Economisch beleid
Hoofdstuk 1 rol van de overheid in de economie : Doelstellingen en
instrumenten van het economisch beleid.
1.1 De rol van de overheid in de economie
Gemengde economie : Twee belangrijke partijen namelijk de overheid (gouverment) en de
marktpartijen ( bedrijven, organisaties, NGO’s, consumenten)
• Overheid in de brede zin: Federale overheid, monetaire overheid (centrale bank),…
• De twee partijen vormen de bouwstenen van de west Europese economieën.
Staatseconomie: Economieën waarbij enkel de overheid een partij is en er geen rol weg gelegd wordt
voor de marktpartijen.
• Theoretisch concept: Zelden in de praktijk, enkel landen (China, Noord-Korea, Rusland) die er
zeer dicht bij aanleunen zonder 100% te matchen met de staatseconomie.
Perfecte markteconomie : Economie waarbij enkel de marktpartijen een rol spelen.
• Theoretisch concept: Zelden in de praktijk, , enkel landen (VS) die er zeer dicht bij aanleunen
zonder 100% te matchen met de perfecte markteconomie.
Binnen West-Europa komen vooral de gemengde economieën voor :
• Belangrijke trend: De overheid speelt steeds een belangrijkere rol in de gemengde economie.
Hoe kan je de omvang van de overheidssector in de economie meten : Twee indicatoren
• G0 in % van het bbp :
o Het bbp (bruto binnenlands product) is een getal dat uitdrukt wat de waarde is van
de Belgische economie.
▪ Optel som van C (private consumptie) + I (private investeringen) + G
(overheidsuitgaven) + E-Z (netto handel namelijk export - import).
o Voorbeeld: BBP is 100 en G is 17 dan is G0 in percentage in het BPP 17%.
o Hoe is dit voor België? De overheidsbeslag (belang) is jaren toegenomen maar de
laatste jaren is dit gezakt door de centrum rechtste regering.
, • % van de werkende die bij de overheid zijn: Hoeveel procent van de mensen die een job
hebben zijn bij de overheid.
o Hoe is dit voor België? Daling doorheen de jaren.
1.2 Wat is overheidsbeleid?
Verschillende soorten definities met bepaalde elementen die terug kopen
Overheidsbeleid : Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzen (Hoogerwerf (1989)).
Overheidsbeleid: Economische politiek is het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder
(…) wordt genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie, ordening,
stabilisatie en verdeling te realiseren.
• Basiskenmerken : Doeleinden, middelen, tijdskeuzen.
• Voorbeelden: Stimuleren van innovatie, energiebeleid, arbeidsmarkthervomringen,…
Efficiëntie vs. effectiviteit vs. doelbereiking: Drievuldigheid (Moeilijk& examenvraag)
• Efficiëntie (doelmatigheid): De goedkoopste manier om het doel te bereiken. Verwijst naar
de kostprijs verbonden aan de ingezette middelen om een doel te bereiken.
o Illustratie : Muggen kan je bestrijden met een atoombom (niet efficiënt maar wel
effectief), je kan ook een spray kopen om de mug te doden (efficiënter).
• Effectiviteit (doeltreffendheid) : De mate waarin het beleid bijdraagt tot de realisatie van de
doelstelling.
• Doelbereiking (de mate waarin het doel wordt bereikt)
EXAMENVRAAG: Leg op basis van een zelfgekozen voorbeeld het verschil uit tussen effectiviteit,
efficiëntie en doelbereiking van een overheidsbeleid.
• Grafiek : X-as (effect dat de overheid wenst te bereiken) en de T-as (tijdsperiode met T0 het
moment dat er net verkiezingen zijn geweest en T1 het einde van de regering 5jaar. Z is het
effect, meting van vandaag (aantal jobs vb. 140 000 ) op het moment t.
o D: Doelstelling die de overheid op het einde van de regeerperiode wilt bereiken
namelijk 200 000 jobs.
, o C: Aantal jobs dat je hebt nadat de overheid beleid (maatregelen) heeft gevoerd (vb.
loonkosten verminderen, nachtarbeid eenvoudiger maken,…)
o B: Normale groei, de groei die je zou hebben als de overheid niks onderneemt (vb.
160 000 jobs).
Conclusie grafiek (antwoord examenvraag) :
• Doelbereiking (is het doel bereikt?): Nee, het doel is niet bereikt aangezien er 175 000 jobs
bereikt zijn. Er is ergens wel een mate van doelbereiking maar binair gezien is het doel niet
bereikt.
• Effectiviteit ( de mate waarin het beleid bijdraagt tot het bereiken van de doelstelling): Door
het beleid stijgt het aantal jobs dus er is effectiviteit.
• Efficiënt: Om dit te weten heb je de kostprijs van het beleid nodig. Stel enkel de regelgeving
is aangepast voor 5 euro dan is dit heel efficiënt, indien loonkosten zijn moeten vermindert
voor 17 miljard euro is dit minder efficiënt.
EXAMENVRAAG: Tekening gegeven (waarbij B=C) en leg de 3 termen uit.
• Geen effectiviteit omdat B het punt is zonder beleid en C het punt met beleid hetzelfde zijn.
• Doelbereiking: Alleen mate van doelbereiking ( er werd opgeschoven naar het punt d).
• Efficiëntie : Niet efficiënt want uiteindelijk komen B en C samen dus is alles wat je gedaan
hebt weggegooid geld.
, 1.2.1 Verantwoordelijkheid economisch beleid
Heel wat actoren die een verantwoordelijkheid spelen in het economisch beleid
• Overheid d.w.z. politieke overheden + administraties + centrale bank (= monetaire overheid):
o Ruim begrip: Centrale, regionale (gewesten), lokale (gemeentes, dorpen) overheden
maar ook suprationale overheden (Europese instellingen).
o In deze cursus wordt de focus gelegd op de centrale (federale/politieke) overheid.
• Kiezers: Kiezers die een partij kiezen hebben invloed op het economisch beleid. Kiezen voor
de NVA (rechts) of de PvdA (links) heeft een effect op het economisch beleid.
• Parlement
• Belangengroepen : Vakbonden, milieugroeperingen, unizo, WWF,..
• Buitenlandse instellingen: IMF, Wereldheidsorganisatie
o Als landen in financiële moeilijkheden geraken kunnen zij enkel lenen aan het IMF
onder bepaalde voorwaarden.
EXAMENVRAAG: Som drie verschillende partijen op die verantwoordelijkheid dragen rond economisch
beleid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EmmaVandaele. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.