Hoofdstuk 1
Harold D. Lasswell (1936): veel informatie over politiek gaat eigenlijk over ‘wie krijgt wat, wanneer en
hoe.’
- Politiek is de studie van ‘invloed’ en het ‘invloedrijke’.
- Hoe bepaalt politiek het openbaar beleid.
- Met andere woorden: een verkenning van hoe openbaar beleid tot stand komt en hoe het
wordt veranderd door te putten uit concepten en theorieën in vergelijkende pontics.
Openbaar beleid kan niet worden begrepen zonder verwijzing naar beleidsvorming, die verwijst naar
een reeks beslissingen van openbare actoren zoals regeringen, parlementen en openbare besturen,
die echter worden beïnvloed door andere openbare actoren en door particuliere actoren.
Als beleidsresultaten en beleidseffecten de kernthema’s van het overheidsbeleid zijn, concentreert
hun onderzoek zich in het algemeen op twee fundamentele kwesties: beleidsvariatie en
beleidsverandering.
- Beleidsvariantie: de verklaring van verschillen tussen overheidsbeleid tussen sectoren en
landen.
- Beleidsverandering: de verklaring van stabiliteit en verandering staat centraal.
In de politieke wetenschappen vinden we over het algemeen dat er drie hoofdthema’s zijn die de
verschillende subdisciplines doorsnijden:
- Staatsbestel: institutionele structuren die een politiek systeem kenmerken.
- Politiek: politieke processen
- Beleid: inhoud van beleid staat centraal.
Stabiele patronen kenmerken het beleidsproces, wat invloed heeft op de aard en vormgeving van hun
beleid.
- door dit veronderstelde causale verband om te keren, ontwikkelden Theodore Lowi (1964)
zijn klassieke onderscheid tussen verschillende beleidstypen, met het argument dat
verschillende beleidsterreinen vaak worden gekenmerkt door verschillende politiek, waarbij
soms meer en soms minder tegenstrijdige interacties tussen politieke actoren betrokken zijn.
Beleid wordt gebruikt voor een activiteiten met een zeer verschillende reikwijdte.
- Hele reek maatregelen in een bepaalde sector, zoals milieubeleid, sociaal beleid, economisch
beleid of fiscaal beleid.
- Een vergelijkbare benadering om publieke activiteiten op beleids subgebieden te beschrijven.
- Zelfs binnen beleid subgebieden worden onderscheidende beleidsvraagstukken of doelen
geïdentificeerd.
- Verband met regelgevende instrumenten.
- Samenvattend kan openbaar beleid op een van de volgende vier manieren worden begrepen:
- Sectorspecifieke maatregelen (energiebeleid)
- Subveldspecifieke maatregelen (beleid inzake hernieuwbare energie)
- Specifieke problemen in deelgebieden (terugleververgoedingen)
- Regelgevende instrumenten die verband houden met de problematiek (niveau van
terugleververgoedingen)
Theoretische perspectieven op beleid
- Terwijl de rationalistische benadering een ideale opvatting definieert van hoe beleid zich zou
moeten ontwikkelen, biedt het incrementalistische perspectief een verklaring voor het feit dat
dit ideaal in werkelijkheid bijna nooit wordt bereikt.
- ‘Garbage can model’: Overheidsbeleid laat vaak het tegenovergestelde patroon zien dat
wordt voorgesteld door rationalistische modellen (Cohen). Op basis van dit model had
Klingdon het framework voor meerdere streams ontwikkeld.
, 2
- De rationalistische benadering beschouwt beleidsvorming als een proces van
probleemoplossing. Deze benadering tracht niet het beleidsproces te verklaren, maar schrijft
een ideale opvatting voor van hoe beleidsvorming georganiseerd en evolueert om tot
optimale oplossingen voor de onderliggende beleidsproblemen te komen.
- Lasswell: idealiter zou het beleidsproces gebaseerd moeten zijn op verschillende stappen die
een logische volgorde volgen: inlichtingen, promotie, voorschrift, aanroeping, beëindiging en
beoordeling.
Fasen van het beleidsproces±
- Beleidscyclus: politieke activiteiten → probleemdefinitie en agendasetting,
beleidsformulering en goedkeuring, implementatie, evaluatie.
Probleemdefinitie en Beleidsformulering en Implementatie Evaluatie
agenda-setting goedkeuring
Waarom veranderen Hoe komen Waarom mislukken Hoe kunnen
percepties en definities beleidsbeslissingen bepaalde beleidseffecten
van beleidsproblemen eruit? beleidsmaatregelen? (uitkomsten en
in de loop van de tijd / effecten) worden
verschillen ze van land gemeten?
tot land?
Waarom worden Hoe kunnen Welke factoren Welke factoren
bepaalde problemen beleidsresultaten verklaren de variantie verklaren variatie in
genegeerd terwijl worden verklaard? in de uitvoering van beleidseffecten?
andere op de agenda beleid?
worden geplaatst?
Kansen en uitdagingen voor beleidsvorming
- Budgettaire beperkingen, waarmee regeringen worden geconfronteerd en die van invloed zijn
op de organisatie en beleidsvorming van de staat.
- Economische globalisering, die de posities van staten beperkt om beleidsproblemen op te
lossen.
- Digitalisering.
Hoofdstuk 2
Typologie: mogelijke entiteiten groeperen op basis van gelijkenis.
Lowi’s typologie:
- Lang erkende verschillen tussen overheidsbeleid en het maken ervan, leidend tot de
beroemde oorzakelijke verklaringen dat de ‘politiek de politiek bepaalt’.
- Maatregelen die van invloed zijn op:
- De verdeling van middelen van de overheid naar bepaalde ontvangers (Distributief
beleid)
- Openbare middelen gebruiken om bepaalde groepen te helpen.
- Middelen van de ene maatschappelijke groep naar de andere overdragen
(Herverdelingsbeleid)
- Alleen winnaars en geen specifieke verliezers.
- Voorwaarden en beperkingen voor individueel of collectief gedrag specificeren
(Regelgevend beleid)
- Regels voor menselijk gedrag en dit beleid heeft alleen rechtstreeks invloed
op de verdeling van kosten in de samenleving.
- Staatsinstellingen creëren of wijzigen.(Samenstellend beleid)
- Laagste mate van publieke aandacht, aangezien alleen de hoogste politieke
laag zich zorgen maakt.
, 3
Type beleid Definitie Voorbeeld
Regelgevingsbeleid Beleid waarin voorwaarden en Migratiebeleid,
beperkingen voor individueel milieubescherming,
en collectief gedrag worden consumentenbescherming
gespecificeerd
Distributief beleid Beleid distribueert nieuwe Boerderij subsidies, lokale
(staats) bronnen infrastructuur, zoals wegen en
scholen.
Herverdelingsbeleid Beleid dat de distributie van Welzijn; landverdeling;
bestaande bronnen wijzigt progressieve belastingen
Samenstellend beleid Belastingbeleid dat de Wijzigingen van
staatsinstellingen creëert of procedureregels van
wijzigt parlementen; oprichting van
nieuwe overheidsinstanties
Ex ante (Latijn, van tevoren) zijn beschouwingen die vooraf plaatsvinden waarbij de moeilijkheid is
dat eventuele toekomstige omstandigheden moeten worden ingeschat. De term wordt onder meer
gebruikt bij financiële vooruitzichten als er een schatting wordt gemaakt van de verwachte
terugverdientijd van investeringen.
Ex post (Latijn, achteraf of na afloop) zijn beschouwingen die achteraf plaatsvinden.
Wilson´s typologie
- Onduidelijke beleidstypen afwijzen en in plaats daarvan een onderscheid maken tussen
beleid op basis van de vraag of de gerelateerde kosten en baten ofwel wijdverbreid of nauw
geconcentreerd zijn.
- In combinatie met de typologie van Lowe is de benadering van Wilson analytisch
overtuigender, aangezien deze nauwkeuriger is over de kenmerken van beleidsvorming en de
actoren die daarbij betrokken zijn.
- Een ander voordeel is dat het dynamischer is, aangezien het formuleren van een
bepaalde politiek kan verschuiven van het ene type politiek naar het andere.
Benefits
Costs Concentrated Diffuse
Concentrated Interest groups (‘zero-sum game’) Entrepreneurial politics
- De verwachting is dat (ondernemende politiek)
beleidsbeslissingen sterk - Deze
zullen worden beïnvloed beleidsverandering
door de standpunten en vereist de
middelen van relevante aanwezigheid van
belangenverenigingen. 'politieke
- Incrementalisme: het ondernemers' die
doorvoeren van minimale ondanks sterke
, 4
aanpassingen aan maatschappelijke
bestaande weerstand bereid zijn
beleidsarrangementen. politieke voorstellen
te ontwikkelen en
door te voeren.
- Natuurrampen.
Diffuse Clientelistic politics Majoritarian politics
(cliëntelistische politiek) (majoritaire politiek)
- Overheden zullen - Wanneer zowel de
waarschijnlijk worden kosten als de baten
geconfronteerd met een van een bepaald
relevante belangengroep beleid breed worden
die gunstig is voor hun verdeeld, kan een
hervorming inspanningen. regering geen of
- Clientelistische politiek slechts geringe
speelt zich meestal achter tegenstand
de schermen af en is het ondervinden t,
resultaat van een waarbij
consensus tussen beleidsmakers de
politieke actoren en voorkeuren van het
belangengroepen, electoraat
waardoor beide partijen nauwlettend volgen
hun respectieve belangen bij het nemen van
kunnen hun beslissingen.
nastreven.
Governance/bestuur: politieke aansturing van publieke en private actoren.
Governance-instrumenten specificeren de middelen of technieken waarmee overheden hun
beleidsdoelen proberen te bereiken.
Governance Principes verwijzen naar specifieke klassen of groepen van governance-instrumenten.
Hood’s typologie
- Nodaliteit, autoriteit, schat en organisatie: deze middelen van de overheid illustreren de
verschillende manieren 'om mensen dingen te laten doen die ze anders misschien niet
zouden doen; of het stelt mensen in staat dingen te doen die ze anders misschien niet
hadden gedaan '
- Nodaliteit verwijst naar de centrale rol die overheden spelen met betrekking tot het gebruik en
de verspreiding van informatie binnen de politiek.
- Het voordeel van nodaliteit ligt in de relatief lage kosten van hun toepassing en
implementatie; hun zwakte ligt in hun vaak beperkte en onzekere effectiviteit.
- Autoriteit wordt gedefinieerd door het gebruik van de wet als de centrale bron voor
overheidsinterventie.
- Autoriteit impliceert de legitamiteit van wettelijke of officiële macht en geeft de
overheid de mogelijkheid om maatschappelijke actoren te dwingen wettelijke regels
te volgen.
- Regelgevend beleid van Lowi.
- Economische regulering: de focus ligt op de voorwaarden voor toegang tot en
werking binnen markten.
- Sociale regulatie: houdt zich bezig met het verminderen en vermijden van negatieve
effecten die voortkomen uit economische marktactiviteiten.
- Een centraal voordeel is de grote voorspelbaarheid van beleidseffecten, tenminste
als wordt uitgegaan van effectieve implementatie van de wettelijke regels.Ook slechts
kleine gevolgen voor de begroting.
- Nadelen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottecroijmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.50. You're not tied to anything after your purchase.