Graad 12 Ekonomie opsommings. Handel oor Ekonomiese en Sosiale prestasieaanwysers. Opsommings is gemaak volgens 2021 se eksamenriglyne. Langvrae is ingesluit.
hoofstuk 8
ekonomiese en sosiale prestasie-aanwysers
2.2 Ruilvoet
LANGVRAAG: EKONOMIESE AANWYSERS
• die verhouding tussen uitvoer en invoerpryse
• teenoorgestelde gebeur as uitvoerprys styg en
Ekonomiese aanwysers is statistiese data rakende die ruilvoet verbeter
prestasie en neigings van ekonomiese veranderlikes • veranderinge in ruilvoet dien as aanwyser van
gebruik oor tyd. veranderinge wat mat oorspoel na betalingsbalans
• bv. as dit verswak, mag tekort volg, en as dit gebeur
sal die geldeenheid depresieer
1. INFLASIEKOERS AANWYSERS
3. GELDVOORRAAD AANWYSERS
1.1 Verbruikerspryse (VPI)
• toon prysstygings van verteenwoordigende mandjie
goedere en dienste wat verbruikers koop • M1: note en munte in omloop en opvraagdeposito’s
• word ook gebruik vir inflasieteikens van privaatsektor by banke
• pryse van ingevoerde goedere word nie eksplisiet • M2: M1 plus ander korttermyn en mediumtermyn
deposito’s van huishoudelike privaatsektor
getoon nie
• M3: M2 plus langtermyn deposito’s van
• rentekoerse word in berekening gebring
huishoudelike privaatsektor by banke
1.2 Produksiepryse (PPI)
• meet pryse van plaaslik geproduseerde goedere 4. RENTEKOERS AANWYSERS
sodra hulle fabriekshek verlaat en ingevoerde
goedere sodra hulle land binnekom
• bestaan uit mandjie van plaaslike, ingevoerde en • rentekoers: rente is koste van geleende geld
uitgevoerde goedere • repokoers: koers waarteen SARB geld aan banke
• rentekoerse word uitgesluit leen, een van belangrikste rentekoers aanwysers
• meet produksiekoste en nie lewenskoste nie
5.1 Arbeids produktiwiteit
2.1 Wisselkoers • egter die een wat fyn dopgehou moet word, veral in
• die prys waarteen een geldeenheid vir ander verruil verhouding tot reële loon stygings
word • bv. in SA styg produktiwiteit minder as arbeids
• twee metodes - indirekte en direkte metode, vergoeding
334
meeste lande gebruik direkte metode • arbeidsproduktiwiteit = 55#+56 8'.$'.( "# 1"'#(
• veranderinge in wisselkoers beïnvloed pryse van
5.2 Vergoeding per werker
invoere en pryse verdien met uitvoere
• as produktiwiteit minder styg as reële loon stygings,
• belangrik vir beide invoerder en uitvoerder om oog
sal inflasiedruk voorkom
te hou op wisselkoerse met handelsvennote
• verband tussen produktiwiteit en lone is uiters
belangrik vir werkgewers en werkers en daarom is
dit belangrike aanwysers
35
, 6. INDIENSNEMING AANWYSERS 2. VOEDING EN GESONDHEID AANWYSERS
6.1 Ekonomies aktiewe bevolking 1. Voeding
• amptelike indiensneming ouderdomme in SA is 1.1 Wanvoeding
tussen 15- 65 wie gewillig is om te werk • wanvoeding word uitgedruk op twee maniere: nl.
• sluit werkers in formele sektor, informele sektor, gewig vir ouderdom en lengte vir gewig
werkgewers, self-indien en werkloses in • belangrik om wanvoeding te monitor omrede dit
6.2 Werkloosheid ontwikkeling van kinders onderdruk
• toename in werkloosheidskoers vereis meer geld vir 1.2 Obesiteit
WVF-uitbetalings • toenemende voorkoms van obesiteit in SA is groot
• in ontwikkelende lande is werkloosheid een van hoof bekommernis
oorsake van armoede • obesiteit kan lei tot negatiewe
6.3 Indiensneming koers gesondheidstoestande wat mens se vermoë om te
• getal mense in diens geneem uitgedruk as werk nadelig beïnvloed asook hul vermoë om na
persentasie van EAB hulself om te sien
• indiensname koers kan ook omgeskakel word na
indeks 2. Gesondheid
2.1 Kindermortaliteit
• aantal kinders wat sterf voor 1 jaar is manier om
LANGVRAAG: SOSIALE AANWYSERS gesondheid van bevolking te meet
• kindermortaliteit is aansienlik hoër in arm
Sosiale aanwysers het betrekking op mense. Hulle huishoudings
monitor identifiseerbare en omskryfbare kwessies wat 2.2 Onder 5 mortaliteit
verband hou met mens se welsyn oor tydperk. • aantal kinders wat sterf voor 5 jaar oud
2.3 Gesondheid besteding
• totale besteding aan gesondheid deur staat en
1. ONDERWYS privaatsektor, as persentasie van BBP
• gesondheidsorg het buitengewoon positiewe
1. Persentasie openbare sektor besteding eksternaliteite
• SA het een van hoogste vlakke ter wêreld van
openbare belegging in onderwys 3. Toegang tot veilige drinkwater
• persentasie van nasionale begroting wat direk • persentasie van bevolking wat redelike toegang het
toegewys word aan onderwys tot veilige drinkwater
2. Persentasie sekondêre skool-inskrywings
• meer as 90% van SA se meer as 12 miljoen 4. Toegang tot sanitasie
potensiële skoolkinders is in skool • persentasie van bevolking wat ten minste
• baie hoër inskryfwingsyfer as in meeste ander genoegsame sanitasie fasiliteite het wat menslike,
ontwikkelende lande diere en insek kontak voorkom
• gesonde bevolking bespaar op mediese en ander
koste, genereer inkomste en sorg vir sterk ekonomie
36
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zantesaayman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.85. You're not tied to anything after your purchase.
