Vroegbegeleiding
1 Inleiding
Wat is early intervention?
Early intervention is individuele, vroegtijdige, gestructureerde, lange termijn (thuis)begeleiding.
- Individueel: elk kind is anders
- Vroegtijdig: Het is zinvol om ouders zo vroeg mogelijk aan te leren hoe ze met hun kind met
een ontwikkelingsachterstand kunnen omgaan. EI is dan ook al zinvol vanaf de eerste
levensmaanden wordt bij EI op een logische manier in veel kleinere stapjes aangeboden aan
het kind
- Lange termijn: een ontwikkelingsachterstand is geen in de tijd beperkt probleem.
Levenslange stimulatie is op verschillende ontwikkelingsdoelen noodzakelijk om wat
voordien geleerd werd, niet terug te verliezen. EI wordt ook wel ‘continue interventie’
genoemd.
Leg uit: vroegbegeleiding IS early intervention.
Vroegbegeleiding is ontstaan uit de ideeën van Early Intervention. Early
Intervention is een hulpverleningsvorm die in de jaren 60 in de VS ontwikkeld werd om de
onderwijskansen van kinderen uit sociaal zwakkere milieus te optimaliseren. Deze methodiek werd
ook al snel gebruikt voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand en het grote succes hiervan
zorgde ervoor dat Early intervention wereldwijd als methodiek ingevoerd werd.
Leg uit: vroegbegeleiding is meer dan Early Intervention
Vroegbegeleiding is in Vlaanderen sterk gekoppeld aan de diensten voor thuisbegeleiding voor
gezinnen met een kind met een beperking. Het begrip vroegbegeleiding verwijst binnen deze
diensten dan naar die specifieke deelwerking of teams van begeleiders die de ondersteuning van
gezinnen met een jong kind op zich nemen.
Vroegbegeleiding wordt gekenmerkt door 3 peilers:
- Ontwikkelingsgericht: vertrekkende vanuit de mogelijkheden van het kind en rekening
houdend met de typische kenmerken van de beperking, worden ouders ondersteund in de
opvoeding van hun bijzonder kind. Ouders worden ondersteund in hoe ze hun kind op alle
ontwikkelingsgebieden maximaal kunnen ondersteunen en uitdagen.
- Gezinsgericht: het is essentieel om ouders binnen vroegbegeleiding te gidsen in de nieuwe
wereld van ‘mijn kind heeft een beperking’. Naast de vele praktische, administratieve zaken
die ouder moeten regelen, is de emotionele ondersteuning van de ouders, maar ook van
eventuele kinderen in het gezin uiterst belangrijk. Er wordt ook meer en meer gewerkt aan
het opbouwen van een stevig steunend netwerk rond deze gezinnen.
- Trajectbegeleiding: er wordt samen met de ouders naar de toekomst gekeken en en
nagedacht over een haalbaar ontwikkelingstraject.
,2 Hoofdstuk 1: Als je kind een beperking heeft..
Wat wordt er bedoeld met de ‘emotionele communicatie’ tussen ouder en kind?
De ouder-kind relatie vormt tijdens de eerste levensjaren de belangrijkste bedding voor de
ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk dat ouders sensitief reageren op de signalen van hun
kind. Wanneer ouders deze signalen beantwoorden, negatieve gevoelens opvangen en proberen om
te buigen naar een aangenamer gevoel en positieve gevoelens van het kind delen en ondersteunen,
dan spreken we van een emotionele communicatie tussen ouder en kind. Deze is belangrijk voor de
ontwikkeling van de hechtingsrelatie tussen ouden en kind, waardoor een kind zich gedragen en
begrepen kan voelen.
2.1 Ouderschap onder druk
2.1.1 ouderschapsconstellatie
leg de dynamiek van ouderschapsconstellatie uit
+ hoe kan dit beïnvloed worden door de beperking van een kind?
Het ouderschapsconstellatiemodel is de basis voor een goede vroegbegeleiding. Deze bestaat uit 4
thema’s:
- leven & groei
- sociaal emotioneel engagement
- identiteit & sociale rol
- nood aan ondersteuning
Deze 4 thema’s hebben een invloed op elkaar!
, Leven en groei
Wanneer een koppel een kind verwacht komt er naast gevoelens van intens geluk ook het gevoel dat
ze voor hun kind verantwoordelijk zijn en zullen blijven. De kern van het ouderschap wordt
omschreven als een tijdloze & onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid.
Daarnaast komen ook gevoelens van controleverlies, kwetsbaarheid en angst de kop op steken.
- Controleverlies: ze hebben het leven en de groei nooit volledig zelf in handen maar dit gevoel
vermindert wel van zodra ouders ervaren dat ze de noden van het kind begrijpen en dat ze
wel goed en voldoende voor hun kind kunnen zorgen
- Kwetsbaarheid: wanneer iets niet goed gaat met hun kind leggen de ouders de schuld bij
zichzelf. Boodschappen uit de omgeving kunnen deze gevoelens van tekortschieten, falende
verantwoordelijkheid en schuld zelfs versterken.
- Angst: angst voor de eigen ontoereikendheid bij het zorgdragen voor het overleven van de
baby. Deze angst wordt aanvankelijk snel en in zekere mate gesust als de baby onmiddellijk
na de geboorte goed eet en zich laat troosten en verzorgen.
Bij kinderen met een beperking: Dit komt voor bij ALLE ouders! Dus ook bij ouders met een
kind met een beperking! Voor hen is het evenzeer moeilijk omdat zij ook geen
referentiekader hebben waaruit zij kunnen vertrekken.
Sociaal-emotioneel engagement
- Als ouder heb je verwachtingen van je kind (dromen over hoe je kind zal zijn, maar ook hoe
ze zelf als oder zullen zijn). Het is belangrijk dat de ouders, bij de geboorte van hun kind, hun
verwachtingen gaan aanpassen aan het ‘echte kind’ dat in veel opzichten van het
‘gedroomde kind’ kan verschillen.
- De vroege ouder-kind interacties zijn de gevoelsmatige en relationele basis voor de
ontwikkeling van het kind. Deze interactie is ook wederkerig: de wijze waarop het kind op het
aanbod van de ouders reageert, zal het verdere verloop van de interactie bepalen
- Belang van sensitiviteit & responsiviteit: de oder moet zich openstellen om diverse
gemoedstoestanden en ontwikkelingsnoden van het kind aan te voelen om er dan gepast op
te reageren. Als dit lukt, dan wordt dat ‘goed genoeg ouderschap’ genoemd
o Goed genoeg ouderschap:
Sensitieve responsiviteit: de competentie om goede, aangename ervaringen
van het kind voldoende vast te houden en te ondersteunen en om de
slechte, onaangename ervaringen voldoende op te vangen en het kind te
ondersteunen om zich weer goed te voelen.
Gedoseerd structureren: kind niet alles toelaten, grenzen stellen. Door
ondersteunend te structureren ontwikkeld een kind in de ouder-kindrelatie
zelfstandigheid.
‘Zorgen voor’, ‘Samen doen’, ‘zelf doen’: Het ‘zorgen voor’ en ‘samen doen’
is zeer belangrijk. Bij het ‘zelf doen’ staat de ouder steeds back up.
Bij kinderen met een beperking: Lang en veel ‘zorgen voor’ & ‘samen doen’ maar negeer niet
dat zij ook zelf dingen willen doen. Ouders kunnen hierbij in de valkuil stappen door soms te
gaan overstructureren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller QuirinaVdW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.