Dit bestand betreft een samenvatting van alle relevante literatuurgeschiedenis voor het vak Nederlands. Deze samenvatting is geschreven in het 5e jaar van de HAVO voor een van de schriftelijke examens.
Het is lastig om alle literatuurgeschiedenis uit het boek helemaal te leren, vandaar dat deze...
Literatuur
geschieden
i s 1 (circa 400-1585)
Middeleeuwen
Periode van verval, een duistere tussentijd, het romeinse rijk raakt in verval
Nederland
Standenmaatschappij
e
s
1 stand geestelijken, tussen god en de mens
2e stand adel, koningen, keizers of leenheren
3e stand boeren, grootste stand
De 3 standenmaatschappij veranderde toen de steden belangrijker werden en de burgerij
opkwam.
Verhalen die mondeling worden overgedragen noemen we orale literatuur. In kloosters
schreven monniken met pen en inkt op perkament Latijnse teksten over, oudste
tekst:”hebban alla vogala nestns hogumm hinase hic enda thu wat unbidan we nu”.
Vroeger waren er minstrelen die rondtrokken om te luisteren naar verhalen, er waren ook
geleerde schrijvers die naast hun geestelijke of burgerlijke ambt nog tijd overhielden om te
schrijven.
Ridderliteratuur was de populairste genre, er waren 2 verschillende soorten
Karelromans koning Karel de Grote hoofdpersoon
- Ware gebeurtenissen over oorlog en vechten
- Epische concentratie heldendaden van de koning
- Vrouwen spelen nauwelijks een rol
- Karel en de elegast
Arthurromans koning Arthur centraal
- Fantasieverhalen die vaak romantisch zijn
- Ridders die op een queeste met beproevingen gaan
- Roman van Lancelot
Middeleeuwen 2 (circa 400-1585)
In liefdesverhalen is sprake van hoofse liefde, zuiver, mooi, verfijnd en edel hoe mensen zich
aan het hof horen te gedragen, tegenovergestelde van hoofs is dorper, met
hoofse literatuur bedoelen we verhalen waarin de hoofse liefde tussen man en vrouw wordt
beschreven. In de middeleeuwen was de vrouw ondergeschikt aan de man, de kerk
waarschuwde de vrouw als verleidster, zolang een vrouw maagd was, werd ze gezien als een
toonbeeld van zuiverheid. Troubadours (dichters) gaven in 1200 een heel ander beeld van de
vrouw
Hoofse Lyriek : liefdesliedjes
- Heinric van Veldeke
- Eerste vrouwelijke dichteres is de Brabantse Hadewijch
Hoofse roman: boeken over liefde
- Tristan en Isolde, Ferguut, Walewein en Roman van de Roos
Hoofse verhalen: korte verhalen
- Borchgravinne van Vergi
- Beatrijs Marialegende
, Middeleeuwen 3 (circa 400-1585)
Als je een jongen van adel was, ging je op je 7e jaar naar de kloosterschool. Het onderwijs
werd in het Latijn gegeven. Later kwamen er ook universiteiten. Je werd onderwezen van de
7 vrije kunsten, een vakkenpakket dat men had overgenomen van de Romeinen. Het bestaat
uit de vakken grammatica( de leer van het correct spreken en schrijven), rhetorica ( het leren
schrijven van betogen), dialectica (het logisch leren denken en redeneren), arithmetica
(rekenkunde), geometrica (meetkunde), astrologia (sterrenkunde) en musica(muziekleer). In
ons land heeft Jacob van Maerlant een complete Latijnse encyclopedie, Der naturen bloeme,
naar het middel-nederlands vertaald in plaats van een school te bezoeken kon je als jongen
bij een vakman in de leer. Pas sinds 1900 bestaat bij ons een leerplichtwet en sinds die tijd is
het voor elke jongen en elk meisje verplicht om naar school te gaan. Met de opkomst van de
steden ontstond er literatuur waar ook gewone burgers wat van konden opsteken, dit noemt
men didactische literatuur, literatuur met als belangrijkste doel het onderwijzen van de
lezers.
Geestelijke didactische literatuur: beschrijvingen van het leven van Jezus en allerlei
heiligen.
- Franciscus van Assisi heilige
- Korte verhalen over heiligen legenden
Wereldlijke didactische literatuur: hierin wordt de mensen een spiegel voorgehouden
op een amusante manier.
- Van den vos Reynaerde
Satire stelt fout gedrag aan de kaak of bespot allerlei slechte menselijke
eigenschappen.
Gouden eeuw (circa 1585-1672)
80-jarige oorlog tegen Spanje (1568-1648)
Deze oorlog maakte samenwerking tussen de 7 gewesten noodzakelijk, waardoor de
handel opbloeide door de rijkdom en de vele contacten bloeiden ook de kunst en de cultuur.
De Verenigde Oost-Indische Compagnie werd opgericht (1602)
Het verschil tussen arm en rijk was groot en de godsdienst bleef problemen
opleveren, het protestantisme was de officiële godsdienst.
Nederland Wordt een zelfstandige staat: de Republiek der Verenigde Nederlanden
(1648)
De republiek wordt bestuurd door de staten generaal inmiddels dreigde er oorlog
tussen Nederland en Engeland. Er kwamen gevechten op zeeslagen
Het “Rampjaar”(1672)
Nederland krijgt met steeds meer Europese staten ruzie en komt er een einde aan de
enorme voorspoed
Men beschouwde de nieuwe tijd als een tijd van wedergeboorte van de mens die
opgestaan was uit de duistere middeleeuwen ( de renaissance), die term verwijst ook
naar de nieuwe belangstelling voor de Griekse en Romeinse cultuur.
Men ging de mens zien als uniek individu en we gingen anders over de wereld
denken door ontdekkingen. Het ging erom een universele mens te zijn:
Constantijn Huygens
- ‘lof der zotheid van Erasmus
Literatuur werd steeds meer een zaak van gegoede burgers, die tijd en geld hadden
om zich aan cultuur te wijden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DeBesteSamenvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.67. You're not tied to anything after your purchase.
