Inleiding actuele pedagogische thema’s
Pedagogiek = wetenschap van opvoeden
Pedagogie = praktijk van opvoeden
Pedagogie is een waardengeladen discours er mogen nog zoveel theorieën bedacht
worden om goed op te voeden, het zal altijd iets blijven dat discussie opwekt. Elke ouder
voedt het kind op vanuit eigen waarden en normen. Ouders hebben een bepaald idee over
opvoeding, je kan niet objectief opvoeden.
Pedagogie is een jonge wetenschap vroeger taak van filosofen om opvoeding te
verkondigen aan ouders, ze beschikten over morele waarden. Heeft lang geduurd voor aleer
pedagogie een wetenschap werd.
Opvoeden is proberen leren met gezond verstand we moeten ons aanpassen aan cultuur,
context en situatie.
Hoofdstuk 1-basisinzichten van de
pedagogie
Een inleiding van het vak
Er gaat veel aandacht uit naar de hedendaagse thema’s rond opvoeding. Er worden momenteel nog
steeds veel boeken geschreven over het opvoeden. Maar toch zien we nog veel
opvoedingsonzekerheid bij de ouders.
We leven in tijden van pedagogisering. Het leven van kinderen wordt verder geprofessionaliseerd en
geïnstitutionaliseerd. Alle thema’s die aan bod komen zijn met elkaar verbonden als gevolg of
oorzaak.
De aandacht voor de ontwikkeling en begeleiding van het jonge kind wordt benadrukt. Reflecteren
over het eigen handelen en over maatschappelijke positie van het kind wordt gezien als de
basishouding van de kindbegeleider. Elk kind is uniek! Aandacht blijven hebben voor observatie van
gedrag, nieuwe wendingen, nieuwe invloeden en nieuwe keuzes is de basisattitude!
1. Pedagogisch optimisme
2 principes van moderne pedagogiek:
Mensen zitten niet vast aan een bepaalde bestemming, nature of maatschappelijk
grondslag van het pedagogisch denken! Mensen worden niet bepaald door hun aanleg.
Mensen zijn beïnvloedbaar door opvoeding, vorming en onderwijs. We gaan uit van het
pedagogisch optimisme. De aanleg-milieu of nature-nurture discussie is geen pedagogische
kwestie! Determinisme leidt tot fatalisme en passiviteit.
We vertrekken vanuit het idee dat een kind een vrij wezen is, een handelend subject. Kunnen
leren krijgt erkenning als de opvoeding wordt uitgedaagd en gestimuleerd wordt. Kinderen
worden uitgedaagd om zelf te doen, te denken of te handelen. Ze worden gezien als subject
met mogelijkheden tot zelfstandig handelen. De zelfstandigheid en mondigheid nemen met
de jaren toe tot een zelfverantwoordelijke zelfbepaling en mondigheid.
Waarden veranderen doorheen de tijd. Ondertussen zijn we geëvalueerd naar een moderne
pedagogie. Mensen worden beïnvloedt door opleiding, vorming, opvoeding en onderwijs. Dat is een
pedagogisch optimist, die gelooft in de beïnvloeding van de omgeving.
2. Ontwikkelingsverloop en opvoeding
Ontwikkelingsverloop en zijn kenmerkende fases:
Begin van kinderlijke ontwikkeling tot aan 9 maanden
Universeel en karakteristiek voor de mens
Joint attention mogelijk
Vrije spel staat centraal bij baby, peuter en kleuter
Kinderen van 5-7 jaar
Zelfregulatie
Bezitten taakbesef
Bewust concentreren en laten zich minder afleiden
Schoolrijp en beschikken over metacognitie
Adolescentie
Toenemend bewustzijn
Eigen persoonlijkheid en persoonlijke keuzes
Peers
Delen eigen jeugdcultuur
Ontwikkelingspsychologie wordt gezien als de levenslooppsychologie of de “life span viewpoint”.
Door de groeiende levensverwachting van de laatste generaties, leven we tegenwoordig nog
steeds samen met 4 generaties. Mensen staan langer op de werkvloer doordat er een
verhoogde levensduur is. De wetenschap verandert mee met de dagelijkse realiteit uit de
opvoeding. Belangrijkste hulpwetenschap van pedagogie is ontwikkelingspsychologie.
Life span viewpoint is een andere benadering van de ontwikkeling. De ontwikkeling van het individu
wordt vanuit een andere bril bekeken. Men probeert de ontwikkeling te begrijpen doorheen het
levenslange proces van bij de conceptie tot aan de dood.
Vertrekpunt ontwikkeling is een proces dat zich doorheen de hele levenscyclus voltrekt, zelfs
tijdens de volwassenheid of ouderdom zijn mensen onder invloed van de sociaal-culturele
veranderingen. Er wordt gefocust op de veranderingen per fase van de ontwikkeling. Er is meer
aandacht voor de omgeving.
Recente benaderingswijze:
We moeten de theorie uitbreiden. We zitten in een maatschappij met 4 generaties die in
leven zijn. Mensen leven langer en soms treffen we 4 generaties aan op de werkvloer.
Mensen zijn langer actief en doorheen het leven komen we meer in contact met
verschillende leeftijden.
De groeiende levensverwachtingen hebben effect op de manier hoe je in het leven staat. De
periodes veranderen net omdat de wereld constant verandert. De fases die elkaar opvolgen
hebben invloed op elkaar.
Voorbeeld: Kinderen die mishandeld zijn hebben trauma’s die ze meenemen tot in de hele
ontwikkeling in hun leven.
Andere manier van kijken naar de ontwikkeling. Na de leeftijd van 18 jaar blijven we verder
ontwikkelen. We ontwikkelen vanaf de conceptie tot aan de dood. Het is onder invloed van
sociaal culturele veranderingen en de veranderingen per fase en de interrelationele
beïnvloeding binnen en tussen die fases.
Kindertijd wordt niet meer gezien als formatieve periode die bepalend is voor latere
ontwikkeling. Op elk moment in de ontwikkeling is het individu vatbaar voor verandering.
De veranderingen zijn zowel kwantitatief (op ander niveau) als kwalitatief (van andere aard).
Tijdens de volwassenheid verloopt het verwerven van relevante competenties volgens
veelzijdig patroon die kunnen verschillen binnen een populatie.
Hechtingstheorie Bowlby:
De binding tussen moeder en kind is een héél belangrijke fase. De binding is essentieel. Nu is
men ervan overtuigd dat die mensen met hechtingsproblematiek toch in staat zijn om
trauma’s te verwerken en positief te veranderen. Men is ervan overtuigt dat dit kan opgelost
worden door relaties.
Voorbeeld: Persoon met hechtingsproblematiek had geen binding gehad met zijn/haar ouders. Er
ontstaan problemen met sociale relaties en het is moeilijk om op latere leeftijd een partner te vinden.
Maar als de persoon in kwestie op een partner botst die bereid is om dat op te bouwen en te
investeren in de relatie. Dan kan dit vertrouwen versterken en kan dit wel lukken om dit probleem op
te lossen. Veel meer pedagogisch ‘optimist’ dan vroeger
3 oorzaken van veranderingen:
Normatieve effecten: gebeurtenissen die alle mensen doorlopen op dezelfde leeftijd (leren
lopen, zindelijk worden,…)
Niet normatieve effecten: onverwachte gebeurtenissen die niet voorspelbaar zijn
(echtscheiding, werkloosheid,…)
Cohorteffecten: groep die geboren is in hetzelfde jaar/periode waardoor die personen
dezelfde tijdsgeest delen met elkaar. Iets eigen aan een bepaalde periode (Dutroux in de
jaren 90)
Cohorteffecten corona:
Blijvende leerachterstand bij kinderen?
Omgang met nieuwe mensen verandert, meer afstand nemen?
Meer online (onderwijs en werk)?
Mobiliteit, veilig reizen naar buitenland
Groot aantal burn- out en psychologische problemen door vermindering sociale
contacten en eenzaamheid
Een ander probleem door Corona: kinderen die geboren worden in deze pandemie hebben
geen bloedband met grootouders doordat ze elkaar niet mogen zien en knuffelen.
Vernieuwde bevindingen:
Verschillen tussen individuen nemen toe doorheen de levensloop: diversiteit van individuen
binnen eenzelfde levensfase groeit naarmate de individuen binnen een cohort ouder
worden.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller celienscheerlinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.38. You're not tied to anything after your purchase.