren bestaan al eeuwen. De functie is gedurende de tijd veel veranderd
(Berwick, 2002). Zo diende prestatie-indicatoren van de jaren 50 tot midden jaren 2000 eerst als
financiële parameter. Het aantal ligdagen en het aantal patiënten waren bijvoorbeeld
indicatoren voor het budget van het ziekenhuis (Bal, 2021).
Sinds de hervorming van het zorgstelsel in 2006 die geleid heeft tot concurrentie tussen
zorgaanbieders, worden prestatie-indicatoren ingezet om de kwaliteit van zorg mee te
beoordelen (Siregar, Groenwold, Versteegh, & Herwerden van, 2012).
Al voor de hervorming, sinds 2003, vraagt de Inspectie Gezondheid en Jeugd (IGJ) aan alle
Nederlandse ziekenhuizen om hun kwaliteitsindicatoren zichtbaar te maken (Aspria, 2021).
De huidige definitie van prestatie-indicatoren in de zorg, is volgens het RIVM:
‘’De prestatie-indicatoren voor de gezondheidszorg geven een overzicht van de prestaties van de
Nederlandse gezondheidszorg en het functioneren van het zorgsysteem in bredere zin. De
indicatoren zijn gerelateerd aan de drie systeemdoelen waarvoor de minister
van VWS verantwoordelijk is: kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg, en daarnaast
aan doelmatigheid en equity (verschillen tussen bevolkingsgroepen in kwaliteit en toegang van de
zorg). Deze indicatoren kunnen ook ingedeeld worden naar zorgbehoefte (RIVM, 2021).’’
Vanuit deze definitie van het RIVM zou geconcludeerd kunnen worden dat prestatie-indicatoren
door middel van de drie systeemdoelen, gericht zijn op verbetering van de gezondheidszorg.
In dit essay wordt vanuit verschillende perspectieven besproken of prestatie-indicatoren een rol
spelen bij organisatieverandering, en welke rol de middenmanager hierin heeft.
De hoofdvraag van het essay luidt:
Kunnen prestatie-indicatoren ingezet worden voor organisatieverandering en welke rol speelt de
middenmanager hierin?
Functionalistisch perspectief: Berwick, Kuzmarski en Birken
Volgens Berwick kunnen prestatie-indicatoren worden ingezet voor organisatieverandering.
Berwick’s artikel komt uit een periode dat het zichtbaar maken van de kwaliteits-indicatoren
nog niet verplicht was. Hij stelt in zijn artikel dat de ziekenhuisprestaties verplicht gepubliceerd
moeten worden. Een van Berwicks argumenten is dat verplichte publicatie van prestatie-
indicatoren zorgt voor het verbeteren van de zorgkwaliteit. Berwick stelt dat met vrijwillige
publicatie, slecht presterende ziekenhuizen niet zullen toegeven en dat hiermee prikkels tot
kwaliteitsverbetering missen. Volgens Berwick zorgt de externe druk dus voor
kwaliteitsverbetering (Berwick, 2002).
Hoe prestatie-indicatoren ingezet kunnen worden voor organisatieverandering, is volgens
Berwick door de prestaties niet terug te koppelen naar de individuele zorgprofessionals, maar
naar de zorgorganisatie zelf. Dit om te stimuleren dat zorgprofessionals hun kwaliteiten blijven
gebruiken om de ziekenhuisprestaties te verbeteren, en om te voorkomen dat zorgprofessionals
zich bezig gaan houden met het vertekenen van de eigen prestaties. Het essay begon met een
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Hanane94. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.64. You're not tied to anything after your purchase.