6. auto-immuunziekten
Hoorcollege
HC.1 Tolerantie en auto-immuniteit
HC.2 Immunotherapie – biologicals
HC.3 Immunologische nierziekten
HC.4 Functie en anatomie van het oog
PD.5 Auto-immuunziekten van het oog
PD.6 Een patiënt met een rood oog
HC.7 Ooginfecties
VO
VO.1 en VO.2 Antistof en auto-immuundiagnostiek I en II (IMM)
ZO
ZO.1 Het oog: infectie- en immuunziekten
ZO.2 Autoinflammatie en inflammasoomactivatie
ZO.3 Pathologie v immunologische nierziekten
ZO.4 Endocriene auto-immuunziekten
Samenvatting Judith Bus – 2B2
, 2
HC.1 Tolerantie en auto-immuniteit
Immunologische tolerantie: voorkomt reactiviteit tegen auto-antigenen (eigen antigenen).
Definitie tolerantie: het gecontroleerd niet reageren van lymfocyten op (auto-)antigenen waartegen
potentieel een reactie kan plaatsvinden.
Tolerantie: twee mechanismen
- Centrale tolerantie inductie (deletie van auto-reactie lymfocyten) in primaire lymfoïde
organen (thymus en beenmerg).
- Perifere tolerantie inductie (suppressie, anergie = inactivatie) in secundaire lymfoïde organen
(milt, lymfeklieren en MALT).
Het is de bedoeling dat de lymfocyten niet te sterk, maar ook niet te zwak binden aan lichaamseigen
MHC-moleculen.
Twee soorten selectie: positieve selectie en negatieve selectie van T-cellen
➢ Positieve selectie
De eerste selectie is de positieve selectie. Hierbij wordt er gekeken of de TCR en goede affiniteit
heeft voor lichaamseigen MHC. Dus… kan het lichaamseigen MHC goed herkend worden?
De T-cellen met een te lage of te hoge affiniteit voor lichaamseigen MHC gaan in apoptose.
➢ Negatieve selectie
De tweede selectie is de negatieve selectie. Hierbij wordt er gekeken of de TCR niet een te hoge
affiniteit heeft voor lichaamseigen peptiden in MHC. De cellen met een te sterke affiniteit voor
lichaamseigen peptiden gaan ook in apoptose. Deze cellen kunnen namelijk onnodig een
immuunreactie opwekken.
o Hoe komt de thymus aan al deze lichaamseigen antigenen om te presenteren (als peptiden)?
De medullaire epitheelcellen van de thymus bevatten een gen, AIRE (AutoImmune
REgulator). Dit gen codeert voor een transciptiefactor, die de transcriptie van
weefselspecifieke antigenen induceert. Op deze manier kunnen er lokaal (in de thymus)
verschillende soorten weefselspecifieke antigenen aangeboden worden door de cTEC’s.
Er is dus een window voor de gewenste bindingssterkte. Aan de hand van deze selecties blijven
alleen de T-cellen over die tolerant zijn voor lichaamseigen antigenen en MHC’s, maar reageren op
lichaamsvreemde antigenen en MHC’s.
Samenvatting Judith Bus – 2B2
, 3
Sommige lymfocyten ontsnappen aan deze selectie waardoor er lymfocyten overblijven die o.a. auto-
immuun zijn. Hierdoor bestaat er ook een perifere tolerantie. In de perifere tolerantie worden ‘foute’
lymfocyten inactief / niet functioneel gemaakt.
Anergie: inactivatie van lymfocyten door…
- Binding van (auto-)antigeen aan de antigeenreceptor in afwezigheid van de co-stimulatoire
signalen (signaal 2). Zonder de co-stimulatoire signalen gaat de cel in anergie.
- Regulatoire T-cellen remmen direct ‘foute’ lymfocyten. Regulatoire T-cellen hebben dezelfde
(auto-)antigeen receptoren. Wanneer de ‘foute’ lymfocyt bindt aan een APC die deze (auto-
)antigenen presenteert wordt deze over het algemeen geactiveerd. Echter, in aanwezigheid
van de regulatoire T-cel wordt deze geremd via vier verschillende mechanismen:
o De regulatoire T-cel bevat hoog affine IL-2-receptoren die zo veel IL-2 wegvangen
waardoor de ‘foute’ lymfocyt deze niet meer herkend / kan gebruiken. IL-2 is een
groeifactor, waardoor er geen proliferatie zal plaatsvinden als deze wordt
weggevangen door de regulatoire T-cel.
o De regulatoire T-cel brengt CTLA-4 receptoren tot expressie. CTLA-4 heeft een
extreem hoge affiniteit voor CD80/86 (hoger dan CD28). Hierdoor worden de
CD80/86 bezet door de regulatoire T-cel en kan op deze manier niet voor signaal 2
zorgen bij de ‘foute’ lymfocyt.
o De regulatoire T-cel produceert cytokines (IL-10 en TGF-bèta) die direct de functie
van de ‘foute’ lymfocyt remmen.
o De regulatoire T-cel produceert granzymes. Deze enzymen maken gaten in het
celmembraan van de ‘foute’ lymfocyt.
Doorbreken van tolerantie
- Polyklonale activatie door virussen
1. Virus infecteert cel
2. Virus zorgt ervoor dat de cel ongeremd gaat delen
Voorbeeld: EBV. EBV infecteert B-cellen. Wanneer dit toevallig een auto-reactieve B-cel is
zorgt het virus ervoor dat deze klonaal gaat delen. Resultaat: vermeerdering van de auto-
reactieve B-cellen.
Samenvatting Judith Bus – 2B2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller judithbus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
