Hoofdstuk 2: Geboren uit onrecht, gegrondvest op onrecht
Joden en Palestijnen in Brits Palestina 1917-1948
- 2.1 Het zionisme
De geschiedenis van het Joodse volk is uniek. Vanaf aartsvader Abraham tot in
de Romeinse tijd bewoonden Joden de landstreek Palestina. Nadat de Romeinen
een opstand tegen hun overheersing wreed hadden neergeslagen, trokken de
meesten joden weg uit Palestina en zij verspreidden zich over de wereld
(diaspora). Eeuwenlang bleven Joodse gemeenschappen de band met het oude
land koesteren. In veel Europese landen woonden de Joden als religieuze
minderheid. Vaak werden zij gediscrimineerd en werden zij het mikpunt van
antisemitisme (Jodenhaat). In de 19e eeuw nam het antisemitisme af (onder
invloed van de mensenrechtenidealen van de Verlichting), toch werden Joodse
minderheden niet overal met rust gelaten (bijvoorbeeld in Rusland). Joden
zochten een goed heenkomen in de VS of Argentinië, anderen gingen naar
Palestina. Hun ideaal kreeg de naam Zionisme: het streven van Joden om terug
te keren naar Palestina. De zionistische beweging kreeg een belangrijke impuls
toen een Joodse journalist uit Hongarije, Theodor Herzl, in 1896 het boekje Der
Judenstaat publiceerde. Sinds de Dreyfusaffaire zag hij het Europese
antisemitisme als een onuitroeibare ziekte. Herzl vond dat de Joden hun lot niet
langer lijdzaam moesten ondergaan, maar dat zij een eigen staat moesten
stichtten. In 1897 werd in de Zwitserse stad Basel de Zionistische
Wereldorganisatie opgericht. Zij stelde zich ten doel een volkenrechtelijk erkend
‘nationaal tehuis’ in Palestina te stichten.
- 2.2 De Balfourverklaring
Onder invloed van de Eerste Wereldoorlog kregen de plannen voor een eigen
nationaal tehuis voor de Joden in Palestina onverwacht kans van slagen. Op 2
november 1917, midden in de Eerste Wereldoorlog, zond de Britse minister van
Buitenlandse Zaken James Balfour een brief aan de Zionistische
Wereldorganisatie. Hij verklaarde dat de Britse regering welwillend stond
tegenover de vestiging van een Joods nationaal tehuis in Palestina. Daarmee gaf
hij de Zionisten een geweldige steun in de rug. De reden dat Balfour dit deed
was medelijden met slachtoffers antisemitisme, financiële redenen en
ondersteuning van de eigen ambities zoals toegang Suezkanaal en olievelden. De
verklaring bevatte twee onverenigbare beloftes: enerzijds de stichting van een
Joods nationaal tehuis en anderzijds het bewaren van de rechten van de niet
Joodse-gemeenschappen. Met de Balfourverklaring legden de Britten de kiem
voor het latere Israëlisch-Palestijnse conflict. Vanaf 1920 kreeg Groot-Brittannië
het mandaat over Palestina.
- 2.3 Brits mandaat 1920-1947
Het Britse ontwerpmandaatverdrag voor Palestina stelde dat het niet de
bedoeling was het gebied een exclusief Joods karakter te geven. Maar Palestina
werd wel opengesteld voor grote aantallen Joodse immigranten. Joodse
immigranten leefden in kibboetsiem, een op het socialisme gebaseerde
dorpsgemeenschap met gemeenschappelijk eigendom. Het aantal Joden, in het
mandaatgebied Palestina, groeide sterk. Al vrij snel kwamen de Joden en de
Arabieren tegenover elkaar te staan. Dat kwam doordat de Arabieren in Palestina
in de ban waren geraakt van het nationalisme en beide bevolkingsgroepen
hadden aparte leefgemeenschappen en de Joden waren beter georganiseerd en
technisch meer ontwikkelt. Zij richtten in 1921 het Joods Agentschap op,
feitelijk de kiem van een eigen regering. Ook kwam er een vakbeweging
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nickvdwal2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.