Hoofdstuk 1: Sociologische verbeelding
1.1 Het 'sociologisch bewustzijn' is tamelijk recent
• Het is makkelijker om verafgelegen zaken (vb: de sterren) wetenschappelik te
benaderen, dan zaken die dicht nij ons staan
o Hierdoor kwamen de menswetenschappen pas later
• Sociologie : onderzoekt de sociale voorwaarden waaronder men 'mens' wordt
1.2 De sociologische verbeelding ontstond in crisistijden
• Waarom duurde het zo lang?
• Natuurlijke distantie ontbreekt
§ Sociologie bestudeert onderwerpen die je niet makkelijk kan objectiveren
§ = iets tot object / voorwerp maken waar je afstand van kan nemen, zodat je
het kan bestuderen
§ Mensen maken zichzelf niet graag tot object van de wetenschap
§ De maatschappij zit in ons (bepaalt onze identiteit)
§ Het drinkt ook door in ons lichaam (vb: een ritme in ons hongergevoel)
§ Hierdoor is het zo moeilijk om een afstandelijke, objectieve huding aan te
nemen t.o.v de samenleving
• Sociologie ontluistert en wekt weerstand op
• Ontluisteren = de uitstraling van iemand wegnemen
• Mensen zijn geneigd zich beter voor te doen dan ze zijn
• Een objectieve, rationele analyse van het menselijk gedrag wekt vaak weestand op
• Vaak voelen de machtigen of de leden van de elite zich bedrijgd door de sociologische
waarheid
o Ze zijn bang dat de waarheid er voor zorgt dat ze hun bevoorrecht positie kwijtspelen
o Sociologie = subversief (ontmaskert)
§ Socioloog gelooft alleen in wat het onderzoek hem oplevert
§ Kan enkel gedijen in een democratische samenleving
• In sommige landen mag je niet zeggen wat je wil over bv de paus
• Socioloog = ontdekkingsreiziger (Peter Berger)
• Deze houding moet je kunnen aannemen t.o.v de eigen samenleving
• Du Bois
• Eerste zwarte amerikaanse socioloog
• Ongelijkheid en racisme
• Stond tegelijk binnen en buiten de samenleving
• Hij leefde in een samenleving waar hij niet in toe behoord
• Leverde Geweldige sociologische inzichten
• Ontheemden ervaren de wereld vaak als onwerkelijk ipv een scherp inzicht te
ontwikkelen
• Belangrijkste ontsteker van sociologische verbeelding : de samenleving bekijken door de
ogen van vreemden
• Montesquieu
• Voorloper van de sociologie
• 2 perzen waren erg verbaasd over de levenswijze van de Fransen
• Het sociologisch bewustzijn wordt geprikkeld door crisis
• Het is niet eenvoudig de ingrijpende veranderingen te overzien, omdat ze nog lang niet ten
einde zijn
, Julie Van der Mueren
1.3 De twee 'revoluties'
• De vuurbeheersing zorgde voor een omslag van de machtbeheersing in de natuur
o Voor het vuur was de mens kwetsbaar, omdat men niet opkon tegen
roofdieren
Van landbouw naar indsustrie: De opkomst van de industriële maatschappij
• De neolithische revolutie
• Rontrekkende jagers en verzamelaars vestigden zich
• Akkers bewerken (landbouw)
• Eigendom ontstond doordat mensen zich grondgebied toe eigenden
• Steden + staten ontwikkelden
o Er was nood aan een complexe arbeidsdeling, bestuur en rechtregels
• Men brengt oorzaken samen onder 1 noemer : The great transformation
o Ruwe vereenvoudiging
Franse Revolutie
• Politieke omwentelingen in Frankrijk
• Het volk kwam aan de macht
• Politieke modernisering en democratisering
• Vrijheid, gelijkheid en breoderlijkheid ipv de bestaande sociale orde
Industriële Revolutie
• De toepassing op grote schaal van technische innovaties, te beginnen met het
aanwenden van stoomkracht in de productie en het transport
• Begin van talrijke uitvindingen
• Fabrieken, spoorwegen, havens
• Ambachten werden vervangen door fabrieken
• De productieverhoudingen werden onpersoonlijker
• Industrialisering
• De samenleving werd doelbewust georganiseerd --> modernisering
• ZIE SCHEMA PAGINA 20 (begrippen begrijpen)
o Charismatisch: de groep verleent charisma aan leider, omdat ze in hem
geloven
o Overlevingseconomie : alles wat ze jaagden was voor directe consumptie
o Gewoonterecht: Er was geen schrift of echte wetten, maar men
herinnert zich momenten waarbij ieman gestraft werd voor iets wat hij
deed
o Animisme: alles zijn bezielde fenomenen
o Domesticatie v.d natuur : de natuur moet zich aanpassen aan ons
o Sedentair: behoefte aan regels en stabiliteit
• => sociale ongeleikheid (mensen die bezitten en mensen
die niet bezitten)
o Democratische staat: het vermogen tot verandering van leiders
o Rationeel legaal gezag: wij gehoorzamen iemand om dat de wetten
kloppen en in overeenstemming zijn met de grondwet
• Wanneer de minister een wet uit zijn duim zuigt zal hij
afgezet worden
o Traditioneel gezag: door de positie/familie waarin je geboren bent
, Julie Van der Mueren
o Stagnatie: stilstaand
• Een maatschappij bestaat uit verschillende onderdelen, wanneer je een fundamentele
verandering aanbrengt kunnen alle andere aspecten ook veranderen
1.4 intermezzo: beleefde verandering
OVERGESLAGEN IN LES , LEZEN
1.5 Het sociaal probleem als bron van de sociologische benadering
Wat is een sociaal probleem?
• Voorwaarden:
o Er moet objectief iets schelen aan het samenleven
• Armoede
• Werkloosheid
• Discriminatie
• Analfabetisme
§ Ojectieve vaststelbare feiten
o Het subjectieve component
• Vooraleer iets een sociaal probleem wordt, moeten
mensen het als problematisch ervaren
§ Vb: vroeger kon bijna niemand lezen en
schrijven, maar niemand vond dat erg
o Het collectief aspect
• Hoe meer mensen iets problematisch vinden en dit
intenser ervaren, hoe meer iets een sociaal probleem
wordt
• Wat voor de ene groep problematisch is, is dat niet voor
de andere
• Aan iedere probleem zijn verschillende kanten die door
verschillende groepen verschillend wrodt belicht
• Vb: sommige mensen vinden druggebruik een probleem,
anderen drughandel
o Oplosbaarheid Extra info toevoegen
• Sociale problemen ≠ door de overheid als problematisch
gedefinieerde toestanden
• Socioloog schenkt ook aandacht aan standpunten van
andere groepen
• Socioloog analyseert en verklaart op een afstandelijke
manier, maar betreedt het sociale veld als medespeler net
als de rest
1.6 Wright Mills over sociologische verbeelding
Pagina 26 -29 eens lezen
1.7 Twee voorbeelden van sociologische verbeelding: Compte en Spencer
August compte (1798-1857)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievandermueren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $9.79. Je zit daarna nergens aan vast.