Class notes
Gedrag en Gezondheid - Alle colleges (incl. Quiz Colleges)
- Course
- Institution
Collegedictaat van 57 pagina's voor het vak Gedrag en Gezondheid aan de VU
[Show more]
Seller
FollowEvaStruijf
Reviews received
Content preview
Geschiedenis van public HealthPreventie bestaat al best lang.
18e eeuw: schepen op pad, maandenlang van huis, bemanning kreeg scheurbuik.
Scheurbuik: bloedend tandvlees en bloedingen aan het been. Bij citrusvruchten
kregen mensen geen last van scheurbuik. Vitamine C is preventief tegen het
krijgen van scheurbuik.
Geschiedenis
3 gezondheidsrevoluties
- Vooral 19e eeuw: hygiëne
- Vooral 20e eeuw t/m nu: curatieve geneeskunde
- Eind 20e eeuw t/m nu: gedrag is de oorzaak van ziekte
1e gezondheidsrevolutie
- Toenemende industrialisatie
- Verstedelijking
- Meer gezondheid door innovaties die we nu niet meer tot de
gezondheidszorg zouden rekenen
Cholera, John Snow, 1854
- Een van de eerste epidemiologen
- Hij ging in kaart brengen waar de cholera uitbraken zich bevonden.
- Hij ontdekte dat het door vervuild water kwam
- Door een specifieke waterpomp te sluiten, nam de cholera-uitbraak
langzaam af.
Sanitary movement, Edwin Chadwick, 1842 (Engeland) = Eerste
gezondheidsrevolutie
- Rapport over slechte woonomstandigheden.
- Hij pleit voor overheidsingrijpen
- Toiletten in huis + riolering
Hygiëne, Andrew Pears
- Introductie van hand zeep en gewoonte om voor het eten je handen te
wassen
In NL had je de hygiënisten, vanaf 1850.
- 1865: invoeren geneeskundig staatstoezicht
- 1866: Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige
politie (Ali Cohen)
o = eerste boek in NL over public health
o Hij pleitte ook voor verbeterde woonomstandigheden
o Hij was voor tonnetjes ophaaldienst (zodat ontlasting werd
opgehaald en afgevoerd)
2e gezondheidsrevolutie
- Uitbouw curatieve geneeskunde
- Ontwikkeling van medicijnen (o.a. vaccinatie en antibiotica)
3e gezondheidsrevolutie
- Gedrag is de oorzaak van ziekte en sterfte
, - Toen: veel gezondheidswinst door voorkomen infectieziekten
- Nu: veel gezondheidswinst door voorkomen chronische leefstijl
gerelateerde ziekten.
Er heeft een epidemiologische transitie plaatsgevonden: ipv infectieziekten, gaan
mensen dood aan chronische ziekten.
- Na 1920 gaan meer mensen dood aan chronische ziekten dan aan
infectieziekten
Epidemiologische transitie: verschuiving van doodsoorzakenpatroon
3 fasen:
1. Epidemieën en hongersnood (tot diep in de 19 e eeuw)
2. Afnemende pandemieën (1875-1920)
a. Nieuwe ziekte in populatie
b. Verspreid zich heel makkelijk
3. Degeneratieve en door mens veroorzaakte aandoeningen (1920-)
We hebben nu: delayed degeneratieve stadia (we kunnen aandoeningen heel
lang uitstellen, maar uiteindelijk krijgt men ze toch)
Infectieziekte (vroeger) vooral op jonge leeftijd,
Chronische ziekte: middelbare/oude leeftijd
- Hierdoor is de gemiddelde levensverwachting (voor zowel mannen als
vrouwen) heel erg toegenomen.
- Vrouwen hebben een hogere levensverwachting dan mannen, maar dit
verschil wordt steeds kleiner
o Dit komt doordat vrouwen meer zijn gaan roken t.o.v. de mannen.
10 grote public health successen in de 20e eeuw: (1900-1999)
1. Vaccinaties
a. Reductie in aantal infectieziekten
b. Bijvoorbeeld aantal doden door kinkhoest is met 90% gedaald.
c. Wel een minimale vaccinatiegraad nodig voor effectiviteit
2. Verdere bestrijding van infectieziekten, dmv:
a. Schoon drinkwater
b. Riolering
c. Vuilnisafvoer
d. Voorlichting hygiënisch gedrag
e. Ongediertebestrijding
f. Vaccinaties
g. Antibiotica
3. Veiligheid van de werkplek
a. Verbeterde productiemethoden
b. Verbeterde arbeidsomstandigheden
c. Meer automatisering
d. Betere opleiding en voorlichting van personeel
4. Gezondere moeders en baby’s
a. Betere zorg, zowel voor, tijdens als na de geboorte
b. Zuigelingensterfte is met meer dan 90% gereduceerd
c. Geld ook voor de moeders
5. Veiliger en gezonder voedsel
a. Algemeen gebruik maken van een koelkast
b. Pasteurisatie van melk
c. Bestrijding van vitamine D-tekort
6. Family planning
, a. Beschikbaarheid van anticonceptie
b. Voorlichting, voorkomen van ongewenste zwangerschappen, etc.
7. Fluoridering van het drinkwater (niet in NL!)
a. Wel in Amerika, wordt gezien als grote public health successen
b. Om tandbederf te voorkomen
c. In NL fel actie: geen geneesmiddelen aan water toevoegen
d. Wordt nu in tandpasta toegevoegd.
8. Veiligheid van motorvoertuigen
a. Aanleggen van snelwegen
b. Alcohol in verkeer
c. Dragen van gordels en helmen
d. Aantal verkeersdoden is flink afgenomen (daling is 90%, per aantal
km gereden)
9. Daling van sterfte aan HVZ en beroerte
a. Behandelmethoden zijn verbeterd
b. Sporen hoge bloeddruk steeds vaker en sneller op + we hebben
medicijnen
c. Winsten geboekt in het roken, dus minder mensen met HVZ
10.Erkenning roken als belangrijk risico en bestrijding tabaksgebruik
a. Heel veel voorlichting, maar daarnaast ook andere maatregelen
b. Heel veel accijns op tabak, zodat mensen het minder kopen
c. Wetgeving om roken tegen te gaan (openbare gebouwen)
Uitdagingen voor deze eeuw: Leefstijlfactoren in NL:
1. Gezondheidsbedreigingen 1. Roken, zorgt voor:
a. Roken a. – 4,1 levensjaren
b. Overgewicht b. – 4,6 jaren in goede
c. Alcohol en drugs gezondheid
d. Milieuverontreinigingen 2. Ernstig overgewicht, zorgt voor:
e. Veroudering van de bevolking a. -3.0 levensjaren
2. Gezondheidsverschillen b. – 5,1Top
jaren in goede in NL:
5 ziektelast
a. Sociaal-economisch 1. Angststoornissen
b. Etnisch 2. Coronaire
3. Gezondheidsproblemen hartziekten
a. Infectieziekten 3. Diabetes
b. Psychische stoornissen 4. Stemmingsstoorni
c. Letsel door ongevallen en geweld ssen
Top 5 doodsoorzaken in NL:
4. Gezondheidszorg
1. Kanker
a. Toegankelijkheid
2. HVZ
3. Ziekte van de
Samenvatting:
ademhalingswegen
Eerst: Door hygiëne (omgevingsaanpassingen)
4. Psychische stoornissen
boekt met gezondheidswinst.
5. Ongeval letsel
Toen: winst door uitbouw van de curatieve
geneeskunde
Daarna: gedrag is de oorzaak van ziekte
Nu: Gedrag veranderen door omgevingsaanpassingen.
Indicatoren van volksgezondheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EvaStruijf. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now