Class notes
Blok Groen: alle hoorcolleges en werkgroepen van week 3
- Course
- Institution
Blok Groen: alle hoorcolleges en werkgroepen van week 3
[Show more]
Seller
Follow
Merel21
Reviews received
Content preview
WC koorts bij volwassenen (huisarts) ♥Voorbereiding
Koorts is in ons land gedefinieerd als een lichaamstemperatuur hoger dan 38,0 °C bij een persoon in rust, bij
voorkeur rectaal gemeten. We spreken van koorts als de lichaamstemperatuur hoger is dan 38,0 °C. Bij gezonde
mensen vertoont de lichaamstemperatuur fluctuaties over de dag en onder invloed van lichamelijke inspanning. In
de vroege ochtend (6.00 uur) is de temperatuur het laagst, in de namiddag het hoogst. Als grenzen gelden 36,0 °C
en 38,0 °C. Bij zware inspanning kan de temperatuur kortdurend boven de 38,0 °C uitkomen. Bij ouderen is de
temperatuur doorgaans wat lager.
Koorts is een in principe gezonde reactie op weefselschade en daarmee een van de belangrijkste en meest
voorkomende symptomen van ziekte [2]. Het geldt als klassiek voorbeeld van een diagnostisch probleem
Koorts heeft een functie bij de afweer. Koorts remt de groei van virussen en een aantal bacteriesoorten en
stimuleert de fagocytose en bactericide activiteit van leukocyten.
Gevolgen
Koorts op zichzelf heeft naast voordelen voor de afweer ook nadelige gevolgen op de korte en lange termijn [3].
Koorts belast het centraal zenuwstelsel. De patiënt wordt minder alert en dit kan leiden tot wisselend of gedaald
bewustzijn, met in het ergste geval een koortsdelier. Bij kinderen kunnen zich koortsconvulsies voordoen. Koorts
luxeert soms een insult bij een epilepsiepatiënt. Koorts stelt ook eisen aan de stofwisseling. Per graad Celsius
verhoging van de lichaamstemperatuur neemt de O2-consumptie met 13 % toe. De behoefte aan calorieën en
,vochtinname stijgt eveneens. Zweten gaat gepaard met verlies van zouten. Bij onvoldoende intake van vocht en
elektrolyten kan zich dehydratie ontwikkelen. Op langere termijn is gewichtsverlies mogelijk, met een negatieve
stikstofbalans door afbraak van spiereiwit. Sommige patiënten hebben geen goed begrip van de
lichaamstemperatuur en denken dat koorts schadelijk is [9, 10].
DD
Infectieziekten
Acute virusinfecties
Virale infecties (enterovirus, rinovirus, ECHO-virus, epstein-barr-virus, cytomegalievirus, influenza) vormen de
meest voorkomende oorzaak van koorts en kenmerken zich door een acuut begin, duidelijke algemene
verschijnselen en meestal, bij voorheen gezonde mensen, een kortdurend beloop (meestal enkele dagen). Vaak
zijn er verschijnselen van de luchtwegen, soms van de darmen. Verscheidene verwekkers veroorzaken een
specifieke symptomatologie, bijvoorbeeld tonsillitis, gegeneraliseerde lymfeklierzwelling, eventueel een
exantheem en leverfunctiestoornissen bij mononucleosis infectiosa. Bij een coxsackievirus staan pleuritis (devils
grip) en pericarditis meer op de voorgrond, bij het cytomegalievirus de hepatitis. Influenza is berucht om een
secundaire bacteriële pneumonie, waaronder de zeer zeldzame maar foudroyant verlopende Staphylococcus
aureus-pneumonie. Omdat veel virusinfecties zich aerogeen verspreiden, ziet men nogal eens andere
ziektegevallen in de omgeving van de patiënt. Begin 2003 was er een epidemie van een virale pneumonie (SARS:
severe acute respiratory syndrome, veroorzaakt door een coronavirus) in China, waarbij veel artsen en
verpleegkundigen besmet raakten. Door het frequente vliegverkeer verspreidde de ziekte zich ook naar andere
landen, onder meer Canada. In 2009 was er een influenzapandemie waarbij de WHO vreesde dat het H1N1-virus
virulenter zou zijn dan bij eerdere influenza-epidemieën. Dit bleek gelukkig niet het geval
Acute bacteriële infecties
Bij acute bacteriële infecties is er eveneens meestal een acuut begin, soms met koude rillingen. Sommige zijn
levensbedreigend, zoals meningitis en sepsis. Meestal zijn er lokaliserende verschijnselen. De belangrijkste
bacteriële infecties in de eerste lijn zijn huidinfecties, KNO- en luchtweginfecties, meestal veroorzaakt door
grampositieve bacteriën, en urineweginfecties alsmede intra-abdominale infecties, meestal veroorzaakt door
gramnegatieve bacteriën. Het onderscheid tussen een bacteriële en virale infectie kan, zeker in het begin, moeilijk
zijn. Bloedonderzoek is hierbij vaak nuttig; leukocytose met linksverschuiving duidt bijvoorbeeld op een bacteriële
infectie, leukopenie met lymfocytose past eerder bij een virale infectie. Niet elke bacteriële infectie hoeft met
antibiotica behandeld te worden, een aantal is self-limiting en soms is alleen chirurgische behandeling
aangewezen, bijvoorbeeld incisie van een abces. Gezien het potentiële risico van een sepsis is bij een bacteriële
infectie bij duidelijk zieke patienten wel snel antibiotische behandeling gewenst. Nederland is uniek ten opzichte
van de rest van de wereld wat betreft de relatief lage frequentie van resistente bacteriën. Dit weerspiegelt een
terughoudend antibioticabeleid.
Chronische infecties
Een voorbeeld van een chronische infectie is tuberculose, een relatief veelvoorkomende chronische infectie bij
patiënten met onbegrepen koorts [5]. Tuberculose manifesteert zich met koorts tot 39 °C met nachtzweten,
malaise en gewichtsverlies; soms is de temperatuur’s avonds lager dan’s morgens. Andere voorbeelden van
chronische infecties zijn aids, brucellose, yersiniose en endocarditis lenta. Aan de laatste diagnose moet altijd
worden gedacht bij een patiënt met koorts met een nieuw of veranderd hartgeruis. De belangrijkste parasitaire
infectie die koorts geeft bij de mens, is malaria. Denk hieraan ook bi mensen met onbegrepen koorts die in de
buurt van een vliegveld wonen of werken (airport malaria). De dodelijk verlopende malaria tropica (veroorzaakt
door Plasmodium falciparum) kent niet een karakteristiek koortspatroon zoals dat wel bij de andere niet-dodelijke
vormen wordt gezien en is daarom extra verraderlijk. Toxoplasmose en schistosomiasis (= Bilharzia) zijn andere
voorbeelden van parasitaire infecties. Koorts door invasieve gisten (zoals candidiasis) en schimmelinfecties (zoals
aspergillose) ziet men vooral bij mensen met een sterk gestoorde afweer. Een voorbeeld van een invasieve fungale
infectie bij patienten met aids is de pneumonie veroorzaakt door Pneumocystis jiroveci, voorheen de parasiet
Pneumocystis carinii genoemd.
, Toxinesyndromen Er bestaan ook koortssyndromen als gevolg van exotoxinen geproduceerd door grampositieve
bacteriën. Een voorbeeld hiervan is het stafylokokken toxische shocksyndroom, waarvan het belangrijkste het
menstruele toxische shocksyndroom of ‘tamponziekte’ heet. Deze ziekte werd voor het eerst in 1980 beschreven
bij vrouwen die dagenlang een bepaald type tampon in situ lieten. Wanneer er een speciale toxineproducerende
stafylokokkenstam achter de tampon aanwezig is en de vrouw geen antistoffen tegen deze speciale toxine heeft,
wat uitzonderlijk is, ontstaat er snel een ernstige sepsis [15]. Een ander toxinesyndroom is het streptokokken
toxische shocksyndroom. Dit gaat soms gepaard met een ernstige progressieve wekedeleninfectie. De verwekker is
de Streptococcus pyogenes, ook wel hemolytische streptokok groep-A genoemd (of, in de lekenpers, ‘de
vleesetende bacterie’).
Weefselbeschadiging Incidenteel presenteert een groot hematoom zich met koorts. De koorts is het gevolg van in
de circulatie teruggekomen deels afgebroken bestanddelen van het bloed: ‘resorptiekoorts’. Het hematoom
ontstaat bijvoorbeeld door een trauma, peri-/ postoperatief of als bijwerking van antistollingstherapie. Hierbij blijft
de temperatuur meestal onder de 39 °C. Ook na een groot myocardinfarct kan koorts een bijkomend verschijnsel
zijn. Grote hematomen in de buikholte of retroperitoneaal kunnen ook koorts veroorzaken.
Trombose en longembolie Bij diepe veneuze trombose of trombose in de venen van het kleine bekken en vooral
bij longembolie kan koorts optreden. Dit is niet vaak de hoofdklacht. De temperatuur is in de regel niet hoger dan
39 °C [5]. Het nagaan van predisponerende factoren (onder andere immobiliteit, hartfalen, kanker) is essentieel
voor de diagnostiek
Maligniteiten Koorts is een symptoom van hematologische maligniteiten zoals acute leukemie, maligne lymfoom
en de ziekte van Hodgkin. Het niercarcinoom (grawitz-tumor) is de meest voorkomende vaste tumor die met
koorts gepaard gaat [5]. Ook bij sarcomen, carcinomen van de tractus digestivus en bij levermetastasen kan koorts
als bijkomend verschijnsel optreden. Meestal is koorts dan niet de hoofdklacht. Bij de hematologische
maligniteiten heeft de koorts vaak een grillig beloop (het zogenoemde koortstype van Pel-Ebstein)
Auto-immuun/systeemziekten Bij verscheidene auto-immuunziekten en systeemziekten kan koorts voorkomen.
Deze heeft een chronisch beloop. Het gaat onder meer om reumatoïde artritis, systemische lupus erythematodes,
reuscelarteriitis (arteriitis temporalis, respectievelijk polyarteriitis nodosa), polymyalgia rheumatica, sarcoïdose, de
ziekte van Wegener en de ziekte van Still. In een beperkt aantal gevallen is koorts het eerste symptoom. Met
behulp van biopsie en histologisch onderzoek van het aangedane weefsel kan men zekerheid over de diagnose
verkrijgen.
Allergie Een allergie voor bijvoorbeeld een geneesmiddel kan zich met koorts manifesteren. Een exantheem hoeft
hierbij niet aanwezig te zijn. De koorts kan weken tot maanden na het starten met het middel opkomen, maar
verdwijnt na staken ervan binnen enkele dagen. Eosinofilie in het perifere bloed kan helpen deze moeilijke
diagnose te stellen
Febris factitia Wanneer een patiënt zelf op kunstmatige wijze de temperatuur van de thermometer verhoogt, of
zichzelf bewust besmet met infectieus materiaal, spreken we van febris factitia. Dit doet zich slechts bij
uitzondering voor. Meestal betreft het jonge vrouwen [2]. Er zijn geen algemene verschijnselen van koorts en de
patiënt maakt geen zieke indruk. De normale dagschommelingen in het temperatuursverloop ontbreken. Als de
thermometertemperatuur kunstmatig is opgehoogd, laat meting door een ander geen verhoogde waarden zien en
is de temperatuur van de urine normaal.
Overige aandoeningen Ten slotte kan koorts het gevolg zijn van inflammatory bowel disease (IBD), jicht,
hyperthyreoïdie, thyreoïditis, de ziekte van Addison, een hemolytische crisis, intracraniële aandoeningen die
gepaard gaan met een verhoogde hersendruk en van familiaire mediterrane koorts.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Merel21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $15.24. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now