HC Artritis: DD en mono-artritis
DD Artritis: reumatoïde artritis, spondylartritis, JIA, sarcoïdose, kristalartropathie, systeemziekten,
bacterieel.
Aanpak DD:
Anamnese: oriëntatie in 3 stappen:
Chronisch of acuut (< of >3 mnd)?
Locatie (gegeneraliseerd, axiale skelet, perifere gewrichten (hand, pols, voet))?
Inflammatoir (langdurige (>30-60 min) ochtendstijfheid, pijn in rust en 's nachts, verminderend
bij bewegen, pijn vooral 's ochtends, verhoging, afvallen?
(Niet inflammatoir: kortdurend (< 5min) startpijn en –stijfheid, meer pijn bij bewegen,
verminderend in rust, pijn vooral 's middags en 's avonds, geen algemene verschijnselen)
Spondyloartritis: psoriasis? Putjesnagels?
Inflammatoire rugklachten?
Familieanamnese?
Reactieve artritis: doorgemaakt SOA of
darminfectie?
Systeemziekte: Raynaud?
Huidafwijkingen? Oogontsteking?
Haaruitval? B-symptomen?
Infectieus: Koorts? Wondjes?
Lichamelijk onderzoek Algemeen, reumatologisch (artritis, tendinitis, tender points, beperkingen WK,
gewrichten, kracht), huid, nagels, slijmvliezen, ogen (psoriasis, vasculitis, slijmvliesafwijkingen in mond
of urogenitaal, conjunctivitis, uveitis)
Klinische DD: ook obv epidemiologie, leeftijden, patroonherkenning. Osteoporose, RA en SLE vaker bij v.
Pols, MCP, PIP: RA. Pols, MCP, PIP, DIP: artritis psoriatica. Pols, zadelgewricht, PIP, DIP: artrose.
Aanvullend onderzoek: (A) Niet screenend, pas na opstellen klinische DD. (B) AO moet iets nieuws
kunnen opleveren en medische consequenties hebben.
Lab (meestal lage SE en SP): ontstekingsparameters, bloedbeeld, autoimmuunserologie op indicatie
(reumafactor, aCCP, ANA). Beeldvorming: röntgen, CT. Nu vaker echo of MRI. Cytologie van biopt.
Monoartritis
Op monoartritis lijkende beelden: dérangement interne (meniscuslaesie), hemartos, traumatisch,
bursitis, erysipelas, cellulitis, maligniteit.
DD monoartritis: septische artritis, kristalartritis, immuunartritis
Analgetica, NSAID, lokaal koelen
Septische artritis: S.aureus! Streptokokken, H.influenza, (an)aerobe gramnegatieve/mycobacterie,
Neisseria gonorroea. Diagnostisch onderzoek: gewrichtspunctie en aspiratie. Behandeling met
antibiotica (direct beginnen, voor kweekuitslag, iv, hoog gedoseerd, meerdere weken behandelen).
Gewricht spoelen of (steeds) leeg puncteren. Septische artritis heeft onbehandeld een slechte prognose.
, Een variant van septische artritis is Lyme (tekenbeet, laat verschijnselen, knie, huidafwijking, serologie
op antilichamen, DNA van borrelia in gerichtsvloeistof).
Kristalartritis: jicht (uraat) en pseudojicht (calciumpyrofosfaat). Kristallen in gewricht -> acute
gewrichtsontsteking.
Jicht: in korte tijd erge pijn (grote teen), chronisch zie je tofi. 1000/jaar. Risicofactoren: verhoogde
aanmaak bij overgewicht, bepaalde voeding, alcohol, afbraak van cellen bij cytostatische behandeling bij
kanker, of verminderde afvoer bij nierfunctiestoornis of diuretica. Diagnostiek: punctie. Aanval
behandelen met colchicine/NSAID of intra-articulaire steroïden en aanvallen voorkomen met
urinezuurverlagende middelen (allopurinol, uricosurica, onderliggende oorzaak aanpakken).
Pseudojicht: ook kristallen. Calicumpyrofosfaat. Behandeling hetzelfde, maar je kan de kristallen niet
verlagen. Kristallen zijn kleiner. Oorzaak vaak onbekend, oudere mensen, ernstige infectieziekte, hevige
stress, artrose, soms een stofwisselingsstoornis (hyperparathyreoïdie, hemochromatose,
hypomagnesiëmie).
HC Reumatoïde artritis en spondylarthropatieën
Mono-articulair: jicht, bacteriële artritis. Bij oligo en poly kijk je of het symmetrisch is. Symmetrisch: RA,
SLE, Sjögren. Asymmetrisch: reactieve artritis, spondylitis, artritis psoriatica.
Reumatoïde artritis:
Symmetrische polyartritis, kleine hand- en voetgewrichten, ochtendstijfheid > 30 min. Klinische
diagnose. M>v. 40-50 jr. Kan extra-articulaire manifestaties hebben: pleuritis, pericarditis, myositis,
vasculitis, neuropathie, oogontsteking, Sjögren. Bij langere bestaande RA zie je reumanoduli (strekzijde).
70% reumafactor en/of antiCCP positief. Vaak verhoogd BSE/CRP. Monitoring bloedbeeld.
Röntgendiagnostiek in follow up. Etiologie: genetische vatbaarheid, HLA DR4, HLA DR1, virale infecties,
roken, auto-immuniteit, pro-inflammatoire cytokines (TNFa). Prognostische factoren: RF, aCCP, extra-
articulaire manifestaties, reactie op therapie. Prognose: verminderd functioneren, ongemak, iatrogene
zaken, economische consequenties, overlijden. Therapie met intensieve behandeling de symptomen op
korte termijn (3-6 mnd) te laten verdwijnen. Fysio, ergo, pijnstilling (NSAID), DMARD (glucocorticoïden,
biologicals), chirurgie.
Spondylarthropathieën:
Groep aandoeningen: perifere SpA, psoriasis, ankylosing spondylitis (Bechterew), IBD.
Inflammatoire aandoeningen met overlappende manifestaties en genetische markers. Associatie met
HLA-B27. Manifestaties zijn: inflammatoire rugpijn, vergroeiiing en verstijving, perifere artritis
(asymmetrisch, benen), enthesitis, dactylitis, uveïtis, (inflammatoire) darmziekten, huidafwijkingen.
Etiologie: biomechanische stress die leidt tot activatie via IL23 van Th17, wat weer leidt tot pro-
inflammatoire cytokines -> psoriasis, immuunactivatie in de darm, osteoclasten
Bechterew/ankylosing spondylitis: inflammatoire rugpijn. Ontstaat meestal ruim voor 30e. M>v.
Oorzaken onbekend, genetische component. Geleidelijk begin over mnd. Chronisch aanwezig > 3 mnd.
Langdurige ochtendstijfheid > 1 uur. Symmetrisch verminderde beweeglijkheid rug. Bamboo spine. 25%
heeft ook ontstekingen in gewrichten (knie, heup). Vaak ook enthesitis (Achillespees) en uveitis.
Manifestaties: sacroileitis, spondylitis, enthesitis, synovitis, uveitis, IBD, psoriasis, cardiovasculaire ziekte,
psychische klachten, verhoogde mortaliteit, osteoporose, fibromyalgie.