HOORCOLLEGE WEEK 1
Het is niet het geloof waar je nou alles over leert, maar de nadruk ligt veel meer op traditie, dus
iets wat mensen aan elkaar doorgeven. Je ontleent dus altijd een deel van je identiteit aan je
ouderen.
Polytheism: geloof in veel goden.
Henotheism: geloof in 1 god, maar het niet ontkennen dat andere goden bestaan.
Monotheim: geloof in 1 god.
Egypte (polytheisme) kent veel goden, maar Amon-Ra kon gezien worden als de hoofdgod
• Goden hebben dus heel veel te maken met ons reden van bestaan.
Mesopotamië: hoofdgod Enlil —> - zit op een troon, koning op troon zit en dus ook een god op
troon is oeroud idee dat er dus gezaghebbende op de troon zit.
• hoofdgodin Ishtar (bloot uitgebeeld —> staat voor vruchtbaarheid (staat voor vruchtbaarheid
van vrouw/vruchtbaarheid van land en dus stichting van het volk) —> is gevleugeld —>
gevleugelde godin, later zie je dit terug in vorm van engelen.
Ahuramazda —> hoofdgod van Zaratoestra (zoroastrisme) (Perzische rijk) —> beeld gemaakt op
vuurtempel.
Farao: koning van Neder-Egypte —> is geen mens meer is maar een god en dit moet een
onsterfelijk zien te bereiken. Men probeerde in Egyptische traditie hier wat aan te doen. Was een
vergoddelijkte machthebber —> toont dit masker aan.
Oosten van MO: Assurbanipal (rijk Syrië) —> langhaar, baard, hoofddeksel —> attributen zeggen
dus veel over status —> meer is dus koning.
• Asherah (ook wel ishtar) soms populairder dan YHWH omdat je YWHW niet kon zien en
ASHERAH wel. Polytheïsme moest worden bestreden en monotheïsme moest worden voortgezet.
• Altaar: plek waar je iets kan op offeren voor god, Altaar/offer is een duizenden jaren oude
traditie.
• Saoul, David en Salamo die drie zijn de begin koningen van Israel Judea, zijn complete bijbel
boeken aan gewijd en ook nog twee andere die heten de kronieken.
• God is niet te vinden in een foto, god is tov christendom iets wat je niet kan zien.
Conventional History (openbaring en verbond)
Openbaring (regels van god) op basis van geschrift ( cadeau gedaan aan Mozes) zal er een
verbond ontvangen worden. (Dus op basis van dit geschrift wordt er een verbond gemaakt)
• Basis van judaïsée zekere relatie met god, als je geen relatie met god hebt. Hoor je niet bij god’s
volk
Jesjaja (profeet = mens, hebben goddelijke eigenschappen en kunnen in contact treden met
goden maar blijven mensen).
• profeet krijg boodschappen, hierin werd laten zien wat er zou gebeuren in Judea en met het
Judaism.
• Rund en ezel kennen hun eigenaar en zijn dankbaar als hij hun eten geeft, maar volk Israel ziet
dat niet en ziet niet dat ik voor hen zorg.
Perkament rol is nog steeds belangrijk van elke joodse eredienst.
worship: de manure waarop de mensen van Israël de god dienen, worship zit dus ook in
herinneringscultuur.
Tabernakel
7 armige kandelaar, wierook altaar, klein altaar, gordijn, heilige ark. Bij de heilige ark komt een wi5e wolk
voort, laat de aanwezigheid van God van de Israelieten zien. Diverse graden van heiligheid. Alleen priesters,
cohen, mogen in het naar binnen lopen, achter het gordijn mag alleen de broer van Mozes naar binnen
(hoge priester, broer van Mozes).
,Ark van het verbond
Ark van het verbond is het belangrijkste object. Verbond is de afspraak tussen God en mens, in specifiek
tussen de God van Israël en het volk van Israël. De table5en hebben de eerste ronde niet overleefd, het volk
was bezorgd en men keerde liever terug naar de beeldreligie. Gouden kalf werd gecreëerd, dit werd door
iedereen aanbeden. Mozes kwam terug en was diep teleurgesteld in het volk, en alles wordt verwoest en
het volk werd gestraH. Hij gaat dan voor een tweede ronde naar boven en daar krijgt hij nieuwe table5en.
Opvoeding / opleiding is binnen het Jodendom ontze5end belangrijk.
De Twee Platen
cadeau van God, bestaat uit le5ers, woorden, opdrachten. Deze zijn opgeschreven op deze twee platen die
in de heilige ark worden opgeborgen. Mozes was in staat om God te ontmoeten (niet te zien), en aan te
horen. Het heiligste object tot de tempel worst verwoest door de Romeinen.
Tempelaltaar
Offeren gebeurt hier bij de tempelaltaar. Gebeurde op een hoogte. Fruit, graan, dieren
Ziggurat van Ur
Ur betekent stad. Ziggurat is een tempel op een hoogte, hier boven worden de offers gebracht.
Offer
In derde boek van de Bijbel te lezen, LeviScus zijn de Levieten van de twaalf stammen van Jakob, bestemd
voor de zaak van het offer. Het offeren gebeurde in de tempel. Duidelijk onderscheid, priester door aTomst,
profeet door opleiding.
Samaritaans offerfeest
AHakking van de Bijbelse groep der Judeeërs, ze bestaan nog steeds. Dit wijst op een Bijbelse scene, heilige
berg op de Westbank. Offerfeest op Pesach.
Islami@sch offerfeest
Standaard feest in de islamiSsche kalender, een duidelijke afleiding van het offeren volgens de Bijbel.
Verhaal van Genesis 20, Abraham die zijn zoon Isaak zou offeren.
1e en 2e tempel.
Tempel van Salomo, gebouwd in de stad die gebouwd is door David, Jeruzalem en Tempel is
gebouwd door Salomo. Het wordt ook wel de eerste Tempel genoemd, er is ook een tweede
tempel (6e. Eeuw voor jaartelling tot…) in deze tempel werden rollen geschreven of terwijl bijbels
geschreven. omdat Babyloniërs en Assyriërs elkaar onder de voeten lopen. Babylonische
ballingschap —> Nemen Judea in en veroveren Jeruzalem, veel moeten op de vlucht. Eerste
tempel wordt gesloopt. Na dat Babylonië macht had overgenomen, vlak daarna kwamen Perzen
in conflict met Babyloniërs
Salamo is de zoon van david, 3e koning van Israel heeft jeruzalem gesticht
- palmtak, wordt gewoven bij het Loo[u5enfeest.
Makkabeeën (joodse priester familie)
Makkabeeen waren vechtersbazen en wilden de Tweede Tempel heroveren en opnieuw inrichten. Het
Hebreeuwse woord voor inwijden is Ghannukah, en dit wordt nog alSjd in december gevierd. Clash tussen
Jodendom en Hellenisme.
Thora
Thora betekent les, pentateuch = 5 getuigenissen
1. Genesis – Bereshit , verhalen over de aardsvaders
2. Exodus – Shemot, verhalen tot het moment van Mozes die de regels ontvangt
3. LeviScus – Wayyiqra, herriep, regelboek en verhalen
4. Numeri – Bemidbar, nummers/getallen
5. Deuteronomium – Devarim, 2e wet, dingen, zaken en het herhalen van de regels uit de vorige boeken
,Nevi’im
Profeten
Ketoevim
geschriHen zoals klaagliederen, psalmen, spreuken, etc. En dan heb je historische boeken (Esther is de
uitzondering). Geschiedenis tussen.
Septuaginta
Vertaling uit de Hebreeuwse Bijbel naar het Grieks. —> bijbel vergriekst wat later de basis werd voor
jodendom.
Pelgrimage naar Jeruzalem (WEET JE AL)
Jeruzalem en de Tempel was een pelgrimsoord, drie keer per jaar verschijnen Joden hier op bepaalde
feestdagen om bij de Tempel offers te brengen en elkaar te ontmoeten uit de verspreide Joodse wereld.
Palmtakken zwaaien en vrucht (oogskeest) op Loo[u5enfeest, Klaagmuur scheiding mannen en vrouwen.
Flavius Josephus
Flavius = huis van de keizers van Rome
Joseph is natuurlijk de Hebreeuwse naam
Historicus van dubbele idenSteit: Judeeër en Romeins generaal, Romeins Joodse idenSteit. Hij schreef over
de 1e eeuw, Joodse oorlogen en de ondergang van Jeruzalem en de Tempel. Uitermate belangrijke bron,
waarbij een einde komt aan de Bijbelse / Tempel Jodendom. Nieuwe fase van het Rabbijnse Jodendom.
Lezing Thora
Belangrijkste, Bar Mitzvah leest een jongen voor het eerst de Thora voor, groot feest. Rituelen van 2500 jaar
oud, vandaar zo jong al volwassen. Kinderen treden al in het huwelijk, extreme kringen nog steeds van
toepassing maar meer van vroeger. Kind heeH les gevolgd om Hebreeuws te leren en leest de Thora voor
met een Jat (aanwijsstok, Jat = hand). Allerbelangrijkste ritueel van de Synagoge.
De Tien Geboden
1. Ik ben de HEER, jouw GOD, die jou uit Egypte heeH geleid, uit de slavernij
De God is een persoonlijke God, hij stelt zich voor aan jou.
2. Maak geen beeld van Mij
Geen enkel beeld / verbeelding is nodig. Je houdt de naam van God over
3. Misbruik Mijn Naam niet
Nooit ergens voor gebruiken, zweren bij God, dan moet je je er ook aan houden
4. De Sabbat moet worden geheiligd
Heilige Sjd, zevende dag.
Vanaf de 5e vanuit Goddelijk naar menselijke
5. Eer jouw vader en jouw moeder
Belangrijkste medemensen, respecteren
6. Jij zult niet doden
7. Jij zult geen overspel plegen
8. Jij zult niet stelen
9. Jij zult niet vals getuigen (liegen)
10. Jij zult niet verlangen naar wat een ander bezit (jaloezie)
De essenSe van Godsdienst, heel ethisch. Jodendom legt meer nadruk op ethiek dan op geloof. Geloof moet
bewezen worden met jouw gedrag, door de Sen geboden te gehoorzamen.
Hoorcollege Jodendom maandag 21 september 2020, 09.00
Abraham en Mozes zijn het uitgangspunt van het Jodendom.
- Abraham komt uit Ur, en is langs Mesopotamië, via de kustlijn naar Damascus, Judea en
Israël gegaan en uiteindelijk naar Egypte.
• Vruchtbare sikkel verloren gegaan.
, •. Abraham was een herder. —> Hij gaf zijn neef Lot de eerste keuze voor een
grondgebied waar hij zijn kudde kan weiden. De intentie die erin zat: wees goed voor de
medemens.
LEZEN
- De boodschap is dat er een zoon komt. Deze komt een jaar later, maar zowel Abraham
als Sarah zijn al tegen de 100. Abraham verdrijft Hagar ( )ﺣﺟرةen Ismaël. Ismaël wordt
de stamvader van de Arabieren. Ze worden de woestijn ingedreven, komen bijna om
van de dorst, maar toch komt er een engel die hen een kruik water aanbiedt. Sarah
staat links met haar rug naar de situatie toe, maar kijkt toe of Abram inderdaad zijn
bijvrouw en zoon wegdrijft.
- Abraham moest zijn enige zoon offeren, terwijl normaal enkel dieren en andere
producten geofferd worden. Engel zegt tegen Abraham; “strek uw hand niet uit naar de
jongen”. Door de bedoeling heeft hij al laten blijken dat hij de stamvadergod aanvaard. Er
komt ook een hemels licht naar beneden. In plaats van Isaak wordt er een ram
geofferd.
- De beloning voor Abraham in het Jodendom is dat hij zichzelf heeft bewezen. Hij is dus
geschikt om als aartsvader/oervader op te treden. Hij stuurt niet één volk aan, maar van
vele volkeren. Daarom is hij zo geschikt.
Jodendom: meer handelen naar de regels. Christendom: aanbidden en geloof.
Boek 2, 3, 4 en 5 van de Torah gaan over het leven van Mozes. De naam Mozes is puur
Egyptisch. Hij is geboren en getogen in Egypte. De betekenis van de naam Mozes
betekent “uit het water getrokken”.
VERHAAL
- Mozes wordt opgeroepen om zijn volk uit Egypte te bevrijden. Dat brengt hem in conflict
met de Farao. De Farao werd geacht goddelijk te zijn. Hij wordt onsterfelijk geacht. De
Hebreeuwse bijbel wil daar korte metten mee maken. Dit doen ze aan de hand van Mozes.
God stuurt 10 plagen, via Mozes, over Egypte. Alle eerstgeborenen sterven. Daarom ligt er
een dode farao op de achtergrond van deze foto. De Farao moet dus besluiten om het
volk van slaven te laten lopen. Dit is het moment waarop Mozes de toestemming krijgt van
de Farao. Dit is een sterk verhaal van Exodus. Hier is ook Pesach aan gekoppeld.
- De Farao krijgt spijt en jaagt het slavenvolk na. Mozes is degene die het volk kundig en
veilig door de woestijn kan leiden. De zee is een grens, dus het volk kan niet verder. De
slaven nemen het hem kwalijk dat hij ze de verkeerde kant op heeft genomen. De
tabletten zweven in de verte al in de lucht. De zee splijt, het volk trekt er doorheen. Ze
komen droog aan in de Sinaï. De farao ging erachteraan met zijn leger. Terwijl hij er
doorheen ging kwam het water weer samen. Daardoor werd het Egyptische leger
verdronken.
10 plagen waren: bloed in de Nijl, kikkers, luizen, veepest, hagel, sprinkhanen,
steenpuisten (boils), duisternis en dood oudste zoon. (STOND ALLEMAAL IN EXODUS)
De Mozaïsche wetgeving, met meer dan 600 opdrachten en regels, daar zijn kopieën van
in “The Code of Hammurabi” die in Babylon
geschreven zijn. Bepaalde regels worden dus
Bijbels gemaakt door de 10 geboden te schrijven. Er
is dus sprake van wederzijdse beïnvloeden tussen
de Babylons en de Hebreeërs.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matshuisman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.