Deze samenvatting bestaat uit de 4 paradigma's (zowel cursus samengevat als de notities van de lessen)!
In eerste zit ruim geslaagd!
Samenvatting van het boek Paul Verhaege is niet inbegrepen.
Inleiding VTO
2 grote doelstellingen bij het verdiepen in de orthopedagogische denkkaders:
Voortdurende wisselwerking tussen theorie en praktijk staat centraal. Het orthopedagogisch
handelen vertrekt vanuit de theorie en wordt getoetst aan die theorie. We moeten in staat
zijn om op kritische wijze verschillende theoretische kaders tegenover elkaar af te wegen.
Orthopedagogiek is een handelingswetenschap en is voortdurend in beweging. Van een
opvoeder/begeleider wordt verwacht dat die permanent op de hoogte is van de actuele
tendensen die zich voordoen. We moeten de competentie bezitten om nieuwe theorieën te
verwerven en kritisch te benaderen.
Er zijn verschillende soorten werkwijzen die verschillen van aard (humanistische theorie,
systeemtheorie,…). Al deze invalshoeken hebben hun eigen specificiteit met eigen uitgangspunten.
Humanist = benadrukt menselijk aspect
Gedragstherapeut = beïnvloeding van gedrag door middel van bekrachtigingsprincipes
Analist = hechtingsproblematieken en defensieve mechanismen
Systeemtheoreticus = gericht op relaties en loyaliteiten
4 verschillende paradigma’s als uitgangspunt, door Broekaert:
1. Empirisch analytisch paradigma mens als kennis
2. Existentieel fenomenologisch paradigma mens als verhaal
3. Postmodern kritisch paradigma mens als gerechtigheid
4. Holistisch integratief paradigma mens als totaliteit
1. Orthopedagogische denkkaders
Orthopedagogiek is een handelingswetenschap en richt zich op wetenschappelijk verantwoorde
praktijk. We werken vanuit een bepaalde theorie of meerdere theorieën. Het is belangrijk om
ondersteuningsrelaties te analyseren maar ook het formuleren van wenselijke en rechtvaardige
doelen om verbetering te brengen in de situatie.
Het is de bedoeling om verantwoord te handelen, daarom moet er een permanente wisselwerking
zijn tussen theorie en praktijk.
Orthopedagogiek wetenschap die permanent in evolutie is waarbij de dagelijkse reflectieve actie
centraal staat. Al handelend blijft men permanent reflecteren.
1.1. Mens als kennis empirisch analytisch paradigma
Nomothetisch aspect, kwantitatieve gegevens, statisch onderzoek
Nadruk op kennis en verklaren
Professional wordt beschouwd als expert
Schalen worden ontwikkeld om ontwikkeling te meten en te vergelijken wat “normaal” is
discrepantiemodel
Toetsen van causale verklaringen en variabelen
Objectieve en toetsbare conclusies doelstelling
Kennis is het proces van reductionisme
Interventieprogramma’s die los staan van kind en professional
Klemtoon ligt op remediëring en cognitieve ontwikkeling
Token economy systemen
1.2. Mens als verhaal existentieel fenomenologisch paradigma
Ideografisch aspect unieke van elk persoon
Focus op begrijpen, levensverhaal van de persoon begrijpen
Interpreteren van fenomeen
Zinvolle actie en zinvol handelen
Begrijpen vanuit subjectieve verhaal
Belang van aanraken, zorgen, praten spelen en leren
Ontmoeten van de ander staat centraal
1.3. Mens als gerechtigheid postmodern kritisch paradigma
Mensenrechten
QOL
Emancipatie en empowerment
Sociale rechtvaardigheid en structurele interventies
Loskomen van sociale constructen en instituten die nefast zijn voor ontwikkeling
Sterktes en mogelijkheden benadrukken
Belang van deïnstitutionalisering
Inclusie is streefdoel
Stimuleert kritische analyse van omgevingsfactoren
Van rehabilitatie en zorg naar support
Professional als consultant en coach
1.4. Mens als totaliteit holistisch integratief paradigma
Complexe realiteit
Niet evident om vanuit 1 kader te kijken en te handelen
Integratief model dat alle modellen inhoudt
Op zoek naar globaliteit
Benaderingswijze binnen het empirisch analytisch model gedragstherapeutisch benaderen van
een orthopedagogische vraag
Nadruk ligt op het belang van kennisverwerving. De goede kennis van de mens van zijn denken of zijn
gedrag kan ertoe leiden dat we die persoon ook kunnen veranderen.
Door het observeren van gedrag hoopt men kennis te verwerven over een bepaald gedrag of
fenomeen en daarnaar zijn/haar handelen naar kunnen richten.
Deze stroming kenmerkt zich door grote maakbaarheid en positivisme!
Uitgangspunten:
Binnen de gedragstherapeutische stroming is er niet 1 grondlegger maar juist verschillende
onderzoekers spelen een rol bij het ontstaan van deze stroming Watson, Pavlov, Thorndike,
Skinner,…
Het gedragstherapeutisch kader is gebaseerd op de leertheorie waarbij het concreet observeerbare
gedrag centraal staat! Men gaat ervan uit dat alle gedrag is aangeleerd en ook afgeleerd kan worden.
Gedrag is volgens de leertheorie een fundamenteel kenmerk van levende organismen. Het menselijk
gedrag is leergedrag, door dit leergedrag kan verandering in gedrag aangeleerd worden.
gedragsproblemen of gedragsstoornissen worden in de context gezien als vormen van onaangepast
gedrag.
De gedragstherapeutische stroming onderscheidt zich van andere stromingen omdat deze enkel het
concreet observeerbare en meetbare gedrag als geldig onderzoeksobject zien. Gedragstherapie
houdt zich niet bezig met innerlijke processen!
Ontstaan van deze stroming Amerika, jaren 60, waarin men geloofde in veranderbaarheid (deze
stroming wordt ook wel het logische positivisme genoemd)
Behandelmethoden:
Systematische desensitisatie = blootstellings-of exposuretherapie waarmee men inwendige
contra-conditionering kan bekomen, vooral toepasbaar bij angststoornissen
Voorbeeld: cliënt laten ontspannen en geleidelijk kennis laten maken bij angstige toestanden
waarbij de cliënt stap voor stap op ontspannen maner de angst voor spinnen verwerkt.
Aversieve benadering = ongewenste responsen afleren door aversie stimuli toe te dienen
Voorbeeld: APO morfine inspuiten met als gevolg braken na contact met alcohol.
Token economy system = operants aanleren, onmiddellijke bekrachtiging door tokens
Voorbeeld: goed gedrag krijgt een zonnetje.
Modeling = gedrag aan of afleren door modelingtechnieken
Voorbeeld: na kijken van film goed gedrag bespreken van hoofdpersonage.
Assertieve training = contra-conditionering op sociale angsten
Voorbeeld: zelfzekerheid aanleren door afleren van angst.
Strafprocedures/isolatie = straffen, isolatie of time-out
Cognitieve technieken = technieken die het belang onderstrepen van cognitieve processen
als mediërend proces
GEDRAGSTHERAPIE (kennis) HUMANISME (verhaal)
Gedragswetenschap Geesteswetenschap
Experimenteren Inleven, interpreteren
Concreet observeerbaar gedrag Gehele mens
Elementarisme, reductionisme Totaal denken
Gedragsverandering als doel Groei tot zelfactualisatie als doel
Gedragsverandering door beïnvloeding als Groei tot zelfactualisatie door relatie, dialoog en
controleren, corrigeren, onderdrukken acceptatie
Watson, Skinner, Thorndike, Bandura, Slot, Maslow, Rogers, Lowen, McGee, O’Brien
Spanjaard, Patterson, Van Der Ploeg
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller celienscheerlinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.39. You're not tied to anything after your purchase.
