Samenvatting van hoofdstukken 1 & 2 van het boek Onderzoeksmethoden van Scheepers, Tobi en Boeije (9e druk). De belangrijkste stof per paragraaf staat in de samenvatting. Ik heb dit vak afgerond met een 9,4.
Inleiding onderzoek
Samenvatting Onderzoeksmethoden
Hoofdstuk 1
Sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit
1.1 Inleiding en leerdoelen
Er is veel aandacht voor communicatie over de werkwijzen en uitkomsten in verband met enkele
wetenschappelijke schandalen waarmee de wetenschappelijke integriteit werd geschonden. Sociale
wetenschappen onderzoeken gedrag en interacties van (met name) mensen.
Naïeve kennis is gebaseerd op: gewoonte, wishful thinking, meningen van autoriteiten, ideologieën
en intuïtie.
1.2 Sociaalwetenschappelijk onderzoek
Wetenschap = een systematisch geheel van kennis → theoretisch: verschijnselen willen verklaren of
voorspellen Een wetenschapper heeft interesse in losse antwoorden, maar vooral voor de patronen
in deze antwoorden. Systematische, empirische waarnemingen verrichten om daarover theoretische
inzichten te ontwikkelen of te toetsen.
Benaderingen in de sociale wetenschappen
Empirisch-analytische benadering (algemeen geldende wetmatigheden ontdekken) & empirisch
interpretatieve benadering (proberen gedrag vanuit de context te verklaren)
Fundamenteel en praktijkgericht onderzoek
Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: bijdrage leveren aan de wetenschappelijke kennis
Praktijkgericht onderzoek: oplossing leveren van praktijkproblemen
Empirisme: gebaseerd op waarneming Rationalisme: gebaseerd op nadenken, logisch consistent
Theorievorming en theorietoetsing
Explorerend onderzoek: onderzoek doen naar een aspect van de werkelijkheid waarnaar nog geen
onderzoek is gedaan. Toetsend onderzoek: onderzoek doen naar een vraagstelling waarover al
theoretische inzichten zijn verworven, je hebt al een verwachting.
Relatie leggen tussen wetenschappelijke uitspraken en empirische waarnemingen →
wetenschappelijke definitie opstellen van abstracte begrippen die worden gebruikt→ op
transparante wijze bekendmaken hoe vraagstellingen waarneembaar worden → belangrijk om te
weten voor de validiteit en betrouwbaarheid te weten
Probleemstellingen en onderzoeksontwerpen
Methodenleer = het geheel van onderzoeksmethoden waarover de sociale wetenschappen inmiddels
beschikken Methodologie = de wetenschap van de sociaalwetenschappelijke onderzoeksmethoden
1.3 Wetenschap is communicatie over onderzoek
Disciplinair = binnen het vakgebied Mulitdisciplinair = buiten het vakgebied Valorisatie =
communicatie richting het publiek over het belang van de gepubliceerde wetenschappelijke inzichten
, Communicatiemodel
Wie zegt Wat tegen Wie, Hoe en met welk Effect (hoe breng ik de boodschap over)?Wie zegt Wat
tegen Wie, Hoe, met welk Effect, met welke Terugkoppeling en in welke Context?
Functies van communicatie
Wat doet de ontvanger met de boodschap? Niet: wat doet de boodschap met de ontvanger?
Selectieprocessen = mensen gebruiken de boodschap die zij nodig hebben en destilleren daaruit wat
hun eigen opvattingen en gedrag ondersteunt Functies van de boodschap: Boodschap als bron van
informatie, boodschap als vermaak, boodschap als middel om de persoonlijke identeit te versterken
en boodschap als voertuig voor sociale integratie en interactie
1.4 Onderzoek in de media
Media speelt belangrijke brugfunctie tussen wetenschap en publiek/politiek
1.5 De onderzoeker als profecctional: wetenschappelijke integriteit
Belmont-rapport, 3 fundamentele ethische principes voor onderzoek met mensen:
1. Respect voor personen → geïnformeerde toestemming nodig (informed consent)
2. Goed doen → minimale risico's of helemaal geen onderzoek
3. Gerechtigheid → verzekeren van eerlijke, redelijke en niet-exploiterende procedures
Veel onderzoeksprotocollen worden ethisch getoetst.
1.6 Wetenschappelijke integriteit en onderzoeksontwerpen
Critical friends = Wetenschappers leggen hun onderzoek voor aan andere wetenschappers voor
commentaar om het onderzoek zo beter te maken.
Peer review = Wetenschappers stellen zich bloot aan collega-onderzoekers maar ook aan anderen
binnen de wetenschappelijke gemeenschap
NGW (Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening, principes van goed wetenschappelijk
onderwijs en onderzoek):
1. Eerlijk, openhartig en zorgvuldig zijn (bv. correcte bronvermelding)
2. Betrouwbaar zijn (gegevens niet fabriceren, manipuleren of verzinnen)
3. Controleerbaarheid (replicatie van het onderzoek moet mogelijk zijn)
4. Onpartijdigheid (nevenfuncties kenbaar maken)
5. Onafhankelijkheid
6. Verantwoordelijkheid voor maatschappelijke implicaties
Ethische toetsing van onderzoek
Ethische commissies toetsen het werk van wetenschappers
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anneliewagenaar. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
