Week 2:
Het Nederlandse personenvennootschapsrecht
H1 Karakterisering personenvennootschap
2 vennootschapsvormen: kapitaalvennootschappen en personenvennootschappen.
Kapitaal:
- NV en bv
- Slechts eigen vermogen rechtspersoon beschikbaar als verhaalsobject voor
vennootschapscrediteuren.
- Aandeelhouders niet gehouden boven bedrag aandeel bij te dragen aan verliezen vennootschap
2:64/175
- Zijn rechtspersonen; wettelijke bepalingen 2:25 dwingendrechtelijk.
- Institutionele opvattingen: aandeelhouders achtergrond na oprichting en zijn in beginsel
vervangbaar. Maar ook instrumentele opvatting: ook gebruikt in persoonsgebonden vormen van
samenwerking, waar aandeelhouder na oprichting als ondernemer rol blijft spelen.
Personenvennootschappen:
- Contractuele samenwerkingsvormen: maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire
vennootschap
- Vennoten persoonlijk aansprakelijk met gehele vermogen voor schulden vennootschap (muv
commanditaire vennoten)
- Geen rechtspersoon, veel regelend recht; betrekking met name door
vennootschapsovereenkomst
- Ovk aangegaan met oog op de persoon van medevennoot; intuitu personae beginsel
Maatschap: 7A:1655: de overeenkomst, waarbij twee of meer personen zich verbinden om iets in
gemeenschap te brengen, met het oogmerk het daaruit ontstaande voordeel met elkander te delen.
Essentieel is ook samenwerking in het economisch verkeer.
De maten of vennoten zijn krachtens art. 7A:1680 BW voor deelbare schulden van de maatschap
voor gelijke delen aansprakelijk. De openbare maatschap is de maatschap die op een voor derden
duidelijk kenbare wijze onder een bepaalde naam aan het rechtsverkeer deelneemt. De stille
maatschap is de maatschap die niet openbaar is.
Vof en cv zijn varianten hierop; ook wel gekwalificeerde maatschapsvormen. Wetboek van
koophandel, en regeling maatschap van toepassing.
Vennootschap onder firma: art.16 WvK de maatschap die onder een gemeenschappelijke naam is
aangegaan ter uitoefening van een bedrijf. Een v.o.f. is per definitie openbaar: een stille v.o.f. is
onbestaanbaar. Voor de schulden van een vennootschap onder firma zijn de vennoten volgens art.
18 WvK hoofdelijk verbonden.
De commanditaire vennootschap, wordt door art. 19 lid 1 WvK aangeduid als ‘de vennootschap bij
wijze van geldschieting, anders “en commandite” genaamd’. Dit is de vennootschap tot uitoefening
van een bedrijf die volgens art. 19 lid 1 WvK twee soorten vennoten heeft: enerzijds één volledig
voor de verbintenissen van de c.v. verbonden vennoot, of meerdere hoofdelijk voor de
verbintenissen van de c.v. verbonden vennoten, die doorgaans de ‘beherende’ vennoot of vennoten
worden genoemd, en anderzijds één of meer andere vennoten, die optreden als geldschieter van de
vennootschap. Deze laatsten worden meestal de ‘commanditaire’ of ‘stille’ vennoten genoemd; ook
de aanduiding ‘commandieten’ wordt wel gebruikt. Ook een c.v. is per definitie openbaar: een stille
,c.v. is geen c.v. als bedoeld in de wet. Een commanditaire vennoot is normaliter jegens derden niet
aansprakelijk voor schulden van de vennootschap. Wel is een commanditaire vennoot krachtens art.
20 lid 3 WvK intern, jegens de beherende vennoten, aansprakelijk (of correcter geformuleerd:
draagplichtig) tot het bedrag van zijn inbreng. Dit houdt in dat hij slechts ten hoogste tot het bedrag
van zijn inbreng deelt in de verliezen van de vennootschap; verliezen die de inbreng te boven gaan
komen in beginsel voor rekening van de beherende vennoten.
Ook 3:166-194 zijn relevante bepalingen voor beheer en verdeling vermogen
personenvennootschap.
De regeling is erg oud, veel is ook gevormd door jurisprudentie. Wel regelend recht, geeft regels die
gelden wanneer partijen niet anders zijn overeengekomen; contractsvrijheid. Mogen van wettelijke
regels afwijken. Wel zijn de wezenskenmerken dwingendrechtelijk; bijv. niet mogelijk schulden niet
hoofdelijk aansprakelijk, of geen commanditaire vennoten. Ook dwingendrechtelijk zijn verhouding
vennoten, bijv. 7A:1672.
Personenvennootschap is geen rechtspersoon, wel rechtssubject. Niet zelfstandig draagster van
rechten en verplichtingen en niet gelijk natuurlijk persoon. Toch meer dan alleen de vennoten;
afgescheiden vermogen met verhaalspreferentie voor vennootschapscreciteuren. Ook failliet en kan
dagvaarden.; is wel zelfstandig rechtsdrager. Bedoeld dat de vennootschap, als partij bij voor haar
bindende rechtsverhoudingen, bestaat uit de collectiviteit van de gezamenlijke vennoten, optredend
in hun vennootschappelijk verband en zelfstandig aan het rechtsverkeer kan deelnemen.
Voor- en nadelen
Er is groot nadeel aan personenvennootschap: onbeperkte aansprakelijkheid. Wel mag de positie van
vennoot worden vervuld door een kapitaalvennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Vraag is
ook hoe groot het verschil echt is; kapitaalvennootschap vaak ook door een bank persoonlijke
zekerheden gevraagd of borgstellling of hoofdelijke aansprakelijkheidstelling.
De belangrijkste fiscale aantrekkingskracht van de personenvennootschap bestaat daarin dat zij in
beginsel[2] fiscaal transparant is.[3] Dat wil zeggen dat zij niet zelfstandig belastingplichtig is voor de
directe belastingen, maar dat haar resultaten fiscaal rechtstreeks worden toegerekend aan haar
vennoten. Dezen hebben daarmee de mogelijkheid deze resultaten fiscaal te compenseren met hun
inkomsten uit hun overige activiteiten. Bovendien biedt deze transparantie fiscaal vrijgestelde
entiteiten zoals overheidsinstellingen, pensioenfondsen, de vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI) en
de fiscale beleggingsinstelling (FBI), de mogelijkheid joint ventures aan te gaan met normaal belaste
vennootschappen zonder dat ze gedwongen worden de voordelen van hun eigen fiscale regime op te
geven. Door voor dit soort samenwerking gebruik te maken van een transparante entiteit zijn deze
fiscaal vrijgestelde instellingen in staat hun aandeel in de winst uit de joint venture op gelijke voet als
hun andere inkomsten belastingvrij te genieten. Daarbij biedt het gebruik van een
personenvennootschap ondernemers in het midden- en kleinbedrijf de mogelijkheid om, indien aan
bepaalde voorwaarden wordt voldaan, gebruik te maken van een aantal fiscale faciliteiten zoals de
zelfstandigenaftrek[4] en de MKB-winstvrijstelling.[5] Bij een man-vrouwfirma hebben, indien aan
bepaalde voorwaarden is voldaan, beide firmanten/levenspartners aanspraak op deze faciliteiten.
Anderzijds kunnen ondernemers die belastingplichtig zijn voor de inkomstenbelasting geen gebruik
maken van de faciliteiten van de innovatiebox van art. 12b Wet VPB 1969. Doorgaans leidt de
combinatie van deze fiscale regels ertoe dat tot een bepaald winstbedrag de daarover verschuldigde
inkomstenbelasting lager is dan de gecombineerde druk van vennootschaps- en (box 2)
inkomstenbelasting die verschuldigd zou zijn indien partijen hun samenwerking juridisch in de vorm
van een BV zouden hebben gegoten. De hoogte van dit omslagpunt is afhankelijk is van de feitelijke
omstandigheden en is dus niet een vast gegeven.
De personenvennootschap kent ook een grotere inrichtingsvrijheid dan de bv.
,- Toe en uittreden vennoten kan onderling, bv is notariële tussenkomst 2:196. (Wel ingewikkeld
ook de uittreding, want alle goederen moeten volgens boek 3 worden geleverd).
- Vertegenwoordigingsbevoegdheid kan ruimer op maat worden gemaakt dan bij bv; 240 lid 3 daar
onvoorwaardelijk. Venoot mogelijk bijv. tot een bepaald bedrag, of na goedkeuring.
- Bv akte oprichting en statuten in NL, niet bij vennootschap. Veel bij internationale joint venture
en investeringspraktijk.
- Maar bv wel mogelijk winstrechtloze aandelen, bij personenvennootschap niet; verboden een
vennootschap te hebben waarbij vennoten geen recht hebben op winst.
- En bij bv kan stemrechtsloze aandelen, kan in vennootschap niet zeggenschap worden
onthouden.
Een personenvennootschap kent meer mogelijkheden om door de vennoten als commercieel
gevoelig aangemerkte gegevens vertrouwelijk te houden dan een BV. Statuten bv bijv altijd bij
handelsregister. Ook jaarrekening hoeft niet te worden gepubliceerd, tenzij buitenlands recht.
Een personenvennootschap kan onderhands worden aangegaan; zelfs een akte is strikt genomen niet
nodig.[1] Voor de oprichting van een BV daarentegen schrijft art. 2:175 lid 2 BW notariële
tussenkomst voor, hetgeen extra tijd kost en extra kosten met zich brengt. Een ander punt is dat de
overeenkomst van vennootschap op informele wijze kan worden gewijzigd, terwijl dit bij een BV
slechts mogelijk is middels een statutenwijziging waarvoor blijkens art. 2:234 lid 1 BW een notariële
akte is voorgeschreven. Overigens zijn de notariële kosten verbonden aan de oprichting van een
standaard-BV met statuten waarin geen bijzondere bepalingen zijn opgenomen, de laatste jaren
sterk teruggelopen.
Toepassing in de praktijk
Veel in midden en kleinbedrijf. Agrarische sector. Vaak cv bij familiebanden. Ook vrije
beroepsbeoefenaren zoals advocaten, medisch specialisten en fysiotherapeuten. (maatschap). Ook
veel beleggers en investeringsfondsen. Ook vaak joint venture vehicle.
Hoofdstuk 2 Kenmerken personenvennootschap
Definitie
7A:1655: de overeenkomst, waarbij twee of meer personen zich verbinden om iets in gemeenschap
te brengen, met het oogmerk het daaruit ontstaande voordeel met elkander te delen. Mist
elementen van samenwerking en activiteiten ontplooien.
Hij: de overeenkomst van vennootschap is de overeenkomst tussen twee of meer personen die zich
jegens elkaar verbinden om op voet van gelijkwaardigheid en met behulp van een door elk van hen in
te brengen prestatie samen te werken met het oog op het behalen van een op geld waardeerbaar
voordeel dat onder hen gezamenlijk wordt verdeeld.
Vooraf wijs ik erop dat een overeenkomst die aan deze definitie voldoet aan te merken is als een
vennootschap, zelfs al zijn partijen zich daarvan niet bewust of is hun wil niet daarop gericht.
Omgekeerd is een overeenkomst die niet alle kenmerken van een overeenkomst van vennootschap
heeft, niet als vennootschap kwalificeren, ook al etiketteren partijen zelf hun samenwerking wel als
een maatschap, v.o.f. of c.v.: niet de door de samenwerkende partijen gebruikte terminologie is
doorslaggevend voor de juridische kwalificatie van hun samenwerking, maar de feitelijke constellatie.
Een overeenkomst die niet als vennootschapsovereenkomst kwalificeert kan worden aangemerkt als
een andere – al dan niet benoemde – samenwerkingsovereenkomst.
Overeenkomst
De overeenkomst van vennootschap is een obligatoire overeenkomst in de zin van art. 6:213 lid 1
BW: een meerzijdige rechtshandeling waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een
, verbintenis aangaan.[1] Het is ook een wederkerige overeenkomst als bedoeld in art. 6:261 BW. Boek
3 en 6 toepasselijk;
- . Zo zijn de vennoten op de voet van art. 6:2 BW en art. 6:248 BW gehouden zich jegens elkaar in
overeenstemming met de maatstaven van redelijkheid en billijkheid te gedragen
- Ook kan een overeenkomst van vennootschap op basis van art. 3:40 lid 1 BW nietig zijn, indien zij
door inhoud of strekking in strijd is met de goede zeden of de openbare orde.
- Zij kan vernietigbaar zijn, op de grondslag van art. 3:44 BW wanneer zij door bedreiging, door
bedrog of door misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen, en op de grondslag van art.
6:228 BW in geval van dwaling.
Voor toepasselijkheid van deze onderdelen van het commune burgerlijk recht is geen plaats indien
de aard van de overeenkomst van vennootschap zich daartegen verzet. In dit verband kan worden
gewezen op de regeling van de ontbinding van een wederkerige overeenkomst in art. 6:265-6:279
BW: deze bepalingen worden door art. 7A:1684 lid 3 BW buiten toepassing verklaard voor de
personenvennootschap, die in art. 7A:1684 lid 1 en 2 BW een specifieke eigen regeling van
rechterlijke ontbinding kent.
Meer dan 2 vennoten: meerpartijenovereenkomst 6:213 lid 2. Ook niet toepasselijk als verzet, bijv.
ontbinding.
Vermeldenswaard is dat volgens de Hoge Raad degenen die tot een uit meerdere personen bestaand
samenwerkingsverband toetreden gebonden zijn aan de bepalingen van dit samenwerkingsverband,
zelfs al kenden ze de inhoud daarvan niet of niet volledig. Bij toetreding moet je jezelf op de hoogte
stellen, Slechts wanneer een dergelijk initiatief niet zou hebben geleid tot het verkrijgen van de
nodige inlichtingen op dit punt zou de nieuwe toetreder er een beroep op kunnen doen dat die
regels voor hem niet kenbaar waren en daarom voor hem niet gelden. Daarom moet een ovk
hoofdzakelijk objectief worden uitgelegd als later vennoten zijn toegetreden.
Sommige gevallen bij beleggers die geen invloed hebben op inhoud ovk (cv, commanditair vennoot),
mogelijk uitgelegd als algemene voorwaarde.
Personen
Vennoten: natuurlijke / rechtspersonen. Meestal bv, persoonlijke aansprakelijkheid afgeschermd.
Opmerking verdient dat dit doel niet altijd zal worden bereikt. Immers wanneer een derde een
personenvennootschap een opdracht verleent met het oogmerk dat een bepaalde aan deze
vennootschap verbonden persoon de opdracht uitvoert, is volgens de Hoge Raad op grond van art.
7:404 BW deze persoon naast de maatschap hoofdelijk aansprakelijk voor een tekortkoming in de
nakoming van deze opdracht. Het feit dat de betrokken persoon niet zelf vennoot is, maar enig
aandeelhouder is van een BV die als vennoot optreedt sluit deze weg niet af. (HR BIEK HOLDINGS!)
Ook mogelijk nv/bv in oprichting en bekrachtiging. Ook wel eens een stichting als persoon of
buitenladse rechtspersonen. Aanvaard wordt dat ook een personenvennootschap als vennoot kan
deelnemen in een andere personenvennootschap. (lastig, geen rp; alle beherende vennoten een
venoot tezamen? Of allemaal individueel in de nieuwe, erg onduidelijk).
Samenwerking op voet van gelijkwaardigheid
Niet in wet, wel essentieel. Niet alle samenwerking, wel dat ze gelijkwaardig zijn; affectio societatis;
wil van vennoten om op de voet van gelijkwaardigheid samen te werken, zoals blijkt uit de
overeenkomst. De werkelijke bedoeling van partijen is dus relevant.
Commanditaire vennootschap minder verplichting tot samenwerking; vaak geen werkzaamheden,
extern mag het ook niet als dit de indruk wekt dat hij beherend vennoot is zie 20 lid 2 WvK.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jenniferalyssa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.71. You're not tied to anything after your purchase.