Hoofdstuk 1: Inleiding recht
1.2 Omschrijving en doel
Veel geschreven over doel recht, meestal over inhoudelijk bereiken: rechtvaardigheid,
gelijkheid, beschermen van de zwaksten en conflictbeheersing. Inhoud recht door politiek
bepaald en verschilt van land tot land.
Technisch doel recht: het ordenen van de samenleving en geven van regels om conflicten te
voorkomen. Door rechtsregels->verloopt samenleven ordelijk.
Het recht is het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
1.3 Rechtsgebieden
Recht houdt zich bezig met alle aspecten samenleving. Ordening aanbrengen in massa rechtsregels
->indeling verschillende onderdelen: rechtsgebieden.
Staatsrecht: geeft basisregels voor organisatie van de overheid. Biedt beschrijving van de
verschillende organen van de overheid. Geeft regels voor de relatie tussen burger en overheid.
Belangrijke wet; Grondwet, die basis biedt voor staatsinrichting.
Bestuursrecht: geeft regels over de bestuurstaak van de overheid, de ordende taak van de overheid.
Geeft regels voor uitoefening van veelzijdige bestuurstaak. Uitvoering bestuursrecht, vaak met
burgers in aanraking. Wat overheid wel en niet mag doen, hoe opstellen staat hierin. Ook
mogelijkheid tot verzet, bezwaar en beroep. Belangrijke wet; Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Strafrecht: beschrijft verboden gedragingen. Alleen gedragingen in strafrecht, die rechtsorde zozeer
schenden dat bestraffende reactie van overheid moet volgen. Rechtsorde: de rust en veiligheid in de
samenleving. Belangrijk; Wetboek van Strafrecht (Sr), bevat groot aantal strafbepalingen+Wetboek
van Strafvordering, beschrijft rechten verdachten, bevoegdheden politie en justitie, gaat in op gang
van zaken tijdens strafproces.
Burgerlijk recht: regelt rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. 3 onderdelen:
1. Personen- en familierecht, familierechtelijke relaties tussen mensen geregeld. Ouderschap,
gezag, omgang (echt)scheiding;
2. Vermogensrecht, zakelijke relaties tussen personen. Koop, hypotheek en huur;
3. Rechtspersonenrecht, hoe rechtspersoon moet worden opgericht wordt beschreven.
Rechtspersoon is organisatie of onderneming die zelfstandig leven leidt in het recht.
Burgerlijk Wetboek (BW), rechten en plichten burgers van personen- en familierecht,
vermogensrecht en rechtspersonenrecht. En Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv),
procesrecht met gang van zaken burgerlijk proces, betekenis dagvaarding en rol advocaat.
Jeugdrecht is het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt. Bestaat uit
verschillende rechtsgebieden die over jeugdigen gaan of voor jeugdigen belangrijk zijn (burgerlijk
recht, strafrecht en bestuursrecht).
1.4 Materieel recht en formeel recht
Materieel recht, bevat rechten en plichten burgers (strafbepalingen, zoals diefstal, doodslag). Wat
mag wel en wat mag niet, in Wetboek van Strafrecht.
Formeel recht, geeft procesrecht (wat er gebeurt als er eenmaal strafbaar feit is gepleegd). Wat er
gebeurt als materieel recht geschonden wordt, in Wetboek van Strafvordering. Ook wel procesrecht.
Formeel recht regelt de wijze waarop materieel recht gehandhaafd wordt.
Ook in burgerlijk recht en bestuursrecht dit onderscheid-> materieel en formeel recht.
1.5 Nationaal en internationaal recht
Nationaal recht is het recht van het grondgebied van een land, elk land mag namelijk zijn eigen regels
maken. Internationaal recht: regelt rechtsrelaties tussen verschillende staten, vastgelegd in
internationale verdragen.
1
,Hoofdstuk 2: De ouders van de jeugdige
2.1 Inleiding
Familierechtelijk relatie is een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit rechten en
plichten ontstaan.
Afstamming: familierechtelijke relatie tussen een jeugdige en zijn ouders. Door juridisch ouderschap
ontstaat een levenslange band tussen ouders en kinderen.
2.2 Juridische moeder
Juridisch moederschap: de vrouw uit wie het kind geboren is. Ook bij bevruchting genetisch materiaal
van anderen.
Draagmoederschap: Een vrouw (draagmoeder) voor een andere vrouw (wensmoeder) een kind ter
wereld brengt. BW (er)kent draagmoederschap niet->kern afspraken tussen draagmoeder en
wensmoeder over de ‘overdracht’ van het kind voor het recht ongeldig. Draagmoeder door bevalling
-> juridische moeder.
Draagmoeder niet getrouwd: wensmoeder kan kind erkennen. Vervolgens rechtbank vragen om
gezag naar haar over te hevelen. Na een jaar verzorgen en opvoeden kan kind geadopteerd worden.
Draagmoeder getrouwd: zij en haar man juridische ouders (erkenning wensouder niet mogelijk).
Rechtbank moet gezag over kind beëindigen, dan kan wensmoeder kind als pleegkind in gezin
opnemen. Na een jaar kan vrouw (met partner) kind adopteren.
Kabinet Rutte 3, 2019 aankondiging wetsvoorstel: draagmoederschap kind een wettelijke basis krijgt.
-> wensouders bij geboorte juridische ouders. Voorwaarden: genetische band 1 wensouder,
afspraken voor conceptie vastgelegd en getoetst door rechter, draagmoeder en 1 wensouder
Nederlandse nationaliteit of vreemdeling legaal in Nederland.
2.3 Juridische vader
Die bij geboorte met moeder is gehuwd;
Die de jeugdige heeft erkend;
Van wie door de rechter het vaderschap is vastgesteld;
Die de jeugdige heeft geadopteerd.
Hoofdregel: vader van kind wordt de man die getrouwd is met de vrouw die het kind ter wereld
brengt. Ook bij geregistreerd partnerschap.
Man, vrouw, kind kunnen rechtbank verzoeken het vaderschap dat door een huwelijk is ontstaan, te
ontkennen. Voorwaarde: man niet de biologische vader van het kind.
Uitzonderingen: al man eerder instemde met kunstmatige inseminatie of in-vitrofertilisatie
zaaddonor, of als hij wist dat de vrouw zwanger was van een ander toen hij met haar trouwde. Man
kan alleen ontkennen als hij door de vrouw bedrogen is. Kind kan het vaderschap wel ontkennen.
Overlijdt man tijdens huwelijk en vrouw brengt kind ter wereld binnen 306 dagen-> juridische vader.
Erkenning: jeugdige zonder juridische vader kan door man (min. 16) worden erkend->juridische vader
Alleen mogelijk als jeugdige nog geen juridische vader heeft. Gaat om juridische daad: man schept
door erkenning een familierechtelijke relatie tussen hem en de jeugdige. Na erkenning is erkenner de
juridische vader van de jeugdige.
Procedure van erkenning: man moet bij burgerlijke stand van gemeente verklaren dat hij juridische
vader wil zijn. Akte wordt opgemaakt, die wordt ingeschreven in registers burgerlijke stand.
Toestemming moeder en kind: tot 16 jaar->toestemming moeder nodig. Tussen 12en16jaar: jeugdige
en moeder toestemming. Vanaf 15: alleen toestemming jeugdige nodig.
Geen toestemming, toch erkenning: als man kan aantonen dat hij verwekker is van de jeugdige, kan
hij rechtbank inschakelen om vervangende toestemming voor erkenning vragen. Rechter geeft
toestemming voor erkenning als hij meent dat de erkenning:
- Belangen van het kind niet zal schaden en
2
, - De belangen niet zal schaden die de moeder heeft bij een ongestoorde verhouding met kind
Alleen als biologische vader geen vervangende toestemming van rechter krijgt, kan andere man op
basis van toestemming moeder het kind erkennen. Dit i.v.m. misbruik bevoegdheden van moeder.
Spermadonor/eiceldonor ook recht om als erkenning moeder wordt geweigerd, rechtbank om
vervangende toestemming te vragen. Voorwaarde is nauwe persoonlijke betrekking tot
moeder/kind. Verwekker kan ook vervangende toestemming voor erkenning vragen als moeder is
overleden en zelf geen toestemming kan geven.
Erkenning niet mogelijk:
- Door man die, vanwege te nauwe verwantschap, geen huwelijk met moeder zou mogen
sluiten. Broer, vader, zoon van moeder kan kind dus niet erkennen;
- Door man die nog geen 16 is;
- Door man die onder curatele staat, tenzij hij toestemming heeft van de kantonrechter;
- Als jeugdige al 2 ouders heeft.
Ongedaan maken van erkenning: erkenner niet biologische vader, wetgever zet deur voor ongedaan
making erkenning op kier. Ontdekt kind dat erkenner niet biologische vader is->rechtbank verzoeken
om vernietiging erkenning. Hiervoor 3 jaar de tijd vanaf jaar ontdekking. Kind minderjarig; tot 20 e
verzoek om vernietiging te doen.
Burgerlijk Wetboek bepaalt dat rechtshandelingen vernietigd kunnen worden als ze tot stand zijn
gekomen door wilsgebrek: er is iets misgegaan met manier waarop besluit is genomen. Sprake van:
- Dwaling: als moeder en man beiden dachten dat kind van de man was, later blijkt van niet
- Bedrog: als moeder de man opzettelijk heeft voorgelogen
- Misbruik van omstandigheden: moeder onderdruk gezet door omgeving
- Bedreiging: besluit erkenning of toestemming genomen onder dwang, bijv. geweld
Gerechtelijke vaststelling van het vaderschap: man die vrijwillig een vader-kindrelatie aangaat, bij
gerechtelijke vaststelling vaderschap legt de rechter het juridisch vaderschap aan de verwekker op.
Kan ook als man overlijdt voordat hij kind heeft erkend, of als verwekker weigert kind te erkennen.
Kan moeder/jeugdige aantonen dat man verwekker is, dan kan moeder (tot jeugdige 16 is) en
jeugdige (vanaf 12) de rechter vragen vaderschap vast te stellen. Wordt vaderschap door rechter
vastgesteld->juridische vader-kindrelatie.
Vaststelling vaderschap: ook mogelijk bij levensgezel van moeder die heeft ingestemd met daad
bevruchting, niet mogelijk als jeugdige al juridische vader heeft of als er een te nauwe familieband is,
procedure uitstellen als man nog geen 16 is, man kan zelf niet om gerechtelijke vaststelling
vaderschap vragen, alleen moeder en kind.
Vaderschapsactie: moeder vraagt rechter ‘slechts’ om verwekker kind te verplichten bijdrage te
leveren in kosten studie en levensonderhoud (dit is plicht verwekker volgens BW).
Duo-ouderschap: mogelijk om 2e juridische ouder te worden->duo-ouder:
- Vrouw met wie moeder bij geboorte is getrouwd is automatisch tweede ouder kind.
Voorwaarde is verwekt met genetisch materiaal door officiële donorbank
- Vrouw kan in alle andere gevallen met toestemming van moeder een kind erkennen
- Vrouw die als levensgezel moeder heeft ingestemd met daad verwekking kind, het recht om
vervangende toestemming voor erkenning te vragen bij rechtbank
- Kunnen moeder en kind gerechtelijk het duo-ouderschap van vrouw laten vaststellen indien
vrouw levensgezel is van moeder en ingestemd heeft met daad verwekking
2.4 Adoptie
Na rechtelijke uitspraak over adoptie worden de adoptiefouders de juridische ouders van de
jeugdige. Gelijktijdig juridische banden oorspronkelijke ouders verbroken.
Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie: regelt adoptie buitenlandse kinderen.
3
, Interlandelijke adopties in verleden geleid tot wantoestanden. Om illegale praktijken tegen te gaan ->
1993 het Verdrag betreffende interlandelijke adoptie, met heldere afspraken over te volgen
procedure en eisen aan bemiddelingsbureaus (uitgewerkt in Wet opneming buitenlandse kinderen).
Adoptieprocedure:
- Gezinsonderzoek door RvdK: buitenlands kind adopteren->verzoek indienen bij ministerie
Justitie en Veiligheid. Dan volgt onderzoek door RvdK naar geschiktheid ouders.
- Voorlichtingscursus: verloopt onderzoek goed->verplichte voorlichtingscursus over gevolgen
adoptie.
- Beginseltoestemming: geschikt volgens RvdK-> toestemming van minister voor de adoptie
- Bemiddeling: ouders kunnen zicht tot door overheid erkend bemiddelingsbureau wenden;
helpt ouders een adoptiekind te vinden. Eenmaal gevonden->kind ophalen.
Is in land herkomst nog geen officiële adoptie uitgesproken die door ons land wordt erkend, dan
kunnen adoptiefouders verzoek indienen om adoptie van hun pleegkind.
Voorwaarden adoptie:
- Algemene voorwaarden: adoptie alleen mogelijk als in kennelijk belang is van jeugdige.
Alleen als eigen ouders hem niets (meer) in hun ouderrol te bieden hebben, kan adoptie
plaatsvinden.
- Voorwaarden adoptiekind: kan alleen als hij op moment van adoptieverzoek minderjarig is.
12 of ouder-> rechter moet vragen hoe jeugdige over adoptie denkt. Jeugdige bezwaar,
adoptie gaat niet door. Grootouders kunnen kleinkinderen niet adopteren.
- Voorwaarden biologische ouders: adoptie gaat niet door als biologische ouders bezwaar
maken (geldt niet altijd, bijv. bij mishandeling). Biologische moeder moet min. 16 zijn.
- Voorwaarden adoptiefouders: min. 18 jaar. 2 adoptiefouders, dan moet jeugdige voor
adoptie min. Een jaar bij hen wonen en ouders moeten min. 3 jaar samenwonen. 1
adoptiefouder, dan moet jeugdige min. 3 jaar bij hem thuis verzorgd en opgevoed worden.
Voorwaarden Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie: alleen echtparen, sommige gevallen
alleenstaanden. Leeftijdsgrens: jonger dan 42 zijn en tussen jeugdige en ouder niet meer dan 40 jaar.
Jeugdige bij adoptie in principe jonger dan 6, bijzondere gevallen zoals broertje/zusje->uitzondering.
Gevolgen adoptie: Gevolgen die wet normaal aan ouderschap verbindt, gelden ook op
adoptiefouders. Adoptiefouders krijgen gezag over kind, worden onderhoudsplichtig, kind krijgt hun
achternaam, volgt hun nationaliteit en wordt erfgenaam.
Partneradoptie: als partner van de ouder de jeugdige adopteert.
Adoptie herroepen: jeugdige kan vanaf 20e verjaardag tot 23ste, bij rechtbank verzoek indienen om
adoptie te herroepen (ongedaan maken). Rechtbank wijst verzoek toe als:
- Herroeping ‘in kennelijk belang van geadopteerde is’ en
- De rechter overtuigd is van redelijkheid van verzoek tot herroeping.
Alleen kind kan adoptie herroepen.
2.5 Gevolgen van het ouderschap
Gezag: ouders hun kind mogen opvoeden en zeggenschap over hem hebben.
Omgang: als ouders geen gezag hebben-> ouder en kind mogen elkaar regelmatig zien.
Onderhoud: onderhoudsplichtig, verplicht om kosten te dragen voor verzorging en opvoeding kind.
Volgt kind opleiding-> verplichting loopt door tot meerderjarigheid (21 ste). Jeugdige voor die tijd
trouwen of geregistreerd partnerschap-> onderhoudsplicht vervalt.
Familienaam: jeugdige draagt achternaam juridische ouders en zij kiezen voornaam.
Wettelijk erfgenaam: jeugdige is wettelijk erfgenaam juridische ouders.
Nationaliteit: 1 van ouders Nl. nationaliteit-> jeugdige krijgt op grond Rijkswet op Nederlanderschap
Nederlandse nationaliteit.
Positie in juridische procedures: juridische ouder heeft rechten als rechtszaak betrekking heeft op
minderjarig kind. Rechtbank, ouder als belanghebbende->oproepen voor rechtszaak.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pippedagogiek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.