Samenvatting Wonen in Nederland
1 Ruimte voor water
1.1 Leven met water
Het klimaat verandert
► Het Nederlandse waterbeleid was eeuwenlang gericht op het zo snel
klimaatverandering: mogelijk afvoeren van water. De klimaatverandering heeft gevolgen voor de
warmer, natter, meer waterhuishouding in Nederland. De Nederlandse bevolking moet ‘leren
extremen leven met water’.
● Als gevolg van de verwachte klimaatverandering zullen er warmere en
drogere zomers en zachtere, nattere winters komen en meer en grotere
schommelingen in de hoeveelheid neerslag plaatsvinden. De schommeling
neerslagregiem in een jaar wordt het neerslagregiem genoemd. Grotere schommelingen in
de neerslag zorgen voor een onregelmatiger neerslagregiem. Meer extreme
buien dus, maar ook vaker periodes met droogte.
■ Bij een regelmatig aanbod van regen en natte sneeuw is het risico op een
overstroming minder groot.
verdroging ■ Vooral in de zomer krijgen natuurgebieden en landbouwgronden steeds
vaker last van droogte. Daarvoor zijn drie oorzaken:
- Door de verwachte stijging van de gemiddelde zomertemperatuur zal de
verdamping toenemen.
- Gedurende het drogere zomerseizoen zal de nuttige neerslag (neerslag min
verdamping) afnemen, dus er zal er minder water de bodem in zakken.
- Door de snellere waterafvoer zal de grondwaterspiegel dalen en de
bovenste laag van de bodem eerder uitdrogen.
Nederland verandert
verstening ► Nederland is sterk verstedelijkt, waardoor er steeds meer verstening van
het oppervlak is. Regenwater wordt snel afgevoerd naar riolen en grachten,
zodat er minder regenwater in de grond zakt.
● De laatste jaren is het beleid van de overheid erop gericht dat er in de
toekomst geen nieuwe waterproblemen ontstaan. Een (mogelijk)
waterprobleem mag niet doorgeschoven worden naar een andere plaats of
een later tijdstip.
■ Men probeert enerzijds overstromingen te voorkomen en anderzijds
voldoende water van goede kwaliteit beschikbaar te hebben.
Op het platteland houdt het waterbeheer in dat er waterbergingsgebieden
worden aangelegd of dat gebieden worden heringericht, zodat de beken
hun oorspronkelijke loop weer krijgen.
Drietrapsstrategie: vasthouden
► De overheid heeft besloten alle gebieden zodanig moeten worden
ingericht en gebruikt dat er nooit te veel water, maar ook nooit te weinig
water is. Het water moet eerst (ter plekke) vastgehouden worden. Er wordt
daarbij vooral gebruikgemaakt van de sponswerking van de bodem.
Wanneer de bodem verzadigd is met water (‘en de spons vol is’), worden
maatregelen genomen om water te bergen (op te slaan). Pas wanneer er
geen mogelijkheid meer is om het water op te slaan omdat de aanwezige
, opslagbekkens vol zijn, wordt het water afgevoerd. Deze handelwijze wordt
aangeduid als de drietrapsstrategie: vasthouden, bergen en afvoeren.
vasthouden ● Vasthouden wil zeggen dat het water blijft op de plaats waar het valt. De
neerslag wordt opgeslagen in het oppervlaktewater en in de bodem.
■ Vaak combineert men waterbeheer met andere functies.
■ De Roombeek in Enschede stroomde ooit via de tegenwoordige wijk
Roombeek naar Hengelo. Door de industriële ontwikkelingen verdween de
beek uit de stad. Bij de herbouw van de wijk na een grote vuurwerkramp in
2000 heeft het waterschap de beek weer aangelegd door de wijk. Maar wel
op een dusdanige manier dat de beek past bij de stedelijke uitstraling van de
wijk.
■ In veel nieuwbouwwijken wordt het regenwater van daken en goten naar
zogenaamde wadi’s (brede greppels of laag liggende grasveldjes) of straten
met doorlatende (poreuze) stenen geleid, waarna het langzaam de grond in
zakt.
Drietrapsstrategie: bergen en afvoeren
bergen ► De tweede stap in de drietrapsstrategie is bergen. Als het water niet
voldoende ter plaatse kan worden vastgehouden, moet het worden
opgeborgen in plassen, meren of kanalen. Een bijzonder retentiegebied is
een ‘groene berging’ (groen vanwege het gras dat erin groeit wanneer het
bassin niet gebruikt wordt voor wateropvang). Zo’n bergingsgebied is
speciaal ingericht om overtollig water op te vangen.
● Wanneer er een lange periode achtereen veel neerslag valt, zal de bodem
verzadigd raken en zullen ook de bergingsgebieden overstromen. Dat is het
afvoeren tijdstip waarop het teveel aan water mag worden afgevoerd. Afvoeren wil
zeggen dat het water naar een ander gebied wordt gebracht. Via rivieren en
kanalen wordt zoveel mogelijk water op zee geloosd. Als niet al het
overtollige water kan worden afgevoerd, is er sprake van wateroverlast.
Watertoets
watertoets ► De watertoets wil zeggen dat bij nieuwe besluiten op het gebied van de
ruimtelijke ordening zoals de bouw van een woonwijk of nieuw
industrieterrein, duidelijk wordt beschreven wat de gevolgen van die bouw
zijn voor de veiligheid, de wateroverlast, de waterkwaliteit en de verdroging.
● Bij het maken van gemeentelijke bestemmingsplannen of de uitvoering
van een bouwproject moeten altijd de waterschappen worden betrokken.
Een waterschap heeft als taak om de waterhuishouding te regelen en is
verantwoordelijk voor het beheer, de bescherming en het onderhoud van
dijken en duinen. Het waterschap zorgt ook voor de beheersing van het
grondwaterpeil en voor de waterkwaliteit.
■ In de beschrijving van de bouwplannen moet in de watertoets een
paragraaf over het water opgenomen worden. Er zijn twee belangrijke
criteria:
1 Er mag geen gebouw worden neergezet op een plaats die nodig is voor de
uitvoering van de drietrapsstrategie. Hetzelfde geldt voor de aanleg van
wegen of andere infrastructuur.
2 Waterproblemen mogen nooit worden afgewenteld in ruimte of in tijd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xninaxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.