Samenvatting GZCII: alle soorten kanker op een rij
23 views 0 purchase
Course
Gezonde En Zieke Cellen II
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Halverwege GZCII was ik het overzicht he-le-maal kwijt. Daarom heb ik alle vormen tumoren op een rijtje gezet. Onder andere de aard, risicofactoren, diagnostiek, behandeling en prognose staat allemaal compact onder elkaar in dit document. Een must have als je het spoor bijster bent voor het tentame...
Goedaardig: expansieve groei, geen metastasen, scherpe begrenzing.
Kanker is per definitie kwaadaardig: infiltratieve groei, metastasering, onscherpe begrenzing.
Benigne vs maligne!
Borstkanker:
● Aard van tumoren: adenocarcinomen
○ Premaligne laesies: basaalmembraan nog intact
■ DCIS ⇒ kalk, segmentaal en structuurvorming
■ LCIS/LN ⇒ E-cadherine verlies, toevalsbevinding en multifocaal
○ Maligne:
■ Invasief carcinoom NST/invasief ductaal carcinoom: 40-75%; velden clonale cellen
■ Invasief lobulair carcinoom: 5-15%, rijtjes en losse cellen, moeilijker te zien dus MRI en vaker
ablatio!
■ Mastitis carcinomatosa: 1%
● Moleculair:
○ ER+ pathway (via LCIS/DCIS) is vaker laaggradig, ongeveer 80%, ER- agressiever bij jonge vrouwen.
○ HER2+ (overexpressie van oncogen): 20%, vroeger was dit vervelend maar tegenwoordig medicatie!
○ Triple negatief ook agressieve tumoren
● Risicofactoren: 45+, BRCA1/2 mutaties, mammografisch hoge densiteit, premaligne afwijkingen, bestraling bij
Hodgkin, mammacarcinoom in VG, latere leeftijd 1e kind of nullipara, orale anticonceptiva en verhoogd BMI.
○ Ongeveer 20% mammacarcinomen door BRCA1/2 ⇒ 60-80% hoger risico. Bij type 1 ook meer kans
ovariumcarcinoom en bij man vooral hoger risico prostaatcarcinoom.
● Standaard diagnostiek = triple diagnostiek: LO, röntgendiagnostiek (X-thorax bzd en echo) en punctie/biopt
○ Indicaties voor MRI: mammografie niet beoordeelbaar, grote tumor of lobulair carcinoom (bdz kijken)
○ PET-CT ⇒ disseminatieonderzoek
● Behandeling: DCIS II-III, LCIS of carcinoom.
○ Ablatio mammae (>5cm) ⇒ verwijderen gehele mamma, evt huidsparend; OKT of SNP; evt.
neo-adjuvante behandeling! Vaak ook adjuvante RT op thoraxwand (T3/T4, jonge leeftijd, graad III)
○ Mammasparende therapie: lumpectomie + adjuvante radiotherapie borst (altijd); OKT of SNP.
○ Evt. systemische therapie als 10-j-o stijgt met minimaal 4%, (neo)adjuvant evt in combi RT of palliatief;
anti-hormonaal bij + geteste tumoren, targeted therapy bij HER+ (trastuzumab).
○ Pre-operatieve + lymfeklieren: neo-adjuvante chemobehandeling en dissectie/RT anders SNP!
○ SNP: bij positieve klier adjuvante RT op axilla.
● Prognostische factoren recidief: jong (<40 jaar), lymfekliermetastases, grootte, B&R-gradering, lymf en
angioinvasie, 3x negatief (eerste uitzaaiingen vaak al binnen 5 jaar).
Longkanker:
● Aard van tumoren: TNM bij beide soorten gelijk.
○ Niet-kleincellige longkanker (86%)
■ Plaveiselcelcarcinoom (19%) ⇒ air conducting system na metaplasie
■ Adenocarcinoom (41%) ⇒ pneumocyten; groeiwijzes ⇒ lepidisch, acinair, (micro)papillair, solid
■ Grootcellig ongedifferentieerd (10%) ⇒ verlies eigenschappen waardoor niet herkenbaar
○ Kleincellige longkanker (13%) ⇒ neuro-endocriene cellen; cellen max. 1/3e lymfocyt.
● Risicofactoren: Roken (85% correlatie), schadelijke stoffen (asbest), luchtvervuiling, andere longziekten,
genetisch.
● Symptomen: in begin asymptomatisch; persisterend hoesten, dyspneu d’effort, hemoptoë, pijn op borst,
stridor, recidiverende pneumonie, gewichtsverlies/malaise/koorts, heesheid (n. recurrens laryngeus).
○ Let op suggestieve syndromen: pancoast syndroom (longtop) en vena cava superior syndroom
○ Kleincellig: + paraneoplastische syndromen: syndroom van Cushing in 5-10% gevallen
(ACTH-producerende longtumor)
● Diagnostiek: X-thorax/CT voor differentiatie DD ⇒ weefseldiagnose mbv bronchoscopie/echografie-punctie ⇒
PET-CT voor stadiëring. Mediastinale lymfeklier stadiëring ⇒ EBUS (bronchoscopie)/EUS of cervicale
mediastinoscopie = essentieel voor beleid!!! MRI hersenen vanaf stadium III/+ mediastinale lymfeklieren.
, ● Behandeling: vanaf stadium IV (50% bij diagnose) per definitie niet curatief, 2/3e op voorhand al irresectabel.
○ Chirurgie (voorkeur) of radiotherapie, chemotherapie en immunotherapie
○ NSCLC
■ Stadium I ⇒ chirurgie of stereotactische RT (minder complicaties maar geen PA/klierdissectie)
■ Stadium II ⇒ chirurgie en adjuvante chemotherapie
■ Stadium III ⇒ chemoradiatie en immunotherapie; heel soms chirurgie
■ Stadium IV ⇒ palliatief/verminderen symptomen; systeemtherapie (targeted of
immunotherapie) of RT. Opties afhankelijk van histologie, genetisch profiel en PDL1.
● Chemo ⇒ 10 naar 13 maanden overleving.
● Targeted ⇒ remmen van oncogenen bij adenocarcinoom; erlotinib (EFGR-TKI
remmer), evt. ALK/BRAF. Altijd gescreend bij een stadium IV.
● Immunotherapie ⇒ blokkeren PD-L1/CTLA-4; altijd in combi met chemo!
○ SCLC
■ Stadium I-III ⇒ chemoradiatie en profylactische hersenbestraling
■ Stadium IV ⇒ metastases op afstand; palliatieve chemotherapie en bij goede respons
profylactische hersenbestraling geven.
Dermato-oncologie:
● Aard van tumoren:
○ Non-melanoma huidkanker (90%)
■ Basaalcelcarcinoom (80%) ⇒ basale keratinocyten epidermis; niet invasief maar wel destructief
● Verschillende klinische varianten: nodulair, superficieel (lijkt op Bowen), sprieterig,
gepigmenteerd of een ulcus rodens
■ Plaveiselcelcarcinoom (20%) ⇒ keratinocyten; kan metastaseren (10%), vaak oudere mensen
● Actinische keratose (zonlicht) = potentieel premaligne huidafwijking; gelaat,
handruggen of schedeldak. Behandeling = oppervlakkig; cryotherapie, fluorouracil
crème, curettage en coagulatie, fotodynamische therapie.
● Ziekte van Bowen (HPV-geassocieerd) = plaveiselcelcarcinoom in situ; lijkt op eczeem.
Zelfde behandeling als keratose maar soms chirurgie
○ Melanomen (10%) ⇒ melanocyten; veel tussen 40-60 jaar (jonger dan non-melanoma), BRAF
■ Lentigo, superficieel spreidend (75%), nodulair (15%), acrolentigineus (5%), amelanotisch
● Risicofactoren: zonexpositie + aanleg (melanomen 10% familiair) + leeftijd
○ Melanomen: endogeen ⇒ huidtype, veel moedervlekken (>50), >3 dysplastische moedervlekken, +FA,
RT in VG en immunosuppressiva/cytostatica. Exogeen ⇒ excessieve blootstelling UV-licht en
zonverbranding jonge leeftijd
○ Meer kans metastases bij plaveiselcarcinoom: multipel, snel recidief, gelokaliseerd op
slijmvliezen/oren/lippen, >2cm, slecht gedifferentieerd en diepe invasie.
● Klinisch beeld van een melanoom ⇒ een veranderende moedervlek met asymmetrische groei,
pigmentverschuiving, jeuk/stekend gevoel, ulceratie en bloeding.
● Diagnostiek:
○ Bij non-melanoma huidkanker mbv stansbiopt na beoordeling klinisch beeld!
○ Melanoom ⇒ excisie met 2mm marge; geen stansbiopt: 3D-beeld, contaminatie en onrustige cellen;
SNP heeft alleen diagnostische waarde! ⇒ + geeft meer kans op recidief of uitzaaiingen maar alsnog
50-70% blijft ziektevrij.
● Behandeling:
○ Plaveiselcelcarcinoom: chirurgie + RT
○ Basaalcelcarcinoom: afh. van type, lokalisatie, grootte en conditie van patiënt
■ Nodulair en sprieterig ⇒ chirurgie en als dat niet mogelijk RT
■ Superficieel ⇒ oppervlakkige technieken (cryotherapie, fluorouracil, fotodynamische therapie)
○ Melanoom: SNP bij Breslow >0.8mm en re-excisie.
■ Aanvullend:
● Adjuvante systemische behandeling bij stadium III-IV (in-transit, lymfeklier of distale
metastases); immunotherapie (ipilimumab/nivolumab), targeted (BRAF ⇒ vemurafenib
en MEK ⇒ trametinib) of chemo
● Radiotherapie ter palliatie (pijn, hersenmetastases of irresectabel melanoom)
● Regionale geïsoleerde perfusie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Silvattingen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
