Een zeer uitgebreide uitwerking van de casussen 1.1 t/m 1.9 van KLO van geneeskunde (UU). Het bevat tabellen met kolommen over symptomen, diagnostiek en behandeling, zeer handig voor het leren van de stof! Zelf heb ik een 9.0 voor het tentamen behaald.
Differentiaaldiagnose buikpijn
- Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of irratable bowel syndrome (IBS) (S)= veel voorkomende
chronische darmaandoening (dikke darm).
o Buikpijn en veranderingen in het defecatiepatroon (diarree/verstopping). De pijn is vaak
krampend, in onderbuik of gehele buik en intermitterend of continu aanwezig.
o Als klachten 3 maanden aanwezig zijn.
o Geen peritoneale prikkelingsverschijnselen.
- Gastro-enteritis (= ontsteking vd maag en darmen, door virusinfectie, bacteriële infectie (Salmonella)
of voedselvergiftiging. Het geneest vaak spontaan in enkele dagen.
o Misselijkheid, braken, pijn in de onderbuik, buikkrampen, diarree (met bloedbijmening vooral
bij bacteriële oorzaak).
o Geen peritoneale prikkeling.
o Peristaltiek is versterkt hoorbaar bij auscultatie.
o Ernstige diarree en/of overgeven kan leiden tot uitdroging die levensbedreigend kan zijn,
vooral bij kleine kinderen en ouderen.
o Ziektegevallen in omgeving.
o Voedselvergiftiging (S) = diarree, overgeven; na het eten van besmet voedsel
- Urineweginfectie/ urolithiasis (S)= bij vrouwen is de plasbuis korter, daarom komt een
urineweginfectie bij vrouwen vaker voor.
o UWI: Vage pijn in de onderbuik, mictieklachten kunnen ontbreken (kleine beetjes plassen =
pollakisurie, strangurie = pijn bij plassen)
o Urolithiasis: soms koliek pijn (=vanuit flank naar liezen), braken en hematurie.
o Pyelonefritis: koorts, pijn in de flank/rug, slagpijn in de nierloge
o De diagnose wordt gesteld met urineonderzoek (nitriettest, bacteriën en leukocyten en
eventueel erythrocyten in het sediment, urinekweek).
o Bacteriëmie/ urosepsis: koude rillingen (bed schudt mee) en klappertanden.
- Obstipatie (S)= vooral bij ouderen en kinderen leidt het tot buikklachten.
o Oorzaak: ongezonde voeding met te weinig vezels, te weinig beweging, overgewicht,
onregelmatig leven en psyhische factoren (zoals stress) of sommige medicijnen.
o Buikpijn, gevoel verstopt te zitten.
o Geen peritoneale prikkelingsverschijnselen.
- Diverticulitis (S)= op zichzelf onschuldig, maar als het gaat ontsteking is het= recividerende ontsteking
vd wand vh colon.
o Pijn in linkeronderbuik, dyspeptische klachten, wisselende defecatie, misselijkheid en
eventueel braken en koorts.
o Ernstig?→ bij lichamelijk onderzoek infiltraat in de linkeronderbuik.
- Cholecystitis (Z)= galsteenkoliek: intermitterende afsluiting vd galwegen.
o Pijnaanvallen (dus met pijnvrij interval!) in rechterbovenbuik, kan uitstralen naar rechter
schouderblad (diafragmaprikkeling), misselijkheid, braken en bewegingsdrang.
o Drukpijn onder de rechterribbenboog, galblaas palpabel.
- Choletithiasis= acute cholecystitis→ galstenen→ galblaaswand ontstoken.
o Pijn in rechter bovenbuik, koorts, misselijkheid, braken, vol gevoel, ontkleurde ontlasting en
donkere urine en lokale peritoneale prikkeling. Hieruit kan zich een infiltraat in de
rechterbovenbuik ontwikkelen.
1
,- Cholangitis = galwegontsteking.
o Oorzaak: vernauwing of verstopping in de galwegen→ doorstroming van galvloeistof minder
goed→ bacteriën uit de dunne darm kunnen zich dan gemakkelijker nestelen in de galwegen.
o Pijn in de rechterbovenbuik, koorts en koude rillingen, geelzucht (geel zien van de huid en het
oogwit) en soms jeuk.
- Acute appendicitis (S)= acute ontsteking dv appendix, met obstructie vh lumen en soms perforatie.
o Eerst: pijn in bovenbuik, gebrek aan eetlust, misselijkheid of braken.
o Later: pijn naar rechteronderbuik. De temperatuur is 37,5-38,5. In een later stadium kan een
lokaal infiltraat ontwikkelen. Doordat de ligging van de blinde darm wat kan variëren, kunnen
de pijnklachten ook op een iets andere plaats voorkomen.
o Wel peritoneale prikkeling
o Teken van MCburny, teken van Blumberg/Rvosing, psoasfenomeen (=verergering van pijn bij
excentrisch verlengen psoas in liggende positie), défénse musculaire.
o Verzwakte/ afwezige peristaltiek.
o Afwezigheid van anorexie (gebrek aan eetlust) pleit tegen acute appendicitis.
- Pelvic inflammatory disease (PID) (S)= subacute ontsteking in het kleine bekken door SOA (vaak
chlamydia, soms gonnoroe) die niet op tijd wordt behandeld → bacteriën gaan in eildeider →
buikholte: endometritis (baarmoederontsteking) of salpingitis (eileiderontsteking). Het symptoomloze
beloop van een chlaymdia-infectie is berucht.
o Pijn in de onderbuik en koorts.
o Geelgroene fluor uit cervixmond, slingerpijn, weke drukpijnlijke uterus (endometritis) of een
pijnlijk en vergroot adnex (enkel- of dubbelzijdig).
- Hernia inguinalis (Z)= liesbreuk die ernstige pijn ter plaatse veroorzaakt. Bij beklemming van een
liesbreuk, treedt darmobstructie op.
o Lokale heftige pijn en roodheid.
o Er kan zich een ileus ontwikkelen door darmobstructie, met risico op gangreen en perforatie
vd darm.
- Buikwand pijn (S)= berust vaak op spiercontusie of een beklemde zenuw en is redelijk goed te
lokaliseren.
o Buikpijn vanuit de buikwand wordt erger bij het aanspannen vd spieren.
- Menstruatiepijn (V)= pijn en krampen in de buik; alleen bij menstruatie
- Buikgriep (V)= hoofdpijn, buikpijn, waterige diarree, koorts, overgeven, spierpijn
- Psychogeen (S)= divers; bij afwezigheid somatische oorzaak
- Bijwerkingen geneesmiddelen (S): metformine en een aantal antibiotica kunnen voor buikpijn zorgen.
NSAID- of corticosteroïdgebruik kan leiden tot bloedende mucosa of perforatie van maag of
duodenum. Cumarinederivaten kunnen aanleiding geven tot een spontane intra-abdominale bloeding
of rectushematoom.
o Roken: maagklachten.
o Alcohol: maag, lever
o Koffie en vet: maag, galblaas.
2
,Leeftijd & invloeden
- Leeftijd:
o Bejaarden vaker: obstipatie, diverticulatose, UWI, cholecystitis/ cholelithiasis, ileus, vasculaire
problemen, pancreatitis, herniae en maligniteiten.
o Kinderen (<15jaar): virale gastro-enteritis (rotavirus), lymfadenitis mesenterialis en obstipatie.
Appendicitis komt relatief vaak voor bij kinderen en jongvolwassenen, PDS bij 15-65-jarigen.
o Bij vrouwen in de fertiele fase is het belangrijk om de kans op zwangerschap en op een SOA in
te schatten.
- Invloeden:
o Bewegingsdrang: koliek (gal- of niersteen)
o Geen bewegingsdrang: stilliggen, vervoerspijn en pijn bij zuchten of hoesten: peritoneale
prikkeling→ peritonitis, perforatie en shock
o Bleekheid, transpiratie, verminderd bewustzijn of angstige indruk → shock
o Voeding:
Ulcus vermindert.
Vet eten profoceert een galsteenaanval.
Alcoholgebruik geeft: maagklachten (gastritis, ulcus, perforatie), hepatitis (later
levercirrose).
Buikpijn tijdens of vlak na een maaltijd kan een teken zijn van angina abdominalis.
o Mictie: UWI.
o Defecatie:
Buikpijn verbetert na defecatie? PDS en obstipatie.
Meer dan 24 uur geen ontlasting en flatus (winden laten)? Ileus.
o Menstruatie:
Tijdens menstruatie: endometriose
Altijd behalve menstruatie: ovulatiepijn.
Uitblijven van menstruatie en totaal onregelmatig vaginaal bloedverlies: dreigende
abortus of EUG.
Licht tussentijdens bloedverlies: endometritis (door chlamydia of gonorroe).
o Houding:
Voorovergebogen: acute pancreatitis.
o Inspanning:
Bovenbuikpijn die bij inspanning verergt? Angina pectoris of angina abdominalis.
o Koorts: kan ontbreken bij hoge leeftijd, afweerstoornissen of gebruik van corticosteroïd.
Algemene peritonitis, pyelonefritis en salpingitis.
Met icterus (=gele kleur) en koude rillingen? Acute cholecystitis of cholangitis.
3
, Bijkomende klachten
- Koorts
- Misselijkheid of vol gevoel
- Braken
- Diarree
- Afwijkende gekleurde ontlasting of urine: melaena
o Melaena = bloeding hoog in de tractus digestivus, die meestal wijst op een bloedend ulcus
pepticum.
- Gebrek aan eetlust (anorexie)
- Gewichtsverlies
Alarmsymptomen en vitale functies
- Hypotensie/ shock
- Facies abdominalis
- Pulserende tumor in de bovenbuik
- Plankharde buik
- Hoge koorts
- Erg zieke indruk, stilliggen, bleekheid, angstige indruk, transpireren of een verminderd bewustzijn →
shock.
- Vitale functies= ademhalingsfrequentie, polsfrequentie en arteriële bloeddruk. Als dit verhoogd is →
ernstige situatie.
- Een wat gespannen patiënt kan soms moeilijk de buikspieren ontspannen; het laten optrekken vd
benen (knieën gebogen) kan zinvol zijn ter ontspanning.
Lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek
Inspectie:
o Facies abdominalis =ingevallen gelaat, scherpe smalle neus, ingezonken ogen, vale
kleur→ peritonitis door bijv een perforatie van maag of darmen.
o Operatielittekens -> adhesies of stengileus (=obstructie)
o Oppervlakkige of opgeheven adembewegingen -> wijzen op peritoneale prikkeling
o Opgezette buik en zichtbare peristaltiek ->passen bij een ileus
o Zwelling en roodheid in de lies -> wijzen op een beklemde liesbreuk
o Hoestpijn en schudpijn aangegeven in de buik -> peritoneale prikkeling
Ausculatie
o Verzwakte of afwezige peristaltiek (stille buik) (gedurende 5 minuten) -> peritoneale
prikkeling
o Hoog klinkende peristaltiek met gootsteengeruizen -> darmobstuctie.
Percussie
o Pijn -> peritoneale prikkeling recht boven plaats van oorzaak
o Opgeheven leverdemping -> vrije lucht in de buikholte door perforatie van maag of
darm, soms colon voor de lever
o Gedempte percussie van ruimte van traube -> vergrote milt of lever
Palpatie
o Drukpijn= pijnlijk ter plaatse vd aandoening: teken van McBurney→ appendicitis
o Loslaatpijn= pijn die ontstaat wanneer de buikwand ingedrukt wordt en vervolgens
wordt losgelaten: peritoneale prikkeling
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marjan-dejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.
