NU KORTING
16/20 behaald.
Deze samenvatting bevat de te kennen leerstof voor het examen Sociologie I van de VUB. Met deze samenvatting moet het mogelijk zijn om te slagen voor het vak. De samenvatting is opgebouwd aan de hand van het boek en de hoorcolleges.
Hi! Thanks for your comment. What's wrong with the summary you bought ten minutes ago? I achieved this by 16/20. Others who used this summary have already reached 14/20.
By: lindseyvrolijk • 7 year ago
By: lauren_rochtus • 7 year ago
By: phaedravanlaet • 8 year ago
By: retardedbeauty • 8 year ago
By: psyched • 9 year ago
Translated by Google
good summary if you are already thoroughly investigating the matter or know. Otherwise book is to keep up, here and there, missing terms and relationships, often case by trying to describe in their own words.
Show more reviews
Seller
Follow
RémyBonny
Reviews received
Content preview
HOOFDSTUK 1: DE
SOCIOLOGISCHE VERZUCHTING
Wat is sociologie? Een poging tot definitie, die gelukkig
mislukt
De sociologie is een humane wetenschap. In tegenstelling tot exacte wetenschappen, is de
sociologie een zeer verdeelde wetenschap. Tot zelfs de definitie van de wat sociologie nu is, zijn
veel sociologen het oneens. Over het algemeen geven inleidende handboeken dus vaak zeer korte
en nietszeggende definities:
‘Sociologie is de wetenschap van de enigszins stabiele structuren en processen van sociale aard’
Van Doorn & Lammens
‘Sociologie is een vorm van sociaal onderzoek dat heel verschillende vormen aanneemt.’
Blackwell Encyclopedia of Sociology
Wat de sociologie ons leert
In de sociologie is er één zin in het bijzonder die ons iets wil bijbrengen. Het is een les met zowel
een moeilijk als een makkelijk gedeelte.
Alles is contingent, maar niet alles is arbitrair.
Alles had anders kunnen zijn dan het nu is, en is dus in zekere zin het gevolg van toeval
(contingent). Dat wil echter niet zeggen dat alles het gevolg is van willekeur (arbitrair); in sommige
gevallen kan dat zo zijn, maar heel vaak handelen we volgens bepaalde regels en conventies.
Er is namelijk een zekere voorspelbaarheid om zaken in een bepaalde samenleving aan te
treffen. De sociologie is dus een wetenschap die gebaseerd is op waarschijnlijkheid. Voor elk
verband dat de sociologie naar voren brengt kan altijd een tegenvoorbeeld naar voren gebracht
worden.
George Murdock heeft onderzoek gedaan naar culturen, nl. de Murdock-files. Hij heeft per
onderzochte cultuur 30 kenmerken getest. Zo ook voor de huwelijksvormen. Daaruit kon hij
afleiden dat niet iedereen monogaam was. Integendeel zelfs. Uit zijn onderzoek bleek dat 80% van
de culturen polygaam zijn. En dat het zelfs niet al in 0,7% van de gevallen de vrouw de spilfiguur in
het huwelijk was(polyandrie). Bij polygynie is het de man die de spilfiguur is.
Bovenstaande geeft maar weer welke verscheidenheid er tussen culturen kan bestaan.
Howard Becker maakte naam met zijn theorieën rond afwijkend gedrag. Zo vond hij(in de jaren
’60) al dat het roken van marihuana leidde tot afwijkend gedrag. Dat afwijkend gedrag werd
volgens Becker gecreëerd door de samenleving in zijn geheel.
Contingent, maar niet arbitrair
Sociologen leren ons dat alle regels in onze samenleving opgelegd zijn door de mens. Dus niet
door de god of de natuur. Deze logica heeft in het verleden voor heel wat onrust gezorgd. Stel dat
een politieagent tegen je zegt “De wet is de wet.”. Maar jij antwoord daar op “De wet is een slechte
wet en bovenal veranderbaar”. Waarom zouden mensen dan de wet primo nog naleven.
Het was de Frans/Zwitserse filosoof Jean Jacques Rousseau die stelde dat de enige instelling in
de geschiedenis die ongestoord en zonder overleg regels kon opleggen, religie was. Daarom
Samenvatting Rémy Bonny VUB 2014-2015 1
,lanceerde hij de idee van de “civiele religie”. Dit is ook deels uitgevoerd geweest. Denken we
maar aan de vakoverschrijdende eindtermen, zoals het aanleren van burgerzin, in ons onderwijs.
Waarom zitten binnen al die variaties van culturen, samenlevingen, regels, instellingen, etc. toch
een bepaald patroon? Daar heeft de sociologie in se geen verklaring voor.
De aanloop naar de sociologische wetenschap is er gekomen naar aanleiding van de vraag om de
tegenstellingen tussen de Verlichting en de tegen-Verlichting te overstijgen. Die verlichting vond
plaats van begin de 17de eeuw tot de Franse Revolutie.
Verlichting Tegen-Verlichting
Respecteert de menselijke natuur: de mens kan Geen positief beeld v/d menselijke natuur
redelijk denken en handelen
Verwerpt religie als ordehandhaver De mens moet beschermd worden tegen zijn eigen
irrationele emoties
Kennis van de natuur via wetenschap ==> Dit zal De mens zou vooral handelen uit zijn eigenbelang
het redelijk gedrag bevorderen
Bovenstaande zal bijdragen tot geluk en De mens zou egoïstisch zijn en anderen onrecht
vooruitgang aandoen.
ALLES IS CONTINGENT Er moeten limieten opgelegd worden
Regels maken gebeurd niet vanzelf
Het was de August Comte die dan uiteindelijk het aandurfde om de twee bovenstaande
bewegingen in één vat te gooien. August Comte gaf de twee de naam “sociologie”. Omwille
hiervan wordt Comte ook wel eens de grondlegger van de sociologie genoemd. Echter wordt dat
door velen bekritiseerd. Hij wou van de sociologie, gebaseerd op de fysica, een exacte
wetenschap maken. Deze gedachtegang vond nog tot de jaren ’50 van den vorige eeuw veel
aanhang.
Volgens Comte vinden in de ontwikkeling van een samenleving 3 stadia plaats:
1. Het theologische stadium: geloof in een god, het bovennatuurlijke
2. Het meta-fysische stadium: het geloof in de ziel
3. Het positivistische stadium: de rede
Volgens Comte waren er twee krachten doorheen de menselijke geschiedenis van belang: de rede
en de emotie. Zo kon volgens Compte ook het contingente opgelost worden. De rede werd
ondersteund door de wetenschap en de emotie door de religie. Daarom richte Comte zijn eigen
religie op. Echter vond hij met zijn Religie van de Mensheid geen aanhang en is het sindsdien
volledig fout gelopen met August Comte.
De vraag hoe we moeten leven met het contingent, blijft ook vandaag actueel. De twee (moderne)
sociologen Habermas en Luhmann zorgden hier voor baanbrekend werk.
Habermas Luhmann
Het besef van het contingent is de begin van alle Samenleving geraakt het nooit eens met elkaar:
vooruitgang, maar alles kent zijn beperking geen concensusmogelijkheid
De hoe-vraag kan men wel beantwoorden. De wat Men moet dus met het arbitraire leren leven
en waarom vraag niet
Dat is de methode van de wetenschap Bijvoorbeeld door gebruik van
meerderheidsregels(bv. met verkiezingensuitslagen)
Samenvatting Rémy Bonny VUB 2014-2015 2
, Habermas Luhmann
De wetenschap reikt ons een methode aan voor een Men aanvaard het contingente
open discussie
Het arbitraire verdwijnt Plaatst zich tot op zekere hoogte bij de
tegenverlichting
Deze theorieën zijn eerder filosofisch bekeken. De meeste sociologen bekijken de zaken iets
zakelijker. Er zijn bijvoorbeeld filosofen die stellen dat een samenleving samenhangt door een
conflict met een andere samenleving. Dat schrijft in 1909(voor WOI) de Duitser Georg Simmel in
zijn essay Der Streit.
Waarom al die zorgen om orde?
Het doet er niet toe of we nu links of rechts rijden. Zolang men maar een regel heeft die één van
de twee oplegt. De mogelijkheid om tot deze nageleefde regels te komen heet sociale orde.
Het is nu eenmaal een vaststelling dat zonder beperkingen, zonder regels het samenleven één
grote chaos wordt.
De twee principes van sociale orde zijn voorspelbaarheid en berekenbaarheid.
Daaraangekoppeld kent men twee vragen:
1. Hoe worden voorspelbaarheid en een mate van orde gerealiseerd? Dat heet het probleem
van de orde
2. Welke regels zijn absoluut nodig en dus niet-arbitrair? Dat heet het probleem van de niet-
arbitraire contingentie
De legitimerende derden: natuur, geschiedenis en
samenhang
Het moeilijke leven met het contingente kent één zeer belangrijke vaststaande: de legitimerende
derden. In een sterk geseculariseerde wereld zijn er 3 zaken waarmee de socioloog rekening moet
houden. Secularisatie is, strikt genomen, het onteigenen van bezit van de Kerk.
1. Natuur: Als mensen blijven we een fysiek organisme met beperkingen. Volgens Hayek sluit het
kapitalisme het best aan bij de menselijke aard. Daarom moeten we volgens hem niet streven
naar sociale gelijkheid. Vandaag is dit uiteraard niet langer de zienswijze. De mens probeert
echter wel steeds zijn beperkingen te overwinnen. De beste illustratie hiervan is langere
levensduurte. In de laatste 50 jaar leven we gemiddeld 13 jaar langer. De reactie vanuit de
sociologie hierop was dat el beroep op genetica te verwerpen viel. Ondertussen hebben beide
een evenwicht tussen elkander gevonden.
2. Geschiedenis: Er wordt vaak teruggegrepen naar de geschiedenis als legitimerende orde. Zo
deed Comte dat met zijn drie ontwikkelingsstadia van de samenleving dat. Ook Karl Marx
deed dat. Hij stelde dat in een samenleving 2 tegenovergestelde groepen bestonden:
arbeiders en kapitaalbezitters. Deze tegenstelling ging automatisch tot een revolutie leiden
aldus Marx.
3. Samenhang: De sociologie zoekt verbanden. Zo is er vastgesteld dat er een samenhang is
tussen de type economie en het gezinstype. In geïndustrialiseerde landen zijn de meeste
gezinstypes van de orde man+vrouw+kinderen. Echter stelt men meer en meer vast dat
traditionele rolpatronen aan hun einde komen. Zo gaan er veel meer vrouwen werken, bestaan
er gezinnen bestaande uit koppels van hetzelfde geslacht, etc. .
Samenvatting Rémy Bonny VUB 2014-2015 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RémyBonny. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.37. You're not tied to anything after your purchase.
