Aantekeningen
Turkije: een moderne geschiedenis – Erik Jan Zürcher (H13/17)
Jaartallen/Namen/Begrippen/Verdragen of wetten
Overzicht politieke partijen/afkortingen:
TBMM: Parlement van Turkije/Nationale Vergadering
DP: Democraten Partij; verboden na de coup van 1960
Vrijheidspartij: opgericht in 1955, liberale vleugel van de DP, fuseerde in 1957 met CHP
Nieuwe Turkije Partij: voortzetting van de Vrijheidspartij, deed mee vanaf de
verkiezingen van 1961
CHP: Republikeinse Volkspartij; oudste politieke partij van Turkije
MBK: Comité van Nationale Eenheid; nam de macht in Turkije over na de militaire coup van 1960
Tot de oprichting van de TIP waren politieke partijen niet uitdrukkelijk ideologisch gemotiveerd,
voornamelijk voor de coup van 1961 hingen partijen kemalistische (seculier en kapitalistisch)
waarden aan waardoor het lastig is om ze links-rechts in te delen. -> CHP pas vanaf 1965
centrumlinks (nog even goed doornemen in H13)
Rechts:
AP: Gerechtigheidspartij; opgericht na 1961 met als voornaamste doel eerherstel van oud
DP-leden die waren gearresteerd tijdens de coup van 1960
DP: Democratische Partij; opgericht in 1970 als conservatieve afsplitsing van de AP
Natiepartij/Republikeinse Natiepartij: politiek gebruik van religie; fuseerde met de
Boerenpartij tot CKMP
CKMP: Republikeinse Boeren Natiepartij; nationalistisch-conservatief
MHP: CKMP onder leiding van Turkes in 1969 omgedoopt tot de
Nationalistische Actiepartij (MHP); militaristisch en ultranationalistisch; de
Negen Lichten; voegde zich later bij de nieuwe DP
Haardvuren van het Ideaal (Idealisten): jeugdbeweging van MHP
met als afbeelding de Grijze Wolven.
MNP: Nationale Ordepartij; opgericht in 1970 met behulp van een religieuze groep; voegde
zich later bij de nieuwe DP; in mei 1971 verboden in de antiterreurcampagne tijdens de staat
van beleg
MSP: Nationale Heilspartij; oktober 1972 ging de MNP onder een nieuwe naam door
Vertrouwenspartij: opgericht in 1969 door leden die ontevreden waren over de linksere
koers van de CHP
Linkse (splinter)partijen:
(vanaf 1955); CHP: Republikeinse Volkspartij; oudste politieke partij van Turkije;
centrumlinks; kemalistische en anticommunistische traditie
Vertrouwenspartij: rechtser dan de CHP; opgericht in 1969 door leden die
ontevreden waren over de linksere koers van de partij
TKP: Turkse Communistische Partij
TIP: socialistische Arbeiderspartij; de eerste uitdrukkelijk ideologisch gemotiveerde partij; juli
1971 verboden
FKF: Federatie van Discussieclubs; discussieclubs op universiteiten
MDD: Nationale Democratische Revolutie;
1
, Greep in 1968 de macht binnen de FKF -> Revolutionaire Jeugdorganisatie
Splitsing over de feodale en Aziatische productiewijze – thesen
TKP-ML: maoïstische splintergroep (TKP- Marxistisch-Leninistisch)
TIKKO: Arbeiders- en Boerenbevrijdingsleger van Turkije
THKO: Volksbevrijdingsleger van Turkije
THKP/C: Volksbevrijdingspartij/Front van Turkije
Anders:
PKK: neomarxistische Koerdische Arbeiderspartij; opgericht in 1978; als doel het vestigen van
een onafhankelijke en socialistische Koerdische staat in het zuidoosten van Turkije
Na 1980:
MGK: Nationale Veiligheidsraad
Opgericht in oktober 1960
Na staatsgreep 1980 aan de macht
Na 1980 belangrijke namen: Kenan Evren
Na Wet op Politieke Partijen (maart 1983):
MDP: Partij van de Nationalistische Democratie
Geleid door generaal buiten dienst Turgut Sunalp
Meest verwant en gesteund door junta
Na verkiezingsverlies in 1986 ontbonden
Meeste leden stapten over naar ANAP, maar ook naar DYP.
HP: Populistische Partij
Geleid door Necdet Calp
Kwam het dichtst in de buurt van de traditionele kemalistische
(rechter)vleugel van de Republikeinse Volkspartij (CHP)
ANAP: Moederlandpartij
Geleid door Turgut Ozal (man van het economische hervormingsprogramma
van 1980; superminister onder junta; zie bladzijde 342)
Vreemde coalitie van ideologische stromingen en belangengroepen,
bijeengehouden door Turgut Ozal: zie bladzijde 342.
Winnaar parlementsverkiezingen 1983
Heilige Alliantie:
1988 splitsing binnen ANAP waarbij de ultraconservatieven en de
islamisten samen de Heilige Alliantie vormden om de macht binnen
de partij over te nemen.
Na gemeenteraadsverkiezingen maart 1984:
ANAP (zie hierboven)
SDP: Sociaaldemocratische Partij
Opgericht door professor Inonu
SHP: Sociaaldemocratische Populistische Partij
Na fusering SDP en HP in november 1985
Links van het centrum
Centrumlinks
CHP: 19 februari 1995 gefuseerd, zie CHP.
DYP: Partij van de Juiste Weg
Demirels partij, maar werd door anderen geleid omdat Demirel uit de
politiek verbannen was
Uiteindelijk geleid door Ciller
Democratisch Turkije Partij
2
, Afsplitsing van DYP (DYP bleef bestaan), bestond uit Demirel
aanhangers.
RP: Welvaartspartij
Reïncarnatie van Erbakans MSP, geleid door Erbakan.
FP: Partij van de Deugd
Opgericht in februari 1998 nadat de RP in januari 1998 werd
verboden.
Verboden in juni 2001: opgesplitst in AKP en SP
DSP: Partij van Democratisch Links
Achter de schermen geleid door ex-premier Ecevit
‘echte arbeiderspartij’
Schilderden SDP af als ouderwets en elitair
Wezen heroprichting oude CHP af, kozen voor oprichting nieuwe partij
Centrumlinks
MHP: Nationalistische Actiepartij
Turkes’ partij.
Hervormingen vanaf 1997 onder Bahceli.
Na 1987:
TBKP: Verenigde Communistische Partij van Turkije
6 oktober 1987 fusering van Communistische Partij en de (heropgerichte)
TIP.
HEP: Koerdische Arbeiderspartij van het Volk 1990
Ging een lijstverbinding aan met de SHP tijdens de verkiezingen van 1991
DEP
Opgericht door leden van HEP voor als HEP verboden zou worden,
dit gebeurde ook in juli 1993
HADEP: Volkspartij voor de Democratie 1994
Opgericht nadat DEP werd verboden in juni 1994.
Na 1991
BBP: Grote Eenheidspartij
Afsplitsing van de MHP
Aanhangers van de Turks-Islamitische Synthese
CHP: Republikeinse Volkspartij
Heropgericht als afsplitsing van de SHP door Deniz Baykal
CHP: 18 februari 1995
Gefuseerd met de SHP ‘van beneden naar boven’ (grote ego’s in de
top wilden niet samenwerken en vanuit de lagere gelederen werd
aangedrongen op fusering)
DP: Democratische Partij
Heropgericht door veteranen van Menderes
Partij van de Grote Verandering
Opgericht door een zoon van Menderes. Aydin
Na 1994
YDH: Beweging voor de Nieuwe Democratie
Partijpolitiek fenomeen, maar het ontbreken van een ‘grassroots’ organisatie
was het einde van de jonge beweging
Zakenman Boyner opgericht
Radicaal vrijemarktliberalisme, vrijheid van godsdienst en een politieke
oplossing voor het Koerdische probleem
AKP: Partij voor de Gerechtigheid en Ontwikkeling
Opgericht in augustus 2001 als moderne centrumrechtse beweging van de
FP.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matshuisman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.00. You're not tied to anything after your purchase.