Summary
Samenvatting Neuropedagogiek
- Course
- Institution
Hierin vindt je zowel de slides uit de les als eigen genomen notities tijdens de hoorcolleges. Dit is niet aangevuld met de informatie uit het handboek.
[Show more]
Seller
Follow
evaclaeys_
Content preview
NeuropedagogiekOverzicht cursus
Inhoud
Overzicht cursus ...................................................................................................................................... 1
Inleiding: .................................................................................................................................................. 2
Waarom neuropedagogiek.................................................................................................................. 2
Deel 1....................................................................................................................................................... 7
1. Methoden van onderzoek in de (cognitieve) neurowetenschappen .......................................... 7
2. Basisinzichten uit de cognitieve neurowetenschappen ............................................................ 14
Deel 2: Thema’s uit de neuropedagogiek.............................................................................................. 22
3. Het lezende brein ...................................................................................................................... 22
4. Het rekenende brein ................................................................................................................. 29
5. Het lerende brein: executieve functies ..................................................................................... 38
6. Het emotionele brein ................................................................................................................ 48
7. Het sociale brein ........................................................................................................................ 55
8. Plasticiteit en de rol van omgevingsfactoren ............................................................................ 61
Deel 3..................................................................................................................................................... 72
9. Neuropedagogiek: mogelijkheden en grenzen ......................................................................... 72
10. Neuromythes ......................................................................................................................... 80
11. Neuro-ethiek ......................................................................................................................... 89
Exameninfo + voorbeeldvragen ............................................................................................................ 89
Pagina 1 van 92
,Inleiding:
Waarom neuropedagogiek
Neuro & Pedagogen
• “We gebruiken maar 10% van onze hersenen”
o Niet waar, verkeerde interpretatie van neuro-onderzoek, gebruiken constant 100%
• “Het regelmatig inoefenen van bepaalde cognitieve vaardigheden verandert de structuur van de
hersenen”
o Waar, Op basis van ervaringen, leren kunnen onze hersenstructuren veranderen
• “Verschillen in de dominante hersenhelft (links vs.rechts denken) kunnen prestatie in leren
verklaren”
o Niet waar, hardnekkige neuromythe
• “Leerproblemen die het gevolg zijn van een verstoorde hersenontwikkeling kunnen niet
geremedieerd worden in onderwijs”
o Niet waar, structuur van hersenen kunnen wel veranderen
• “De hersenen zij volledig ontwikkeld zodra leerlingen naar de middelbare school gaan”
o Niet waar, nog vele belangrijke ontwikkelingen in de adolescentie
Waarom neuropedagogiek?
• Kennisexplosie obv cognitieve neurowetenschappen
o Neurologische verklaringen voor ontwikkelingsstoornissen zijn niet nieuw
▪ Biologie van belang bij ontwikkelingsstoornissen, leerstoornissen, opvoeding, ..
▪ “A definition of developmental dyscalculia, stressing the hereditary or
congenital affection of the brain substrate of mathematical functions is ….”–
erfelijkheid
▪ Toen niet zoals nu hersenonderzoek doen, waren afhankelijk van patiënten met
hersenletsel (letsel op bepaalde plaats gaf gevolgen op vaardigheden van
persoon) (bv hersenletsel in brocca of wernikke -> taal moeilijkheden)
o Later niet invasieve methoden -> Ontstaan cognitieve neurowetenschappen (=
kennisexplosie)
▪ Niet afhankelijk van patiënten of radio actieve stoffen om hersenen te
onderzoeken
▪ Magnetic Resonance Imaging (MRI): structuur en functie van hersenen in kaart
brengen
o Biologische basis van mentale functies onderzoeken (cognitief, sociaal,
emotioneel, …)
o Wat gebeurd er wanneer mensen leren, welke gebieden van belang bij
welke functies, …
• Neuropedagogiek als nieuw wetenschapsdomein
= Niet invasieve methode -> cognitieve neurowetenschappen => brug tussen
neurowetenschappen en pedagogie (= Neuropedagogiek)
o Focus op leren
▪ Hoe leren we ? + Hoe kunnen we leren optimaliseren?
• Publieke en maatschappelijke interesse in het ‘brein’
o Recente media: bv: ‘breinman’, artikels, nieuws, onderzoek (vaker gepubliceerd dan
pedagogisch onderzoek), …
o Boeken: bv breinwijzer (niet altijd gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek)
Pagina 2 van 92
, o Hersenen in pedagogisch debat
▪ Organisatie van het secundair onderwijs (oriëntatienota hervorming 2nd ond)
o Kneedbaarheid van hersenen , Emotionele onvolwassenheid, .. -> eerste
jaren algemeen en later een studiekeuze maken
▪ Zelfsturende leerling
o Leerling moet zelf leergedrag kunnen sturen, moeten structuur zelf
kunnen opleggen <-> neurologisch rijpingsproces nog volop bezig
(hersenonderzoek gelinkt aan controlefuncties)
▪ Moet de school ’s ochtends later starten
o Bioritme van adolescenten loopt anders dan kinderen en volwassen
waardoor ze minder uitgeslapen zijn in de ochtend <-> moeten leren aan
afspraken te houden <-> rekening houden met ritme (!geen onderzoek)
o Onderzoek punten en afwezigheid wanneer school later startte: betere
resultaten (!1 studie in 1 context)
o Onderzoek in Vlaanderen interesse in brein
▪ CLB veel vaker geconfronteerd met atypische ontwikkelingstrajecten – hier is
kennis over neuro meest toepasbaar -> biologische oorzaak in leren en
ontwikkelen
• Hersenonderzoek kan misbruikt of over geïnterpreteerd worden
o Bv apps om hersenen te trainen (niet onderzocht)
▪ Niet altijd zo bedoeld, maar wordt makkelijker aangenomen wanneer je over
hersenen spreekt
▪ Vaak wel uit een correct element vertrokken, maar verkeerde conclusie
o Neuromythes
▪ Bv links- en rechtsdenkers is een misinterpretatie
▪ Vaak gestoeld om neurowetenschappelijke kennis gestoeld maar over
geïnterpreteerd of verkeerd geïnterpreteerd
• ! Belangrijk als pedagoog geldigheid van hersenargument in te schatten
Belang opleiding & vorming
• Training en professionele ontwikkeling van mensen in het veld moet neurowetenschappen (voor
zover op toepassing van pedagogische fenomenen) bevatten
• Neurowetenschappen <-> pedagogiek (zitten beiden in beide geloofsovertuigingen)
o Optimisme
▪ Gelooft dat neurowetenschappen de pedagogische praktijk volledig zal
veranderen
Pagina 3 van 92
, o Objectieve kennis om met pedagogische thema’s om te gaan
o Evidence-based
• Evidence zal uit neurowetenschappen komen
o Bv: geneeskunde was vroeger obv ervaring, nu veel objectiever -> exacte
wetenschappen verschaffen inzicht in menselijk lichaam net zoals
neurowetenschappen in de pedagogie -> zorgt voor gelijkaardige
kennistoename
o Als we de biologie kennen, wordt opvoeden en onderwijs misschien een
biologische interventie
o Sceptisme
▪ Directe toepassing van Neurowetenschappelijke resultaten niet mogelijk
o houdt geen rekening met complexiteit van opvoeding
• Neurowetenschap maakt hier een abstractie van
o Neurowetenschap is descriptieve wetenschap (wat is) <-> pedagogiek is
normatieve wetenschap (wat moet zijn)
• Willen we opvoeden volgens kind maken dmv medicatie
o Ecologische validiteit verzamelde gegevens
• Opvoeding in neurowetenschappelijk onderzoek is volledig anders
dan in de omgeving van gezin of klas
o Gevaar voor misvattingen
• Argumenten zijn niet correct voor bepaalde interventie
• Toepassing enkel via tussenstap (cognitieve)
o Gematigde positie (zo positioneren in deze cursus)
▪ Neurowetenschappen gaan de pedagogiek niet overnemen
▪ Raakvlakken mogelijk
o Verbinding zoeken
o Niet alle neurowetenschappen en niet alle domeinen van de pedagogiek
▪ Zowel pyschologische, pedagogische als neurologische disciplines
o Psych: Mentale micro processen als basis voor gedrag (individu)
o Neuro: cognitieve neurowetenschappen (basis voor mentale processen)
o Peda: interesse voor onderwijs, opvoeding, leren, .. op micro-niveau
- Alle 3 even belangrijk in de neuropedagogiek, even objectief, gelijkwaardig,..
- Op alle 3 werkt de omgeving in
Neuropedagogiek
= Waar bruggen bouwen tussen neurowetenschappen, pyschologie en pedagogiek
• Mogelijkheden
o Effect van genen op de structuur van de hersenen
Pagina 4 van 92
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evaclaeys_. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now