Uitwerking van de doelstellingen van VTV van het 1e blok in het basissemester van het 1e jaar HBO-V op de Viaa. De doelstellingen zijn uitgewerkt met de modules van skills-online en de theorielessen van VTV. De volgende modules horen bij de uitgewerkte doelstellingen:
- Mondverzorging;
- Persoonl...
1. De student kan benoemen welke materialen je nodig hebt voor de mondverzorging bij een volwassene ;
Materialen:
• Dentaswab: stokje met een sponsje om etensresten te verwijderen.
• Gewone tandenborstel: borstel met bosjes nylon haartjes.
• Tongreiniger: instrument om aanslag van de tong te verwijderen.
• Flossdraad: draad met waslaagje om tussen het gebit te reinigen.
• Rager: spiraalvormig borsteltje om tussen het gebit te reinigen.
• Gazen: deze kunnen nat worden gemaakt en om de vinger gewikkeld worden om de mondholte te
reinigen.
• Lippenbalsem: vet voor soepele lippen (bijv. vaseline, labello)
• Mondspray: voor verfrissing of reiniging.
• Tandenstoker: houten stokje voor reiniging tussen het gebit. (Platte kant naar boven!)
• Elektrische tandenborstel: automatisch bewegende tandenborstelkop.
• Airfloss: elektrisch flossen met lucht en water.
• Bijtblokje: Blokje om de mond open te houden.
• Driekopstandenborstel: Borstel met haartjes rondom. (Handig bij bijten)
• Verdikte greep: dit houdt makkelijker vast.
• Prothese bakje: Bakje met deksel voor het droog bewaren van de prothese.
• Protheseborstel: Gewone borstel met aan de achterkant een extra puntborstel.
2. De student kan uitleggen welke werkwijze je volgt en wat de aandachtspunten zijn bij de mondverzorging ;
Aandachtspunten:
Het is belangrijk om dagelijks één of meerdere malen te poetsen / het gebit te verzorgen. Mondverzorging bestaat
niet alleen uit tandenpoetsen, het bestaat daarnaast ook nog uit het reinigen van een kunstgebit of prothese, het
reinigen van de mondholte, het reinigen van de tong en een inspectie van de mond. De doelen van mondverzorging
zijn dat alle mogelijke complicaties (zie punt 4) voorkomen worden.
Het is belangrijk de cliënt te instrueren op het gebied van werkwijze, materialen, etc. als dat nodig is. Laat de cliënt
zitten. Als dit niet mogelijk is, leg hem dan is een zijligging of halfzittend. Een staande cliënt is namelijk niet handig,
want de cliënt is zo minder stabiel. Let op wondjes, pijn en gedrag: sommige patiënten vinden het moeilijk om te
communiceren. Daarnaast kun je (op lange termijn) letten op gewichtsverlies en verminderde eetlust.
Werkwijze:
Bij een nieuwe opname:
Breng binnen 24 uur na de opname de mondgezondheid van de cliënt in kaart en leg dit vast in het zorgplan. Vraag
naar het gebit: heeft de cliënt nog eigen tanden, enkele implantaten of een volledig kunstgebit? Vraag ook naar hoe
hij zijn gebit verzorgt, mogelijke problemen, wensen en vaardigheden.
Schema mondverzorging:
Eigen gebit Prothese
Na de maaltijd etensresten met water wegspoelen of de resten met een gaasje verwijderen
2x per dag poetsen van elementen, tandvlees en 2x per dag schoonmaken met tandenborstel, water en
slijmvlies. Goed naspoelen met (zout) water vloeibare zeep
1x per dag schoonmaken met ragers, ’s Nachts prothese droog en schoon bewaren. ’s
tandenstokers of flossdraad. Morgens afspoelen en vochtig in de mond doen.
1x per dag alles poetsen bij enkele implantaten. Evt. voorgeschreven chloorhexidinegel aanbrengen.
Tong schrapen Tong schrapen
Spoelen met chloorhexidine of fluoride opl. als
dit voorgeschreven is.
Afweergedrag:
,Een cliënt kan de mondzorg ook weigeren. Dit kan komen door pijn, angst voor pijn, problemen uit de jeugd,
aandoeningen van het zenuwstelsel of spierstelsel, vermoeidheid of onveilige gevoelens. Zorg dat de cliënt zich op
zijn gemak voelt en probeer ze dan te helpen. Trek tijd uit en wees geduldig: dring niet aan en neem ze serieus. Leg
alles goed uit, noem hoelang het gaat duren. Je kunt alle materialen laten zien en er bij vertellen wat het is, hoe het
werkt en waarom je het moet gebruiken. Zorg ook dat je op de goede manier gaat staan en laat de cliënt eventueel
via een spiegel meekijken. De cliënt kan ook iets vasthouden, zodat hij daar een beetje mee bezig is. Spreek af dat
je stopt als de cliënt dat zegt. Als ze echt niet willen kun je het altijd later nog eens proberen. Als niets werkt, ga
dan in overleg met je collega’s.
Bass-methode (tandenpoetsen):
Borstel onder een hoek van 45° t.o.v. de lengteas van het gebit. Poets tand voor tand. Eerst de buitenkant, dan de
binnenkant en dan bovenop.
- Voorbereiding:
1. Verzamel materialen en zorg voor privacy.
2. Pas handhygiëne toe en doe handschoenen aan.
- Uitvoering
1. Poets volgens de methode
a. Elektrisch: 3 à 5 seconden per tand/kies + flossen enz.
b. Normaal: 10 seconden per plek (zorg voor overlap) + flossen enzo.
2. Tong reinigen: Laat de cliënt de tong zo ver mogelijk uitsteken, plaats de schraper zo ver mogelijk achterop
de tong en zorg dat de schraper goed contact maakt. Dan schraap je van achteren naar voren.
- Afronding:
1. Mond spoelen met water
2. Spullen schoonmaken
3. Handhygiëne toepassen.
Kunstgebit reinigen:
De cliënt pas ’s nachts de prothese niet in. Het verschilt per materiaal of de prothese droog of nat bewaard moet
worden, dus dit moet met de cliënt overlegd worden. Als het kan 1x per week in natuurazijn reinigen.
- Voorbereiding:
1. Verzamel materialen en zorg voor privacy.
2. Pas handhygiëne toe en doe handschoenen aan.
- Uitvoering
1. Verwijder eerst de onderste prothese en daarna de bovenste prothese.
2. Poets met een speciale protheseborstel met vloeibare zeep en spoel hem daarna af.
3. Laat de cliënt de mond spoelen.
4. Masseer de kaakwallen.
5. Inspecteer de mond, reinig eventueel.
6. Plaats de protheses terug.
- Afronding:
1. Mond spoelen met water
2. Evt. lippenbalsem aanbrengen.
3. Handhygiëne toepassen.
Mondholte reinigen:
Cliënten die bijv. in een coma liggen hebben een verhoogd risico op een droge mond, tandsteenvorming, halitose
(slechte adem) en aspiratiepneumonie (longontsteking door verslikken). Deze cliënten mogen geen gebitsprotheses
dragen. Je reinigt de mondholte met natte gazen. Je vertelt altijd wat je gaat doen, of de cliënt nou bij kennis is of
niet.
Voorbereiding:
1. Verzamel materialen en zorg voor privacy. (natte gazen, vaseline)
2. Plaats het hoofd opzij (vraag toestemming!)
3. Pas handhygiëne toe en doe handschoenen aan.
, - Uitvoering
1. Werk rustig en met aandacht.
2. Voer de mondinspectie uit.
3. Poets de tanden of reinig het kunstgebit.
4. Reinig de mond met water en gaas (van achteren naar voren).
- Afronding:
1. Vet de lippen in.
2. Pas handhygiëne toe.
Mondinspectie:
Inspecteer de mond minimaal 2x per week. Zoek voor signalen van problemen, ook buiten de mond zelf. Betrek de
cliënt bij de inspectie, stel vragen.
Voorbereiding:
1. Verzamel materialen en zorg voor privacy. (Tongspatels en natte gazen)
2. Pas handhygiëne toe en doe handschoenen aan.
- Uitvoering
1. Werk systematisch: eerst de lippen (buiten en binnen), dan het wangslijmvlies, tandvlees, gebitselementen,
tong, mondbodem, gehemelte en de keel.
2. Kijk naar de droogte van de mond en inspecteer de mondgeur.
- Afronding:
1. Pas handhygiëne toe.
2. Leg vast in het zorgplan.
3. De student kan benoemen welke veiligheidsaspecten van belang zijn bij de mondverzorging, hoe je veilig kunt
werken en risico’s kunt voorkomen;
Signalen bij mondproblemen:
• Slechter eten en drinken
• Pijn aan de mond
• Slechte adem
• Slecht verdragen van warm, koud, zuur, zoet, hard, etc.
• Slikklachten
• Droge mond
• Bloedend tandvlees
• Gewichtsverlies
• Pijn
Voortekenen van mondproblemen (groter risico op het ontstaan)
- Cliënt kan zelf niet meer de mondverzorging onderhouden
- Cliënt doet de gebitsprothese niet meer in
- Angst voor pijn
4. De student kan uitleggen welke complicaties er kunnen optreden bij onvoldoende mondzorg en hoe je deze
complicaties kunt voorkomen en verzorgen.
Het is belangrijk om een goede mondverzorging te onderhouden, want een slechte mondgezondheid kan zorgen
voor veel problemen. Mondproblemen komen vooral voor bij cliënten die:
- Radio- of chemotherapie krijgen en daardoor weinig weerstand hebben;
- Vanwege lichamelijke omstandigheden zelf hun mondverzorging niet kunnen onderhouden;
- Verward zijn (dement, delier);
- Een eetverbod hebben of sondevoeding krijgen (vaak last van een droge mond, verhoogd risico op
bacteriële infecties. Ze moeten om dit te voorkomen regelmatig water drinken of de mond spoelen);
- Hoge koorts hebben;
- Een grote operatie hebben ondergaan;
, - Diabetes (grotere kans op infecties) of Parkinson (slikproblemen) hebben;
- Reflux hebben (maagsap in de mond zorgt voor erosie)
- Een verstandelijke beperking hebben;
Ze hebben vaak zwakke motoriek, een afwijkende tandstand, spierspanningen,
gebitsbeschadigingen of sondevoeding.
Syndroom van Down: slappe tong- en mondspieren. Dit zorgt vaak voor problemen met slikken,
eten, drinken en spreken. Ze ademen vaak door hun mond, waardoor ze last hebben van een droge
mond en een beperkte werking van het speeksel. Ook hebben ze vaak korte wortels bij hun tanden
en kiezen, waardoor die bij ontstekingen snel loslaten.
Gezonde mond Afwijkende mond
De kleur is normaal roze Wangzakken, mondbodem en gehemelte zijn droog,
wit uitgeslagen of rood gevlekt, bloedend.
Geen laesies of bloedingen, mondhoeken zijn gaaf Taai en droog weefsel
Lippen zijn glad, roze en vochtig Droge, gebarsten lippen en gescheurde mondhoeken
Geen bloedend tandvlees, infecties of oedeem Onder de prothese (op de kaakwal) zitten zweertjes
(Prothese) Geen scherpe en afgebroken elementen (Prothese) Wel scherpe en afgebroken elementen.
Als de tong niet gereinigd wordt kun je last krijgen van een slechte adem, vieze smaak, verminderde
speekselsecretie en een verminderde mondgezondheid.
Als bacteriën uit de mond in de bloedbaan terecht komen, kan dat leiden tot hart- en vaatziektes en mogelijk
diabetes. Je kunt dan last krijgen van aderverkalking en mogelijk trombose met als gevolg een hart- of
herseninfarct.
Mogelijke complicaties:
- Xerostomie: Droge mond. De speekselproductie kan gestimuleerd worden met zuurtjes, kauwgom,
vitamice-C zuigtabletten, etc. De mondholte kan gereinigd worden met verse ananas.
- Plaque: aanslag gevormd door voedselresten, die door bacteriën omgezet worden in een schadelijke laag
op het glazuur.
- Stomatitis: orale mucositis, een ontsteking van het mondslijmvlies die onderdeel kan zijn van een
ontsteking van het maag-darmkanaal.
Graad 1: gegeneraliseerd erytheem. Cliënt kan normaal eten en drinken.
Graad 2: kleine zweertjes (ulceraties). Eten en drinken is mogelijk, maar wel met lichte
pijnklachten.
Graad 3: samenvloeiende ulceraties met witte vlekken. Eten niet mogelijk, drinken wel. Matige
pijnklachten.
Graad 4: ulceraties met bloedingen. Eten en drinken niet mogelijk, ernstige pijn, moeite met
spreken.
- Candidosis: schimmelinfectie in de slijmvliezen. (witte plekken)
- Parodontitis: chronische ontsteking aan de weefsels rond de gebitselementen, kaakbot wordt afgebroken,
weefsel verliest bescherming rond het bot.
- Cariës: gaatjes. Het aanvreten van tand of kies.
- Gingivitis: ontsteking van het tandvlees.
- Pulpitis: ontsteking van weefsel binnen in tand of kies. Gaat gepaard met heftige pijn die spontaan op komt
zetten bij koud of warm.
Mogelijke interventies van stomatitis:
- Schone en zachte tandenborstel gebruiken
- Poets na elke maaltijd en voor de nacht op de Bass-methode
- Poets de kaakwallen met een zachte tandenborstel en fluoridetandpasta.
- Reinig de tong.
- Verzorg de lippen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller natasjavandestreek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
