ETNICITEIT De veronderstelde gemeenschappelijke afkomst van een groep van mensen. Een etnische groep bestaat
uit mensen die een specifieke gemeenschappelijke afkomst hebben of denken te hebben. ≠ etnische
minderheden, exotisch → ook ‘witte’ mensen hebben een etniciteit! Met opmerkingen [KB1]: Wanneer de etniciteit van
autochtone of witte mensen niet erkend wordt, spreken we
volgens Willem Schinkel (2008) van dispensatie van etniciteit.
Er worden vier dimensies van etniciteit geïdentificeerd in het boek.
NATIONALE EN Uit welk land zijn mensen en hun (groot)ouders afkomstig? Tot in de jaren 80 viel nationale origine
REGIONALE samen met nationaliteit of staatsburgerschap. De dag van vandaag krijgen steeds meer ‘vreemdelingen’
ORIGINE ook de Belgische nationaliteit. Daarom wordt deze niet meer uitsluitend gebruikt als indicator voor
nationale origine. Een tweede indicator is het geboorteland van mensen en hun grootouders. Deze
indicator wordt het meest gebruikt maar is niet onproblematisch. Zo is het moelijk om vierdegeneratie-
migranten op een betrouwbare manier te refistreren: mensen weten niet noodzakelijk waar al hun
DIMENSIE 1
overgrootouders geboren zijn en dit is niet makkelijk na te gaan!
naturalisatie: het verlenen van de Belgische nationaliteit
majority-minority cities: grote steden zoals Brussel en Antwerpen waar de meerderheid van de mensen
in deze steden gevormd worden door etnische minderheiden.
De talen die we van thuis meekrijgen, bepalen hoe we ons identificeren en reguleren zels een deel van
de emoties. Ook een problematische indicator owv dichotome onderscheid (complexiteit) en
DIMENSIE 2 verwarring.
gelijktijdig tweetalig: vanaf geboorte
opeenvolgend tweetalig: vanaf kleuterschool of kinderopvang
DIMENSIE 3 We denken dat 27% moslim is in onze bevolking, terwijl dit in realiteit slechts 7% betreft.
RAS (1): biologisch-genetisch afgebakende groep
(2): sociale constructie → een groep mensen bestaande op basis van gelijkenissen in zichtbare uiterlijke
kenmerken (huidskleur, oogkleur,…)
DIMENSIE 4 Strikt van elkaar te onderscheiden rassen (obv biologisch-genetische eigenschappen) bestaan niet,
althans dit vroeger wel werd gedacht. Zo kunnen genetische verschillen tussen twee Afrikanen veel
groter zijn dan de verschillen tussen een Afrikaan en een Europeaan.
Biologisering van een ras: mensen die op basis van DNA-analyses nagaan welke raciale sporen hun DNA
bevat
(MULTI)CULTUUR Cultuur verwijst naar het gedeelde interpretatiekader bij een groep van mensen waaruit gelijkaardige
houdingen en handelingen ontstaan.
(1): etnische achtergrond kan een bron zijn waaruit de gedeelde beteknissen van mensen ontstaan
CULTUUR ≠ (2): cultuur is breder dan etniciteit, de gedeelde betekenissen hebben nog vele andere bronnen dan
ETNIE etniciteit (sociale klasse, gender, leeftijd…)
bijvoorbeeld: jongerencultuur, lerarencultuur
(3): een gedeeld interpretatiekader leidt tot gelijkaaridge houdingen en handelingen, maar niet identiek
→ mensen van dezelfde etnie kunnen verschillende handelingen of houdingen hebben. Er is altijd een
zekere interpretatievrijheid: cultuur geeft een gedeeld repertoire waar leden hun inspiratie uit halen,
maar individuele accenten – gelijkaardig, niet identiek!
(4): niet alle dimensies van etniciteit zijn per definitie cultureel
Zelfs als de samenleving niet multi-etnisch zou zijn, zou deze nog steeds multicultureel zijn.
, IDENTITEIT Datgene waarmee mensen zich identificeren. Dit kan zijn op basis van culturele of etnische achtergrond,
maar dit is slechts één dimensie van iemand zijn volwaardige identiteit. Zo kan men zich ook
identificeren op basis van geslacht of beroep. Hier spreken we van meervoudige identiteiten.
Het valt echter op dat individuen uit een etnische minderheidsgroep vaak gereduceerd worden tot
enkel hun etnische identiteit. Wanneer één dimensie van de identiteit alle andere identiteiten
overstemt, noemen we dit masterstatus (Hughes, 1945).
Dit is geen 50/50 verhaal. Je voelt je niet dit OF dat. Er bestaan 4 vormen van aanpassing van identiteit
bij etnische minderheden:
« Assimilatie: identificatie met mainstream identiteit, geen identificatie met etnische herkomst
« Integratie: identificatie met mainstream identiteit in combinatie met etnische herkomst (duale
identiteit = gewenste aanpassing)
« Separatie: identificatie met etnische herkomt, niet met mainstream identiteit
« Marginalisatie: geen identificatie met etnische herkomst noch met mainstream identiteit
« Individualisatie: zich uitdrukkelijk niet identificeren met een groep of identiteit, men ziet zich als
uniek individu – men gelooft niet in groepen (bij marginalisatie wél)
Duale identiteiten (integratie) kunnen de dualiteiten versterken. Wanneer iemand zich meer Marrokaan
voelt, voelt zich ook meer Belg. Denk aan de koppeltekenidentiteiten (hyphenated identities) zoals
Asian-American, African-American
Als etnische minderheden geen discriminatie ervaren, hangt de mate waarin ze zich identificeren met
hun etnische afkomst positief samen met de mate waarin ze zichzelf als Belg zien. Ook is het zo dat de
mainstream nationale identiteiten in Europa niet toegankelijk zijn voor vele etnische minderheden
omdat ze in realiteit vaak begrepen worden als raciale identiteiten voor witte mensen.
ETNISCHE Etnische diversiteit betekent de dag van vandaag vooral mensen die elkaar niet kennen of elkaar
DIVERSITEIT nauwelijks tegenkomen. En als ze elkaar al ontmoeten, loopt het niet altijd van een leien dakje.
Het zou een bron kunnen zijn van een felbegeerde grondstof: vernieuwende manieren van denken en
doen. Diversiteit is een trigger voor creativiteit en innovatie. Homogeniteit wordt in die zin vaak als
handicap gezien.
De moeilijkheden en polemieken die gepaard gaan met etnische diversiteit laten zich vooral zien op
korte termijn, terwijl de meerwaarde pas op lange termijn tot uiting komt. Vooral in het onderwijs
vormt etnische diversiteit een ultieme uitdaging.
DISPENSATIE Fenomeen waar autochtonen niet gezien worden als dragers van een etnie (Willem Schinkel, 2008).
VAN ETNICITEIT
AUTOCHTOON In dit boek: de inboorlingen van Vlaanderen (Jaap Dronkers)
ALLOCHTOON Wordt niet gebruikt in dit boek omdat deze notie meestal niet gebruikt wordt voor witte imigranten. Dit
begrip kan niet goed gedefineerd worden. Het begrip allochtoon wordt vaak gezien als een mengelmoes
van migratie-, religieuze en raciale achtergronden. Maar volgens de prof zijn dit echter verschillende
dimensies van etniciteit.
ETNISCH- Culturele dimensies van etniciteit
CULTUREEL
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller schakelstudentpeda. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.27. You're not tied to anything after your purchase.